Nowoczesny dom z gontu i gabionów

Gabiony wywodzą się z hydrobudownictwa. Ich oryginalna nazwa pochodzi z języka włoskiego, gdzie słowo „gabbione” znaczy duża klatka. Gabiony mają zazwyczaj formę prostopadłościennego kosza wykonanego z prętów lub ocynkowanej siatki stalowej, wypełnionego kamieniami. Z takiego nietypowego matariału – według pojektu krakowskiego Biura Architektonicznego Barycz i Saramowicz – zrealizowana została willa w Izabellinie Północnym.

Pierwotnie gabionów używano do wzmacniania brzegów rzecznych, skarp i nasypów ziemnych. Do obiegu architektonicznego gabiony wprowadzili słynni szwajcarscy architekci Jacques Herzog i Pierre de Meuron (autorzy m. in. Allianz Areny w Monachium), projektem nowego budynku winnicy Dominusa w Yountville w Napa Valley w Kaliforni.

Willa w Izabellinie zlokalizowana jest na pięknej działce, porośniętej starodrzewem sosnowym. Jest to dominująca forma krajobrazu w położonym u wrót stolicy elitarnym Izabelinie, który jest enklawą w obrębie Kampinoskiego Parku Narodowego. Istotą zadania projektowego było znalezienie odpowiedniego kształtu i faktury budynku, aby płynnie wpisać go w niezwykły kontekst przyrodniczy. Toteż pomysłem na wystylizowanie elewacji stało się połączenie naturalnego gontu elewacyjnego z dranicy dębowej z bardzo innowacyjnym materiałem, jakim są pochodzące z hydrobudownictwa i tzw. architektury militaris kosze gabionowe, które zasypano nadwiślańskim dolomitem ze złoża w Libiążu. – Gont jest surowcem trwale zakorzenionym w __polskiej tradycji budowlanej – objaśnia dr Paweł Sara-mowicz. – Gontem obijano kościoły Podhala, Spiszu i Beskidów, np. wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO kościoły w Dębnie Podhalańskim, Lipnicy Murowanej, Sękowej i Binarowej, cerkwie w Karpatach – w tym typu łemkowskiego, bojkowskiego i __halickiego – oraz dwory.

Barycz i Saramowicz nie pierwszy raz eksperymentują z gontem, czyniąc go tworzywem nowoczesnej architektury. W Libertowie przy ul. Jabłoniowej zbudowali spektakularny dom z betonu licowego i dranicy cedrowej, za który w 2012 roku otrzymali Nagrodę Architektoniczną Województwa Małopolskiego im. Stanisława Witkiewicza.

W willi w Izabelinie masywny mur z koszy szańcowych jest jak tarcza, która oddziela budynek od bardziej zurbanizowanej okolicy. Jednocześnie jest granicą, która wyznacza część prywatną, otwartą na malowniczą działkę. Jej charakter podkreślony został dzięki zastosowaniu na elewacji gontu dębowego. Oba materiały odznaczają się przy tym intrygującą rzeźbą fakturową.

W budynku tym, jak w soczewce, skupiają się założenia projektowe. – Architektura nowoczesnej Polski w XXI wieku musi być awangardowa i hipernowoczesna, a przy tym odrę- bna, nie naśladowcza, lecz czerpiąca z własnej historii i tradycji _– mówi dr Rafał Barycz. _– Wyrasta bowiem z kultury i w relacji do niej buduje swą tożsamość. Świat będzie nas cenił tylko wtedy, gdy stworzymy własną, niepowtarzalną wartość. Modernizacja przestrzeni przy zachowaniu autonomii i oryginalności jest podstawowym zadaniem myśli architektonicznej.

Śladem prekursorów

W poszukiwaniu wyrazu