Nikłe zainteresowanie ziemią

   Raport z działalności ANR w 2003 r. został w środę przyjęty przez sejmową Komisję Rolnictwa i Komisję Skarbu. Jak wynika z raportu, wpływy do agencji wyniosły w 2003 r. 1,04 mld zł i były o 21 proc. niższe od wpływów uzyskiwanych w 2002 r. Wydatki wyniosły zaś 1,27 mld zł, czyli o 11 proc. mniej niż rok wcześniej. Siewierski podkreślił, że w 2003 roku na agencję zostały nałożone nowe obowiązki ustawowe - realizacja ustawy o ustroju rolnym oraz ustawy o tzw. Zabużanach.

   Ustawa o ustroju rolnym zobowiązała ANR do realizacji prawa pierwokupu i wykupu gruntów zbywanych przez rolników i inne osoby. Ustawa zobowiązała agencję do przeanalizowania każdej umowy kupna-sprzedaży ziemi i ewentualnego odkupienia działki. Jak poinformował prezes ANR, od lipca do grudnia 2003 roku do agencji wpłynęło ok. 30 tys. takich umów, z czego Agencja w zaledwie 16 przypadkach skorzystała z prawa pierwokupu, nabywając łącznie 558 hektarów za kwotę nieco ponad 1 mln zł.
   Wyjaśnił, że realizacja tego prawa ograniczona była w 2003 r. ze względu na szczupłe środki finansowe przeznaczone na ten cel. W 2004 r. na wykup ziemi ANR ma 22 mln zł. Siewierski zwrócił uwagę, że 75 proc. umów dotyczyło działek poniżej 1 ha, które nie mają wpływu na poprawę struktury agrarnej. Niemniej wszystkie umowy musiały być przeanalizowane, co angażowało dużą liczbę pracowników agencji.
   W ubiegłym roku nie rozstrzygnięto sprawy rekompensat za pozostawione przez Zabużan ziemie na wschodzie (stosowna ustawa uchwalona została dopiero w grudniu 2003 r.). Jednakże agencja była zmuszona ograniczyć sprzedaż gruntów, co miało wpływ na jej wynik finansowy. Agencja szacuje bowiem, że w ciągu kilku lat na rzecz Zabużan zostaną nieodpłatnie rozdysponowane grunty o wartości 1,6 mld zł, z tego o wartości ok. 200 mln zł w 2004 r. Na ten cel trzeba zarezerwować 400 tys. ha.
   Tymczasem głównym źródłem (ponad 70 proc.) dochodów agencji jest sprzedaż ziemi. Siewierski dodał, że obecnie zainteresowanie nabyciem ziemi przez te osoby jest nikłe. Z tej formy skorzystały dotychczas zaledwie 42 osoby nabywając w sumie 182 ha o wartości 1,2 mln zł. Wyłączone jest ze sprzedaży także 500 tys. ha, do których zgłaszają roszczenia właściciele lub ich spadkobiercy. W 2003 roku ANR sprzedała ok. 102 tys. gruntów rolnych, czyli o ponad 1/3 mniej niż w 2002 roku. Przeciętna cena sprzedaży 1 ha wynosiła 3 tys. 736 zł, czyli o 9 proc. więcej niż wynosiła przeciętna cena uzyskiwana w 2002 roku.

   Ziemie z zasobów agencji mogą także nabywać cudzoziemcy po uzyskaniu stosowanego zezwolenia. Od początku działalności agencji (od 1992 r.) do końca 2003 r. zawarto takich umów 114 - dotyczą one łącznej powierzchni 896 ha, czyli 0,065 proc. wszystkich sprzedanych gruntów. W 2003 r. cudzoziemcy nabyli 149 ha na podstawie 15 umów. Polską ziemię kupują głównie: Niemcy, Holendrzy, Finowie i Duńczycy. Natomiast podmioty z udziałem kapitału polskiego nabyły ok. 3 proc. sprzedanej ziemi, tj. 39 tys. ha. W 2003 r. tylko 3 firmy zakupiły ziemię o łącznej powierzchni 94 ha.
   W ubiegłym roku agencja wydzierżawiła 132 tys. ha gruntów, czyli mniej niż wróciło z dzierżawy (198 tys. ha). Dotychczas tendencja była odwrotna. Na koniec grudnia 2003 r. w dzierżawie znajdowały się nieruchomości o powierzchni 2,34 mln hektarów, tj. ok 66 tys. mniej niż w 2002 r. Blisko połowa umów dotyczy gruntów o powierzchni do 1 ha. Podmioty prawne przeważnie dzierżawią gospodarstwa powyżej 100 ha. Według szacunkowych danych na koniec 2003 r. w dzierżawie u cudzoziemców było 114 tys. ha, zaś u podmiotów z polskim kapitałem - 54 tys. ha. (MKR)