„Europejski tydzień odkrywania cmentarzy” to przypadająca co roku na przełomie maja i czerwca inicjatywa Association of Significant Cemeteries in Europe (ASCE) – międzynarodowego stowarzyszenia powstałego w Bolonii w listopadzie 2001 r. i będącego siecią, która sprawują opiekę nad najważniejszymi nekropoliami Europy i przypomina, że cmentarze stanowią istotną część kulturowego dziedzictwa ludzkości oraz że powinniśmy o nie dbać, bo właśnie dzięki nim poznajemy swą przeszłość i uczymy się historii.
Członkami stowarzyszenia są rady miejskie, zarządy cmentarzy, departamenty ochrony dziedzictwa kulturowego, uniwersytety, stowarzyszenia kulturalne, rady kościelne i organizacje miłośników cmentarzy z kilkunastu państw Europy. Na prestiżowej liście ASCE, obok ponad 80 innych europejskich nekropolii, znajdują się m.in. dwa podgórskie cmentarze: Stary i Nowy. Zostały na nią wpisane – dodajmy, że jako pierwsze i jak dotąd jedyne w Polsce – w 2009 roku, dzięki inicjatywie krakowskiego Stowarzyszenia Podgorze.pl.
Stowarzyszenie co roku organizuje spacer po Starym Cmentarzu Podgórskim, podczas którego każdy może poznać historię i burzliwe dzieje najstarszej komunalnej nekropolii Krakowa. Przypomnijmy, została ona założona krótko po powstaniu miasta Podgórza – prawdopodobnie między 1768 a 1792 r. Przez ponad sto lat był to główny miejski cmentarz. Niestety, burzliwe dzieje historii odcisnęły na nim swe piętno. Cmentarz był dwukrotnie dewastowany.
Oto najniebezpieczniejsze dzielnice Krakowa. Tutaj lepiej uw...
Najpierw w 1942 roku, kiedy to Niemcy podczas budowy linii kolejowej spychaczami zrównali z ziemią około jedną czwartą powierzchni cmentarza, niszcząc znajdujące się tam nagrobki. Najbardziej jednak do degradacji nekropolii przyczynili się komuniści. W latach 70. ub. wieku, podczas rozbudowy ul. Telewizyjnej, bezpowrotnie zniszczono zabytkowy układ i charakter cmentarza. Do dziś przetrwało zaledwie 38 arów starej podgórskiej nekropolii, która w 1900 roku miała powierzchnię 1,5 ha, czyli ponad cztery razy większą niż obecnie.
O tym cmentarzu zwykło się mawiać: „Co epitafium, to hasło z encyklopedii”. Nic dziwnego, spoczywa tu bowiem wielu zasłużonych ludzi Podgórza – prezydentów, honorowych obywateli i innych, m.in. Emil Serkowski, Józef Chrystian Zoll, Władysław Eljasz-Radzikowski, Franciszek Maryewski, a także Wojciech Bednarski, Aleksander Kotsis, Jordan Stoyowski. I wreszcie to tu pochowany jest przywódca powstania krakowskiego Edward Dembowski, polski działacz lewicy niepodległościowej, pisarz, organizator konspiracji w Galicji, który przewodził powstaniu krakowskiemu w 1846 r. (zginął 27 lutego tego samego roku, gdy wojska austriackie ostrzelały patriotyczną procesję, którą prowadził).
O tym wszystkim będzie można posłuchać już we wtorek 29 maja. Organizowane przez Stowarzyszenie Podgorze.pl wydarzenie odbędzie się w dwóch częściach. Najpierw – o godz. 17 w Muzeum Podgórza przy ul. Limanowskiego 51 – zaplanowano prezentację unikalnych zdjęć nieistniejącej już części cmentarza oraz opowieść o jego historii i najbliższym otoczeniu. Spotkanie to poprowadzi Jarosław Żółciak. Następnie przyjdzie czas na spacer po Starym Cmentarzu Podgórskim (zbiórka o godz. 18.30, przed bramą nekropolii). O niezwykłych życiorysach osób tam spoczywających opowie Adam Sasinowski.
ZOBACZ KONIECZNIE:
Polub nas na Facebooku i bądź zawsze na bieżąco!
WIDEO: Poważny program - playlista 3 odcinków
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
