Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Nie spisałeś testamentu? Sprawdź, na czym polega dziedziczenie ustawowe i kto dostanie po tobie spadek

Bartłomiej Ciepielewski
Bartłomiej Ciepielewski
Tylko około 10 proc. Polaków decyduje się na spisanie testamentu
Tylko około 10 proc. Polaków decyduje się na spisanie testamentu katemangostar / Freepik
Dziedziczenie ustawowe to standardowy sposób dochodzenia do spadku w sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu. Przepisy szczegółowo precyzują, kto i w jakiej części otrzyma majątek po osobie zmarłej, jednak w niektórych sytuacjach sprawa nie jest prosta. Kto odziedziczy majątek bez spisanego testamentu?

Spis treści

Polacy nie spisują testamentów

W Polsce od lat organizowane są akcje zachęcające do sporządzania testamentu. Mimo to na skorzystanie z tej opcji decyduje się garstka osób. Według danych udostępnionych przez twórców kampanii „Napisz testament” zaledwie 8 na 100 Polaków po 45. roku życia decyduje się na spisanie ostatniej woli.

Jeśli brakuje testamentu lub okazał się nieważny, majątek po zmarłym rozdzielany jest na podstawie dziedziczenia ustawowego. W tym przypadku spadkodawca nie musi za życia nic robić, by umożliwić zrealizowanie tego procesu.

Dziedziczenie ustawowe – kto dziedziczy po zmarłym?

Zasady dziedziczenia ustawowego regulowane są przez Kodeks cywilny. Po śmierci spadkodawcy w pierwszej kolejności ustala się, ile miał dzieci, co z małżonkiem oraz czy żyją potomkowie.

Zgodnie z przepisami wyróżniamy kilka grup spadkowych, które są uprawnione do przejęcia majątku. Kolejność dziedziczenia prezentuje się następująco:

  • I grupa (małżonek i dzieci) – dziedziczą w równych częściach, lecz małżonek nie może dostać mniej niż jedna czwarta całkowitej wartości spadku. Jeśli dziecko nie dożyje momentu otwarcia spadku, majątek ten dzielą między siebie po zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki i dzieci przysposobione zmarłego);
  • II grupa (małżonek i rodzice) – w sytuacji, gdy spadkodawca nie miał dzieci lub dalszych wstępnych do przejęcia spadku powołani są małżonek oraz rodzice. Rodzicom przypada wtedy po 25 proc. całkowitej wartości spadku, a małżonkowi spadkodawcy połowa spadku;
  • III grupa (małżonek i rodzeństwo) – jeśli rodzic nie dożył do chwili otwarcia spadku, jego udział dzielony jest równo pomiędzy rodzeństwo spadkodawcy. Wtedy małżonek dostanie połowę spadku, rodzic 25 proc. a brat i siostra po 1/8 majątku. W przypadku śmierci jednego z rodzeństwa, przypadająca tej osobie część spadku trafi do jej potomków;
  • IV grupa (dziadkowie) – po wnuku majątek odziedziczyć mogą także dziadkowie, o ile wnuk nie miał małżonka, rodziców, dzieci i rodzeństwa. Dziadkowie dziedziczą spadek w równych częściach;
  • V grupa (pasierbowie) – czasem zdarza się, że spadkodawca nie miał żadnych bliskich, wtedy majątek trafia do pasierbów. Do dziedziczenia nie są natomiast uprawnieni zstępni pasierbów.

Dziedziczenie ustawowe – brak spadkobierców

Czasem zdarza się, że spadkodawca nie miał małżonka, dzieci, rodziców czy rodzeństwa. W takim przypadku spadek przypada gminie, w której ostatnio mieszkał spadkodawca. Jeśli ustalenie miejsca zamieszkania nie jest możliwe, majątek trafia do Skarbu Państwa.

Co wchodzi w skład spadku?

Spadek to inaczej ogół praw oraz obowiązków majątkowych (aktywa i pasywa), które przysługują spadkodawcy w momencie jego śmierci. Prawa majątkowe to m.in. własność, akcje i udziały, a obowiązki to różnego rodzaju długi. Przed przyjęciem spadku warto zatem zastanowić się, czy będzie to dla nas opłacalne. Warto pamiętać, że prawo umożliwia też nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli tylko do wysokości odziedziczonych aktywów.

W skład spadku wchodzi m.in.:

  • udział we współwłasności,
  • własność rzeczy,
  • prawo odkupu,
  • prawo pierwokupu,
  • użytkowanie wieczyste,
  • spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu mieszkalnego,
  • prawo do odszkodowania (wypadek przy pracy),
  • długi spadkowe.

Do spadku nie zaliczają się natomiast dobra osobiste, roszczenia alimentacyjne, uprawnienia do renty, umowy o dzieło, prawa dożywocia, prawa do wcześniejszej emerytury czy spółdzielcze prawo lokatorskie do lokalu.

A co z telewizorem lub sprzętem AGD? W tym przypadku sprawa nie jest prosta. Najbliżsi członkowie rodziny (małżonek i zstępni), mogą zażądać ponad udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, pod warunkiem że korzystali z nich wspólnie ze spadkodawcą i z nim mieszkali.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Nie spisałeś testamentu? Sprawdź, na czym polega dziedziczenie ustawowe i kto dostanie po tobie spadek - Strefa Biznesu

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski