Nie tylko humanistyką

Po wykładzie

Jednym ze spadków po epoce niewoli jest zakodowane głęboko w naszej podświadomości przekonanie o moralnej wyższości humanistyki nad innymi dziedzinami życia umysłowego. Wszak takie instytucje, jak Akademia Umiejętności czy Uniwersytet Jagielloński wniosły w dobie zaborów ogromny wkład w walkę o utrzymanie tożsamości narodowej. Opisał to szczegółowo prof. Julian Dybiec w wydanej kilka lat temu świetnej książce "Nie tylko szablą".
Skutkiem ubocznym porozbiorowej apoteozy humanistyki jako oręża w walce o byt narodowy było jednak relatywne obniżenie rangi innych dyscyplin wiedzy. Do dziś odczuwamy tego różne skutki. Jednym z nich jest zniesienie lekką ręką obowiązku zdawania matematyki na maturze. Nikomu nie przyszłoby do głowy dokonać takiego zamachu na język ojczysty, ale w stosunku do matematyki - języka nauk ścisłych i technicznych - nie miano już takich skrupułów.
Nad sprawą tą ubolewali niedawno rektorzy uczelni technicznych, którzy zjechali z całej Polski na obrady w Akademii Górniczo-Hutniczej. Jest oczywiste, że bez przywrócenia matematyce właściwej rangi w szkole średniej będziemy mieli problemy z powiększeniem liczby kształconych dziś w Polsce inżynierów. A tych zaczyna nam brakować.
Może więc warto czasem wspomnieć, że polskości w czasach zaborów bronili nie tylko wybitni humaniści, ale też inżynierowie, którzy swoimi dokonaniami przypominali światu o istnieniu naszego narodu. Tacy ludzie, jak pionier przemysłu naftowego Ignacy Łukasiewicz, budowniczy najwyższej na Ziemi linii kolejowej w Andach Ernest Malinowski, Ignacy Mościcki, który zanim został prezydentem wolnej Rzeczypospolitej, wynalazł metodę wytwarzania azotu z powietrza dla przemysłu chemicznego - i wielu innych.
LESŁAW PETERS