Nieprawidłowa pozycja

   Najnowsze wyniki są alarmujące. Badania przeprowadzone w lipcu tego roku wskazują, że aż 44 procent Polaków powyżej 15. roku życia skarży się na bóle kręgosłupa, bóle krzyża i mięśni szkieletowych. Rozpoczęta w październiku ogólnopolska akcja "Ruch na rzecz zdrowych pleców", ma uświadomić społeczeństwu i lekarzom skalę tego problemu w Polsce oraz promuje ideę, iż nawet z najmniejszymi dolegliwościami kręgosłupa należy zgłaszać się do specjalisty.
   W świetle sondażu, przeprowadzonego przez Instytut Badania Opinii i Rynku Pentor, ok. 29 proc. Polaków odczuwa bóle kręgosłupa kilka razy w miesiącu. Największy wpływ na pojawienie się tych problemów ma niewłaściwa pozycja w miejscu pracy. Według respondentów, bóle kręgosłupa są również wynikiem urazu bądź nadwagi, wysiłku fizycznego oraz pracy fizycznej. 61 proc. ankietowanych w razie potrzeby stosuje ogólnodostępne leki przeciwbólowe, a 8 proc. badanych nie używa medykamentów i czeka, aż ból sam minie.
   Dr n. med. Marek Krasuski, przewodniczący warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, które jest jednym z organizatorów akcji "Ruch na rzecz zdrowych pleców", twierdzi, że problem schorzeń kręgosłupa jest zjawiskiem powszechnym nie tylko w Polsce. - Wielu badaczy zajmujących się problematyką schorzeń kręgosłupa, podaje, że jego dysfunkcje występują u prawie 80 proc. osób w krajach wysoko uprzemysłowionych - mówi dr Krasuski i podkreśla, że dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą w wielu przypadkach ograniczać możliwości nauki czy pracy. Ograniczają ponadto aktywność ruchową, wpływają negatywnie na wypoczynek, uniemożliwiają uprawianie sportu czy aktywnej rekreacji.

   Kręgosłup zbudowany jest z 34 segmentów (kręgów), które połączone są ze sobą za pomocą krążków międzykręgowych, więzadeł, torebek stawowych oraz układu mięśniowego. Cztery krzywizny: szyjna, lędźwiowa oraz piersiowa i krzyżowa, wytworzyły się, aby zwiększyć wytrzymałość kręgosłupa. Prawidłowo zbudowany, widziany z boku, tworzy linię litery S; widziany z przodu - linię prostą. Kręgosłup wraz z żebrami i mostkiem stawowym stanowi narząd osiowy tułowia i jest swoistym rusztowaniem, zapewniającym charakterystyczną dla człowieka sylwetkę. Ponadto pełni on jeszcze wiele istotnych funkcji: umożliwia wykonywanie ruchów tułowia oraz kończyn, amortyzuje wstrząsy powstające podczas chodzenia oraz chroni rdzeń kręgowy, który jest odpowiedzialny za przesyłanie bodźców ruchowych i czuciowych do komórek ciała. Aby kręgosłup należycie pełnił swe funkcje, musi być elastyczny i stabilny.

   Częste bóle głowy lub krzyża, trudności z wykonaniem ruchu, mrowienie lub drętwienie kończyn, to niejednokrotnie objawy wysyłane przez kręgosłup, aby zasygnalizować nam zbliżające się kłopoty ze zdrowiem. Zwiastunem poważnych problemów może być ból promieniujący w kierunku nogi, popularnie nazywany rwą kulszową. Jeśli nasila się on podczas wykonywania ruchów tułowia, może być objawem dyskopatii. Z kolei, gdy dolegliwościom towarzyszy gorączka, może to świadczyć o procesie zapalnym kręgosłupa. - Bólu kręgosłupa nigdy nie wolno bagatelizować - przekonuje dr Marek Krasuski. - Nawet jeśli dolegliwości same ustąpią, niebawem mogą powrócić ze wzmożoną siłą. Dlatego w chwili pojawienia się bólu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zdiagnozuje dolegliwość i wytyczy sposób dalszego postępowania.

   Wielu źródeł problemów z kręgosłupem można dopatrywać się już w okresie niemowlęcym i dziecięcym. U dorosłych wady postawy i związane z nimi bóle wynikają najczęściej ze złych nawyków dnia codziennego, nadmiernych przeciążeń kręgosłupa, spędzania wielu godzin pracy w nieprawidłowej pozycji. Późno rozpoznana i nie leczona krzywica może spowodować u dziecka deformację klatki piersiowej i kręgosłupa. Negatywnym czynnikiem będzie również m.in. wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, otyłość, noszenie zbyt miękkiego i niewłaściwie wyprofilowanego obuwia bądź ciężkiego plecaka. Za wady postawy u dzieci w dużej mierze odpowiedzialne jest niewłaściwe wyposażenie szkół. Ławki szkolne, wykonane według standardowych wymiarów, nie są odpowiednio przystosowane do wzrostu wszystkich uczniów i wielu z nich w czasie lekcji zajmuje niewłaściwą pozycję. U dorosłych wady postawy i bóle wynikają najczęściej z długotrwałego i nadmiernego przeciążenia kręgosłupa. Przyczyn może być wiele; niektóre z nich, jak np. nieprawidłowa pozycja w pracy przed komputerem czy wykonywanie przez wiele godzin wciąż tych samych czynności, mają związek z życiem zawodowym. Inne to mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia, złe nawyki, jak np. noszenie w jednej ręce ciężkiej teczki czy siatki, podnoszenie ciężkich przedmiotów na nie ugiętych nogach, noszenie obuwia na wysokich obcasach, nadwaga.

   Najpospolitsze schorzenia kręgosłupa to kręcz karku, rwa kulszowa, lumbago, bóle krzyża, skolioza i wypadnięcie dysku.
   Kręcz karku jest dolegliwością polegającą na odczuwaniu silnego bólu i sztywności karku. Przyczyną tego jest skurcz mięśnia, często spowodowany np. zaśnięciem w niewygodnej pozycji.
   Rwa kulszowa jest bólem w okolicach nerwu kulszowego. Przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe kręgów, głównie przemieszczanie się lub wypadanie krążka międzykręgowego w dolnym odcinku kręgosłupa. Ból odczuwany jest po gwałtownym podniesieniu ciężkiego przedmiotu, potknięciu się, nagłym oziębieniu odcinka krzyżowo-lędźwiowego kręgosłupa lub przy zmianach pogody. Schorzenie to spowodowane jest tzw. zasiedzeniem; brak ruchu powoduje nadmierny ucisk niektórych części kręgu, a w konsekwencji jego niedokrwienie i niedożywienie.
   Lumbago to dolegliwość odcinka krzyżowo-lędźwiowego kręgosłupa. Zmusza pacjenta do nadmiernego wyprostowania i odruchowego napięcia mięśni, co z kolei wywołuje silny ból w chwili wykonywania ruchu. Ból wiąże się z faktem, iż właśnie w tym miejscu znajduje się środek ciężkości ciała człowieka - jest to najbardziej narażony na wszelkiego typu przeciążenia odcinek ludzkiego układu kostnego.
   Bóle krzyża są najczęściej związane z osłabieniem mięśni na skutek niewłaściwych nawyków postawy i braku ćwiczeń. Nasilają się podczas nagłego wysiłku, napięcia, niewyspania, stresu. Ostre, napadowe nawroty mogą oznaczać występowanie stanów zwyrodnieniowych.
   Skolioza (skrzywienie boczne kręgosłupa) jest schorzeniem deformującym sylwetkę i mogącym zaburzać funkcjonowanie narządów wewnętrznych w klatce piersiowej - serca i płuc. Niezwykle ważne jest, aby leczenie rozpocząć wcześnie, w młodym wieku, ponieważ skolioza pogłębia się wraz z rozwojem kości, zniekształcając obręcz barkową oraz miedniczną.
   Wypadnięcie dysku w języku medycznym nazywane jest przepukliną jądra galaretowatego i oznacza wypadnięcie jądra krążka międzykręgowego. Wysunięcie krążka powoduje ucisk na korzenie nerwowe odpowiedzialne za unerwienie nogi, co skutkuje bólem kończyny.
   - Prawie codziennie dolegliwości związane z kręgosłupem występują u co czwartej osoby - mówi dr Krasuski. - Akcją "Ruch na rzecz zdrowych pleców" chcemy zasygnalizować wagę problemu i sprowokować do działań instytucje odpowiedzialne za stan zdrowia społeczeństwa. Mam również nadzieję, że uświadomimy i wyjaśnimy wszystkim, iż tak naprawdę wiele zależy również od nas samych. (DD)
   Organizatorzy akcji "Ruch na rzecz zdrowych pleców" uruchomili infolinię - 0-801-101-301 - czynną do końca listopada od poniedziałku do piątku w godz. 10-14. Więcej informacji nt. chorób kręgosłupa można uzyskać w Internecie pod adresem: www.plecy.com.pl