O przyjaźni

Pierwsza połowa lat 50. Na wycieczce w Ojcowskim Parku Narodowym. Fot. PAP/reprodukcja

1954

21 STYCZNIA – nowohucki kombinat metalurgiczny otrzymał imię Lenina.

28 WRZEŚNIA – wysoki urzędnik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, płk Józef Światło, który uciekł z kraju, rozpoczął w Radiu Wolna Europa cykl audycji pt. "Za kulisami bezpieki i partii”.

PAŹDZIERNIK – po zlikwidowaniu Wydziału Teologicznego na UJ ks. Wojtyła prowadzi wykłady dla studentów trzech seminariów.

19 LISTOPADA – turyście Karolowi Wojtyle została przyznana Odznaka Turystyki Pieszej w stopniu brązowym.

13 GRUDNIA – Władysław Gomułka został zwolniony z więzienia.

1955

25 MARCA – Karol Wojtyła został członkiem współpracownikiem Towarzystwa Naukowego KUL.

22 LIPCA – w Warszawie oficjalnie otwarto Pałac Kultury i Nauki.

PAŹDZIERNIK – ks. Wojtyła rozpoczyna w Krakowie wykłady katolickiej nauki społecznej oraz pryncypiów teologii moralnej.

1 GRUDNIA – walka o desegregację rasową w USA: Murzynka Rosa Parks w akcie obywatelskiego nieposłuszeństwa odmówiła ustąpienia miejsca w autobusie białemu mężczyźnie.

1956

25 LUTEGO – Nikita Chruszczow podczas XX Zjazdu KPZR wygłosił referat "O kulcie jednostki i jego następstwach”.

12 MARCA – w Moskwie zmarł Bolesław Bierut.

28 CZERWCA – doszło do robotniczej demonstracji i masakry ludności w Poznaniu.

PAŹDZIERNIK – w roku akademickim 1956/57 ks. Wojtyła wykłada w seminarium krakowskim propedeutykę teologii oraz etykę gospodarczą.

19–20 PAŹDZIERNIKA – nowym przewodniczącym PZPR został zrehabilitowany Władysław Gomułka.

4 LISTOPADA – rozpoczęła się interwencja wojsk radzieckich na Węgrzech.

1 GRUDNIA – ks. dr Karol Wojtyła jest oficjalnie zastępcą profesora przy Katedrze Etyki KUL.

2 GRUDNIA – oddział Fidela Castro wylądował na Kubie. Rozpoczęła się rewolucja kubańska.

1957

19 WRZEŚNIA – USA przeprowadziły pierwszą podziemną próbę nuklearną.

Wystawa „Prowadzi nas szlakami prawdy. Karol Wojtyła 1952-1954” prezentowała unikatowe zdjęcia młodego księdza w otoczeniu swoich przyjaciół. Fot. Tytus Żmijewski/Forum

Środowisko Wujka

Na początku było ich kilkoro, potem kilkunastu, kilkudziesięciu. Dzisiaj, "Rodzinka”, "Paczka”, "Wujkowe towarzystwo” albo "Środowisko” to prawie trzysta osób. Kilka pokoleń ludzi w różnym wieku, różnych zawodów. Są wśród nich inżynierowie, lekarze, nauczyciele, a nawet artyści. Łączy ich niezwykła więź. Jej fundamentem jest "niezasłużone szczęście, którym była przyjaźń Wujka” – jak mówi jedna z nich. "Wujek”, czyli Jan Paweł II, wcześniej kard. Karol Wojtyła, dla każdego z nich był Bardzo Ważną Osobą. Tak ważną, że przez wiele lat żaden dziennikarz i wydawca nie był w stanie skłonić ich do publicznych zwierzeń na temat tej przyjaźni. Tylko raz, i to na prośbę samego Jana Pawła II, pokusili się o kronikarski zapis życia "Rodzinki”. Do dzisiaj żadne z nich nie zdecydowało się upublicznić bogatej korespondencji, jaką prowadzili z późniejszym papieżem.

"Turystyczne harce” z "Wujkiem”

– Młodzi skazani byli w czasach PRL na "wewnętrzną emigrację” oraz musieli szczególnie roztropnie zawierać znajomości i nawiązywać przyjaźnie. Młodość ma to do siebie, że pragnie zabaw i mile spędzanego czasu, nie koncentruje się tylko na pracy. Włączeni w "krąg Wujka”, bo tak z sympatią i za zgodą ks. Karola mówiliśmy do Niego – staraliśmy się uatrakcyjniać nasz czas przez wspólne spacery, wędrówki i spływy kajakowe. Drogi nam Wujek był co prawda jednym z nas, ale zawsze z pozycji kochającego duszpasterza. W sposób delikatny i prawie niedostrzegalny wpływał na nasz duchowy rozwój i poprawność "turystycznych harców”. (…) Z perspektywy czasu widzę, że wspólne odpoczywanie z Wujkiem to były swoiste rekolekcje, które wnosiły w nasze życie i w studenckie sprawy jakże ważne treści, niejednokrotnie doceniane dopiero w miarę upływu przeżytych lat. Przebywanie z Wujkiem było fantastyczną szkołą "bez słów”!

Gabriel Turowski, wspomnienia z albumu "Karol Wojtyła. Przyjaciel, Kardynał, Papież” Wydawnictwa Biały Kruk

O przyjaźni

"Nie należy zapominać, że także rozum potrzebuje oprzeć się w swoich poszukiwaniach na ufnym dialogu i szczerej przyjaźni. Klimat podejrzliwości i nieufności, towarzyszący czasem poszukiwaniom spekulatywnym, jest niezgodny z nauczaniem starożytnych filozofów, według których przyjaźń to jedna z relacji najbardziej sprzyjających zdrowej refleksji filozoficznej”.

Jan Paweł II, encyklika Fides et Ratio o relacji między wiarą a rozumem.

Piękno ojczystej ziemi

"Kiedy wędruję po polskiej ziemi, od Bałtyku, przez Wielkopolskę, Mazowsze, Warmię i Mazury, kolejne ziemie wschodnie od Białostockiej aż do Zamojskiej, i kontempluję piękno tej ojczystej ziemi, uprzytamniam sobie ten szczególny wymiar zbawczej misji Syna Bożego. Tu z wyjątkową mocą zdaje się przemawiać błękit nieba, zieleń lasów i pól, srebro jezior i rzek. Tu śpiew ptaków brzmi szczególnie znajomo, po polsku. A wszystko to świadczy o miłości Stwórcy, o ożywczej mocy Jego Ducha i o odkupieniu, którego Syn dokonał dla człowieka i dla świata. Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad ich skutecznym wprowadzaniem w życie! Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia!”.

Jan Paweł II, homilia wygłoszona w Zamościu 12 czerwca 1999 r.