Nowy zasiłek dla każdego? Co to jest bezwarunkowy dochód podstawowy, kto miałby go dostawać co miesiąc?

Bezwarunkowy dochód podstawowy to nowe rozwiązanie w polityce socjalnej państwa. Ma ograniczyć biurokrację konieczną przy mnogości zasiłków, a obywatelom dać większą pewność posiadania stałego dochodu, a tym samym środków na utrzymanie. Najpierw pandemia, a teraz inflacja i groźba recesji w gospodarce zahamowały prace nad programem, w tym dofinansowanie ze środków europejskich. Kiedy każdy Polak będzie dostawał co miesiąc - bez żadnych warunków i ograniczeń - 1300 złotych?

Gdyby nie pandemia, wysoka inflacja i zaczynający się według wszelkich sygnałów kryzys gospodarczy, nowe powszechne świadczenie społeczne miałoby szansę stać się faktem. Ważne jednak jest to, że nie rezygnuje się z takiego rozwiązania i prace nad nim są prowadzone, a w kilku powiatach - eksperymentalnie - wszystko już jest gotowe i gdy tylko zapadnie decyzja, wybrani Polacy 1300+ będą dostawać.

Jak wyjaśnia w rozmowie ze Strefą Biznesu dr Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego, bezwarunkowy dochód podstawowy to świadczenie, które charakteryzuje siedem cech..

1. Jest to świadczenie bezwarunkowe, co oznacza, że powinno przysługiwać bez warunków związanych np. ze składkami, podejmowaną pracą.
2. Jest to świadczenie powszechne, czyli ma przysługiwać wszystkim obywatelom albo mieszkańcom danego terytorium, a nie wybranej grupie.
3. Jest to świadczenie indywidualne, skierowane do jednostek, a nie do rodzin czy gospodarstw domowych i powinno być niezależne o tego, w jaki sposób gospodarstwo domowe jest zbudowane, nie powinno różnić się wysokością.
4. Ma to być świadczenie pieniężne, a nie przekazywane w formie dóbr, usług czy ograniczonych bonów do wykorzystania na konkretne usługi i towary.
5. Powinno to być świadczenie regularne, najczęściej mówi się o wypłacaniu go co miesiąc.
6. Wypłacane przez państwo lub mniejszą jednostkę (np. stan w Stanach Zjednoczonych) lub związek ponadnarodowy (ta cecha nie jest istotna w wypadku pilotażu).
7. Dochód podstawowy powinien być podstawowy, tzn. nie powinien być za niski, a odpowiednio wysoki, aby zapewnić realizację podstawowych potrzeb.

• Czy 1300 zł dla każdego to dobre rozwiązanie?
• Ile powinien wynosić BDP?
• Jakie świadczenia nie będą już potrzebne, jeżeli wprowadzony zostanie BDP?
• Jak sfinansować BDP?

Na razie nie ma jeszcze decyzji co do tego kiedy takie rozwiązanie wejdzie w życie. Bliski jest natomiast termin gdy zostanie zastosowane w części województwa warmińsko-mazurskiego; tam wszystko jest już przygotowane - jest oczekiwanie na środki na uruchomienie programu. Jeśli eksperyment potwierdzi wszystkie założenia, być może następnym krokiem będzie wprowadzanie programu najpierw w najbiedniejszych regionach, a na końcu - w całym kraju.

Kiedy ruszy? Tego jeszcze tak naprawdę nie wiadomo, ale na pewno nie będzie to miało miejsca w tym roku. Zespół ekspertów przygotował program pilotażowy, który został wpisany do strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. Jest to 10 gmin położonych przy północnej granicy Polski. Strategia została zaakceptowana przez marszałka województwa.

Polska nie jest wyjątkiem - prace nad takim programem Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego trwają na całym świecie już od lat. Światowa organizacja zrobiła już testy w Finlandii, Francji, we Włoszech oraz w Wielkiej Brytanii. Pokazały one, że trzy pierwsze mają wszelkie warunki, by Bezwarunkowy Dochód Podstawowy wdrożyć już teraz.

Nie ma takich warunków tylko w czwartym z testowanych krajów - w Wielkiej Brytanii - głównie dlatego, że tam system tradycyjnych transferów społecznych jest na tyle dobry, iż Bezwarunkowy Dochód Podstawowy byłby krokiem wstecz a nie lepszym rozwiązaniem.

• Czy 1 300 zł dla każdego to dobre rozwiązanie?
• Ile powinien wynosić BDP?
• Jakie świadczenia nie będą już potrzebne, jeżeli wprowadzony zostanie BDP?
• Jak sfinansować BDP?