Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

O stałą scenę ludową

Redakcja
Na początku kwietnia 1914 r. krakowska prasa doniosła o inicjatywie stworzenia tzw. teatru ludowego. Tym razem instytucję tę animować miał Syndykat Dziennikarzy Krakowskich.

Krakowskie fotografie

Teatr ludowy, którego przeznaczeniem było grywanie repertuaru lekkiego i rozrywkowego, skierowanego do warstw mniej oświeconych, jak z przekąsem zaznaczały "Nowości Ilustrowane", powstawał w Krakowie już poraz piąty czy szósty zrzędu. Teatr o takiej nazwie działał pod Wawelem już pod koniec XIX w. Grywano w nim wodwewile i sztuki oparte na miejskim folklorze. Jego pierwszą siedzibą był budynek teatru letniego w parku Krakowskim. Następny teatr ludowy - już stały - pojawił się w 1900 lub 1901 r. otwarty przez artystę Teatru Miejskiego Stanisława Knake-Zawadzkiego. Przedstawienia odbywały się w sali Strzeleckiej przy ul. Lubicz oraz na innych gościnnych scenach Krakowa i Podgórza. Wreszcie na dość długo instytucja trafiła na ul. Krowoderską 31 do dawnej hali maszyn fabryki Petersheima. Tam właśnie zadebiutowali Stefan Jaracz i Juliusz Osterwa. W latach 30. XX w. przedstawienia odbywały się z kolei w dawnej ujeżdżalni przy ul. Rajskiej 12.
Działalność teatru założonego przez Knake-Zawadzkiego, jakkolwiek bardzo w mieście popularna, natrafiała na ciągłe przeszkody. Teatr przestawał istnieć rok lub dwa iznów budził się zletargu, dowodząc tem swej żywotności iprzyjęcia nagruncie krakowskim. Dziwnie iwielce charakterystycznie dla naszych stosunków wikłała się wostatnich latach sprawa ustalenia bytu teatru ludowego w____Krakowie - pisały w kwietniu 1914 r. "Nowości Ilustrowane". _Teatr zdobył szeroką popularność i sympatię, zwłaszcza w latach 1909 i 1910. Pomyślny okres rozwoju sceny ludowej nie pozostawił jednak trwałych skutków. Efemeryczny charakter przedsięwzięcia nie uległ zmianie. Mało tego, nie myślano nawet o rychłym wskrzeszeniu inicjatywy, godząc się z myślą, że powołanie jej do życia będzie niemożliwe przez długie lata, zwłaszcza że rozpoczęły się w tym czasie w Krakowie widowiska kinematograficzne, odbierające w znacznej mierze widzów teatrowi. Powrót do pomysłu przyniosł wielki sukces sztuki Stefana Turskiego "Krowoderskie zuchy". Napisany w 1910 r. przez Turskiego - reżysera, aktora teatru w Poznaniu - wodewil odniósł w Krakowie wielki sukces wyrażający się miarą stu kilkudziesięciu przedstawień. Dzięki "Krowoderskim zuchom" ostatni sezon teatru ludowego zostawił _wspomnienie sceny popularnej, tętniącej życiem, ulubionej przez tysiące ludu krakowskiego. To wszystko sprawiło, że w 1914 r. Syndykat Dziennikarzy Krakowskich kierowany przez Konstantego Srokowskiego (późniejszego działacza i ideologa Naczelnego Komitetu Narodowego) podjął inicjatywę odrodzenia w Krakowie teatru ludowego. Na dyrektora instytucji wyznaczono właśnie Turskiego, wcześniej, jako się rzekło, aktora teatru w Poznaniu, od 1909 r. artystę i reżysera poprzedniej edycji teatru ludowego w Krakowie. Kierownikiem literackim został Konrad Rakowski, znany jako krytyk i wytrawny ekspert teatralny. Rakowski był dramaturgiem teatru miejskiego za dyrekcji Ludwika Solskiego i rzetelne na____tym terenie artystycznym położył zasługi. Do udziału w uruchomieniu nowej sceny wyznaczony został także skarbnik Syndykatu Dziennikarzy Antoni Lekszycki. Lekszycki jeszcze w 1901 r., gdy był prezesem Czytelni Akademickiej w Krakowie, należał do grona akademików, którzy bezinteresownie pomagali przy wystawianiu sztuk w ówczesnym teatrze ludowym kierowanym przez Knake-Zawadzkiego. I wreszcie działalność sceny miał wspierać znany już i ceniony literat krakowski - red. Edmund Zechenter, autor paru tomów nowel ludowych. Był on od samego początku powstania teatru ludowego gorącym jego orędownikiem w krakowskiej prasie. W licznych artykułach dowodził konieczności stworzenia w mieście stałej sceny ludowej. Ostrzegał też przed _kosmopolityzującym wpływem coraz liczniej powstających przedsiębiorstw rozrywkowych, kultywujących bezmyślność i____przynoszących szkodę kulturalną bezkrytycznym widzom._PAWEŁ STACHNIK

Cytaty pochodzą ztygodnika "Nowości Ilustrowane", zdjęcie pochodzi ze zbiorów prezesa Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego p. Władysława Klimczaka, któremu składamy podziękowania zajego udostępnienie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski