- Trochę radia, trochę historii, trochę niepodległej - tak o wystawie „Halo, halo! Niepodległa w eterze” mówi Ryszard Dulski, który wraz z córką Anną stworzył oryginalną ekspozycję, prezentowaną w Muzeum Fonografii w Małopolskim Centrum Dźwięku i Słowa w Niepołomicach.
Wchodzących na wystawę wita głos marszałka Józefa Piłsudskiego. To oryginalne nagranie z 5 września 1924 roku, kiedy testowano nowinkę techniczną, jaką było wtedy nagrywanie głosu.
- Stoję przed jakąś dziwaczną trąbą i myślę, że głos mój ma się oddzielić ode mnie i pójść gdzieś w świat beze mnie, jego właściciela. Zabawne pomysły mają ludzie… (…) Wyobrażam sobie tą zabawną chwilę, gdy jakiś ananas korbą nakręci, śrubkę naciśnie i jakaś trąba, zamiast mnie, gadać zacznie (…). Najzabawniejsza jest jednak myśl, że kiedy mnie już nie będzie, głos pana Piłsudskiego sprzedawanym będzie za trzy grosze gdzieś na jarmarkach, prawie na funty, jak pierniki, prawie na łuty, jak jakie cukierki - mówi Józef Piłsudski.
A to nie koniec, bo na wystawie można posłuchać m.in. także przemówienia Józefa Becka z 5 maja 1939 roku oraz słów Ignacego Jana Paderewskiego, wygłoszonych 23 stycznia 1940 roku na inauguracji Rady Narodowej w Paryżu.
Lata 1918-1939 to czas spektakularnych osiągnięć polskiej radiotechniki. - Budowa Transatlantyckiej Radiotelegraficznej Centrali Nadawczej w Babicach koło Warszawy trwała zaledwie półtora roku. To było imponujące osiągnięcie: najmocniejszy nadajnik w Europie,jedyny który zapewniał łączność przez Atlantyk. Transatlantycką Centralę należy zaliczyć do największych sukcesów gospodarczych, do cudów techniki II RP, obok otwarcia portu w Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego - stwierdza Ryszard Dulski.
Transatlantycką Radiotelegraficzną Centralę Nadawczą uruchomiono w październiku 1923 r. We wrześniu 1939 r. radiostacja została przejęta przez okupanta, który wykorzystywał ją do utrzymania łączności radiowej z okrętami podwodnymi. Słynny ośrodek radiowy, na który składało się m.in. dziesięć masztów radiowych, każdy wysoki na 126,5 m, został wysadzony w powietrze przez Niemców 16 stycznia 1945 roku.
Początek ekspozycji to także pierwsze produkowane w Polsce radioodbiorniki i mnóstwo informacji o początkach Polskiego Radia, które rozpoczęło regularne emisje 26 kwietnia 1926 roku. Jest też unikatowa, ogromna makieta (w skali 1:2000) Transatlantyckiej Radiotelegraficznej Centrali Nadawczej , zbudowana przez Ryszarda Dulskiego na potrzeby wystawy „Niepodległa w eterze”. Makieta zostanie przekazana potem stowarzyszeniu tworzącemu na terenie gdzie znajdował się legendarny nadajnik - „Park Kulturowy Radiostacja Babice”.
Na prezentacji opowiadającej o okresie okupacji można oglądać m.in. konspiracyjne radiostacje, natomiast w części wystawy nazwanej „W okowach PRL”: ogromne radioodbiorniki, przenośne tranzystory, szpulowe magnetofony, czarnobiałe telewizory. Jest nawet „kołchoźnik”. Nie brakuje wiadomości o „radiowej” rzeczywistości PRL-u (m.in. o Radiu Wolna Europa i sposobach jego zagłuszania przez władze), a całości towarzyszą piosenki Jacka Kaczmarskiego.
Finał ekspozycji to „Polskie żywioły radiowe”, czyli prezentacja historii sprzętu radiowego wykorzystywanego na morzu i w górach. Wśród perełek jest m.in. oryginalny radiotelefon „Klimek” znaleziony w 2015 r. u podnóża Nanga Parbat. Można obejrzeć film dokumentalny „Legenda Klimka”, opowiadający o Wojciechu Nietyksze, konstruktorze pierwszego radiotelefonu (lata 70. XX w. ) i innego sprzętu dla polskich himalaistów i górskich ratowników.
„Niepodległa w eterze” to grubo ponad 100 oryginalnych eksponatów, archiwalne nagrania radiowe, historyczne filmy, ciekawostki dotyczące rozwoju w Polsce radia i radiofonii, opowieści o jej twórcach.
Wystawa będzie czynna do 15 stycznia. Można zwiedzać ją codziennie w godz. 10-18.
KONIECZNIE SPRAWDŹ:
FLESZ: Koniec sztucznych ogni na Sylwestra
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
