- Mamy tu pozostałości dwóch przedromańskich kościołów, co jest ewenementem w Polsce, a może nawet w Europie Środkowej - podkreśla archeolog Jacek Czuszkiewicz kierujący pracami w kościele św. Benedykta. W tej najmniejszej świątyni w Krakowie, stojącej na Wzgórzu Lasoty, badacze prowadzą prace drugi sezon z rzędu. Już wiadomo, że będą je kontynuować - po tym jak pod posadzką natknęli się ostatnio na prawdziwe rewelacje.
- Na głębokości około dwóch metrów pod posadzką dokopałem się do skały, na której stoi kościół, i do jego pierwotnych fundamentów. W trzech miejscach (m.in. przy wejściu i w prezbiterium) znalazłem łuki rotundy - mówi Jacek Czuszkiewicz.
Kamienne bloki z piaskowca zostały przez budowniczych sprzed wieków połączone zaprawą gipsową, świadczącą, że mury są przedromańskie, z przełomu X i XI wieku.
Przypomnijmy, że według prof. Wiktora Zina, który prowadził tutaj badania na przełomie lat 50. i 60., obecny kościół gotycki stoi na miejscu rotundy. Najnowsze odkrycia to potwierdzają. Okazuje się ponadto, że rotunda raczej nie była okrągła, lecz zbudowana na planie elipsy. Poza tym miała półkolistą absydę.
To nie wszystko. Badacze na pozostałościach rotundy znaleźli mury młodszego, prawdopodobnie także przedromańskiego, kościoła, być może z pierwszej połowy XI wieku. Ta świątynia była prostokątna, miała też prostokątną absydę. Kościółek św. Benedykta musiał się więc całkowicie odmienić w krótkim czasie. Powodem mogła być katastrofa budowlana.
Jak zwraca uwagę archeolog, fundamenty obecnego ołtarza są posadowione jeszcze głębiej niż pierwotne mury kościoła. Może to oznaczać, że ołtarz stanął tam, gdzie być może znajdowało się wcześniej pogańskie miejsce kultu. - Możliwe również, że powstał tu tzw. lej krasowy, zapadlisko, w które osunął się ołtarz. Również przez takie zapadlisko mógł się zawalić pierwotny kościół - zastanawia się Jacek Czuszkiewicz.
Pod posadzką kościoła badacze znaleźli też kolejne pochówki. Najstarszy pochodzi sprzed tysiąca lat, najwięcej z XV wieku, a najmłodszy z baroku.
Ponieważ fundamenty w wielu miejscach są uszkodzone, powstaje projekt zabezpieczenia murów. Równolegle trwają m.in. badania laboratoryjne kości, zapraw, podejmowane są też próby poszukiwania dokumentów o najstarszych dziejach kościółka w archiwach w Watykanie, bo w dostępnych u nas źródłach takich informacji brak.
Pojawił się pomysł naukowców, by utworzyć rezerwat archeologiczny - pokazać architektoniczne rewelacje (łuki absydy, pierwotną posadzkę gipsową itp.) przez przeszklenie w posadzce kościoła.
- Gdy zakończą się badania i remont, w kościele będą odbywały się nabożeństwa.Chcemy też udostępnić go zwiedzającym. Trzeba pokazać wyjątkowość tego jednego najstarszych kościołów w tym rejonie Polski - uważa ks. Antoni Bednarz, proboszcz parafii św. Józefa w Podgórzu, do której należy świątynia. Parafia zapewniłaby obsługę rezerwatu jako atrakcji dla odwiedzających.
- Odkrycie jest bardzo ważne: dwa kościoły przedromańskie to coś wyjątkowego, a w Krakowie to pierwszy taki przypadek. Warto to pokazać. Oczekuję na wstępną koncepcję, jak ten rezerwat miałby wyglądać - mówi na razie wojewódzki konserwator zabytków Jan Janczykowski. Jeśli jego decyzja byłaby pozytywna, rezerwat mógłby powstać najwcześniej w 2017 roku, po zakończeniu wszystkich prac przy remontowanym kościółku.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
