Nowa Huta obaliła komunizm. Obchody 35. rocznicy strajku w Hucie im. Lenina

Uczestnicy strajku, który w HiL wybuchł 26 kwietnia 1988 r., spotkali się przy Pomniku Solidarności na pl. Centralnym, a później pod pomnikiem Bogdana Włosika i innych ofiar stanu wojennego. Okazją były obchody 35. rocznicy wydarzenia, od którego – w ocenie historyków – rozpoczął się demontaż systemu komunistycznego w Europie Wschodniej.

Ponad trzy dekady temu sygnał do strajku dał młody nożycowy Andrzej Szewczuwianiec, który niewiele wcześniej przyjechał do Nowej Huty ze Szczecina. Na porannej zmianie włączył czerwone światło na suwnicy Walcowni Zgniatacz. Później kreowano go nawet na „nowego Lecha Wałęsę”.

Mimo zaskoczenia szybko do protestu przyłączyła się Tajna Komisja Robotnicza Hutników NSZZ „Solidarność”. – Huta była kociołkiem, w którym ciągle bulgotało. Przygotowywaliśmy się do strajku, ale dopiero w sierpniu. Ale skoro wybuchł, rozpoczęła się walka nie tylko o swoje, ale też o innych – nauczycieli, służbę zdrowia, emerytów, rencistów – wspomina Maciej Mach, członek TKRH. Dodaje, że postulaty miały charakter „solidarnościowy”, choć nie pojawiło się w nich słowo „Solidarność”. W ślad za HiL poszły m.in. Stalowa Wola i Gdańsk.

Podobnie jak w grudniu 1981 r., po wprowadzeniu stanu wojennego, strajk w HiL zakończył się pacyfikacją, przeprowadzoną przez ZOMO i oddział antyterrorystyczny milicji nocą z 4 na 5 maja. – Była błyskawiczna. Nie szliśmy na starcie, uciekaliśmy. Nie było szans – opowiada Andrzej Ciepielewski, uczestnik strajku z 1988 r. – Bili, kopali, byli bardzo brutalni. Bardziej brutalni niż w stanie wojennym – dodaje Mach.

Zatrzymano łącznie 79 osób. Ale ruszyła lawina, która w czerwcu 1989 r. doprowadziła do pierwszych częściowo wolnych wyborów do Sejmu.

70 % firm wskazuje problem ze znalezieniem specjalistów