Oczekiwanie

Wkrótce zostaniesz mamą. Pod sercem nosisz dziecko. Wiesz to na pewno albo dopiero przeczuwasz. Przepełniają cię uczucia, których wcześniej nie znałaś: bezgraniczna radość, a jednocześnie obawa, czy dasz sobie radę w nowej sytuacji. Jeśli zrozumiesz, co dzieje się teraz z tobą i twoim maleństwem, jak możesz mu pomóc prawidłowo się rozwijać, ciąża będzie okresem prawdziwych, wspaniałych uniesień.
   Macierzyństwo, w znaczeniu biologicznym, polega na posiadaniu dziecka, któremu dało się życie, lecz jego istotą jest także "rodzenie" w sensie duchowym. Macierzyństwo duchowe to cecha charakteryzująca dojrzałość wewnętrzną kobiety, pojawiająca się niezależnie od jej stanu - zamężnego czy wolnego.

Ciąża

   Najważniejszym jej objawem jest brak miesiączki. Początkowo może się jednak pojawić niewielkie plamienie w czasie spodziewanej miesiączki lub nieco wcześniej, co oznacza zagnieżdżenie się jaja płodowego w macicy. Kobieta może się czuć w tym okresie zmęczona, senna, drażliwa, mieć nudności, zaparcia, różnego rodzaju zachcianki, brak apetytu. Jej piersi stają się obrzmiałe, pełne, może się też pojawić przyciemnienie obwódki brodawkowej. Przekrwienie narządów miednicy jest przyczyną częstego oddawania moczu.
   Po zaobserwowaniu u siebie powyższych objawów kobieta powinna udać się do ginekologa. Pierwsza wizyta wskazana jest pomiędzy 5 a 8 tygodniem ciąży. Lekarz przeprowadza wywiad, ogólne badanie (z badaniem piersi), pomiar ciśnienia tętniczego krwi, wzrostu i wagi, wykonuje cytologię, bada stopień czystości pochwy. Przeprowadza się też badania laboratoryjne: grupy krwi, morfologiczne, poziomu cukru we krwi, moczu. Lekarz zakłada kartę przebiegu ciąży. Będą w niej sukcesywnie zamieszczane informacje obrazujące rozwój płodu i stan zdrowia pacjentki.

Datę porodu

można obliczyć przyjmując, że nastąpi on w ciągu 280 dni (40 tygodni) od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Najdokładniej ustala się ją podając, że następuje po 266 dniach po zapłodnieniu. Większość dzieci rodzi się jednak z odchyleniem 10-14-dniowym od obliczonego w ten sposób terminu porodu, ponieważ kobieta ciężarna udaje się do ginekologa najczęściej po braku dwóch kolejnych krwawień miesiączkowych. Wtedy nie pamięta już dokładnie momentu stosunku i dlatego trudno jest określić czas zapłodnienia. Okres ciąży dzieli się na trzy części, tzw.

trymestry.

   Pierwszy trymester obejmuje czas od momentu zapłodnienia do 13, 14 miesiąca ciąży. Jest on szczególnie ważny dla mającego się narodzić dziecka, ponieważ wtedy właśnie wykształcają się struktury wszystkich tkanek i narządów.
   Podczas badania USG można zobaczyć, jak bije serduszko dziecka, które w trzecim miesiącu ciąży ma ok. 7 cm długości, waży 16 - 18 g, jego palce u dłoni i stóp są już wykształcone. Dziecko ma wszystkie narządy, tworzy się jego kręgosłup, komora mózgowa, wykształca się twarzyczka, zawiązki oczu. Maleństwo zaczyna się poruszać, lecz jest zbyt małe, by matka mogła wyczuć jego ruchy.

Drugi trymester

   Obejmuje okres od 14 do 27 tygodnia ciąży. W tym czasie utrzymują się jeszcze objawy charakterystyczne dla pierwszego trymestru, ale kobieta przestaje mieć problemy z częstym oddawaniem moczu, stopniowo ustępują też mdłości i wymioty. Może natomiast pojawić się lekkie obrzmienie kostek i stóp. W tym czasie wzrasta u ciężarnej apetyt.
   Pod koniec czwartego miesiąca ciąży dziecko ma 10 cm długości i waży ok. 25 g. Jego wygląd jest już ukształtowany. W piątym miesiącu przyszła mama zaczyna odczuwać ruchy płodu, a niekiedy bóle podbrzusza (ma to związek z rozciągnięciem wiązadeł podtrzymujących macicę). Mogą pojawić się bóle pleców, powiększają się gruczoły piersiowe.
   Sześciomiesięczny płód ma ok. 30 cm długości i waży ok. 600 - 800 g.

W trzecim trymestrze,

końcowym okresie życia wewnątrzmacicznego, głowa dziecka 9-miesięcznego ma obwód większy niż pozostałe części ciała. Dziecko ma już tak mało miejsca, że raczej "wierci się" niż kopie. Macica obniża się, a wówczas kobiecie łatwiej jest oddychać. Natomiast skurcze macicy są coraz częstsze i silniejsze.
   W okresie okołoporodowym waga płodu wynosi od 3 do 3,5 kg, a jego długość - ok. 50 cm. Organizm kobiety zaczyna intensywnie przygotowywać się do porodu, kanał rodny staje się rozciągliwy. Główka płodu zstępuje do miednicy. To ostatnie chwile przed porodem, który może nadejść w każdej chwili.
   Płuca dziecka są już dojrzałe i gotowe do podjęcia swej funkcji w nowym dla niego świecie. W tym czasie część przodująca dziecka zostaje ujęta ścisłą obręczą kości miednicy. Główka (lub pośladki) schodzą w wejście do kanału rodnego, przez który będzie prowadzić droga na świat.

Opieka medyczna

   Przez cały okres ciąży nad przyszłą matką powinien czuwać lekarz, którego zadaniem jest dopilnowanie, aby bez niepotrzebnych komplikacji dotrwała do szczęśliwego porodu. Wybierając lekarza (ginekologa, położnika) należy kierować się jego podejściem do pacjentki. Ważne jest, aby miał on dość czasu na wysłuchanie jej pytań, rozważań, wątpliwości, by potrafił wzbudzać zaufanie.
   Opiekującemu się kobietą ciężarną lekarzowi należy natychmiast zgłaszać pojawienie się objawów, takich jak: plamienie, krwawienie z dróg rodnych; obrzęk twarzy; zaburzenie widzenia; silne bóle brzucha, krzyża; gorączka; odpłynięcie wód płodowych.

Dieta

   Kobieta podczas ciąży powinna stosować dietę urozmaiconą (jeść nie "za dwóch", lecz dla dwóch), aby dziecko mogło otrzymać wszystkie składniki niezbędne do życia i prawidłowego rozwoju. W jadłospisie nie powinno więc zabraknąć nabiału, owoców, warzyw, mięsa, jaj, produktów zbożowych. Kobieta ciężarna powinna: wypijać codziennie kilka szklanek napojów; unikać nadmiernej ilości soli; ograniczać ilość zjadanych słodyczy; przyjmować przepisane przez lekarza preparaty witaminowe.

Higiena

   Wskazana jest codzienna kąpiel, najlepiej pod prysznicem, gdyż przebywanie w ciepłej wodzie powoduje przekrwienie miednicy mniejszej, sprzyja powstawaniu żylaków.
   Podczas ciąży należy szczególnie dbać o swoje zęby, gdyż w tym okresie obserwuje się znaczne rozpulchnienie dziąseł i skłonność do krwawień.

Ćwiczenia i odpoczynek

   Ilość i rodzaj wykonywanych ćwiczeń fizycznych zależy od kondycji ciężarnej. Na pewno wskazany jest codzienny spacer, jak również umiarkowana gimnastyka, np. przysiady. Taki ruch wzmacnia mięśnie i w konsekwencji ułatwia poród. Lekarze są zgodni co do tego, że kobieta podczas ciąży powinna unikać nadmiernego wysiłku. Zmęczenie kobiety ciężarnej wywołuje nadmierną aktywność płodu.
   Dobrym przygotowaniem do porodu są zajęcia prowadzone w szkołach rodzenia. Kobieta bierze w nich udział wspólnie ze swym partnerem, ojcem dziecka. Oboje rodzice uczą się w takiej szkole opanowywać lęk przed porodem i dzięki temu czekają na moment rozwiązania bez obaw i niepokoju.

Noworodek

   Nowo narodzone dziecko utrzymuje bliski kontakt z matką przede wszystkim dzięki pokarmowi, jaki od niej otrzymuje. Mleko matki zawiera najważniejsze składniki odżywcze i odpornościowe niezbędne do wstępnego rozwoju i jest pokarmem najlepiej przyswajalnym. Dla matki karmienie piersią jest czynnikiem psychologicznie bardzo ważnym, utwierdza jej więź z dzieckiem, daje jej pełną satysfakcję z jego posiadania.
   Z punktu widzenia przebiegu połogu karmienie piersią ma tę dobrą stronę, że powoduje intensywniejsze skurcze macicy i jej szybsze "zwijanie się". Przyspiesza więc połóg, a tym samym szybszy powrót narządu rodnego do stanu sprzed ciąży. Prawidłowo przeprowadzony okres połogu to gwarancja szybkiego powrotu kobiety do pełni zdrowia, a tym samym właściwej funkcji macierzyńskiej.
Wysłuchała:
DANUTA ORLEWSKA

Leki

   Podczas ciąży nie można stosować żadnych leków
bez wiedzy opiekującego się kobietą lekarza ginekologa!