Odwrócony kredyt nie działa

- Dzięki hipotece odwróconej seniorzy posiadający majątek zamrożony w nieruchomości mogliby zamienić go na bieżący dochód. Szacowana wartość aktywów, które dzięki tej usłudze można uruchomić i udostępnić seniorom, przekracza w Polsce 1 bilion złotych - przekonuje Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego DOM.

Uruchomić ten potencjał miała ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym, która weszła w życie pod koniec 2014 roku. Do tej pory jednak żaden bank nie wprowadził do swojej oferty takiego instrumentu. Jako najczęstsze powody rezygnacji z tego rozwiązania banki wskazywały wysokie ryzyko, długofalowe oczekiwanie na zysk, ryzyka ubezpieczeniowe i brak doświadczenia zarówno w oferowaniu podobnych produktów jak i zarządzaniu nieruchomościami stanowiącymi nie tylko zabezpieczenie kredytu, ale i źródło jego spłaty.

To dlatego branża postuluje powrót do prac nad przepisami, dzięki którym osoby starsze mogłyby otrzymywać dodatkowe świadczenia pieniężne w zamian za mieszkanie. - Prace nad kompleksową regulacją rynku tak zwanej odwróconej hipoteki rozpoczęły się w 2009 roku i wciąż nie mogą doczekać się pełnej realizacji. Pamiętajmy jednak, że brak odpowiedniej regulacji oraz trudna sytuacja finansowa wielu seniorów skutkuje powstaniem szarej strefy i wzrostem nienadzorowanych podmiotów, które będą w sposób nierzetelny oferować świadczenia pieniężne w zamian za przekazanie własności do nieruchomości - podkreśla Andrzej Roter, prezes Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.

Obecnie dożywotnie świadczenie w zamian za oddanie prawa do lokalu mieszkalnego wypłacane jest na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. I państwo nie ma nad tym żadnej kontroli. - Trzeba podkreślić, że liczba oszustw i wyłudzeń, które mają miejsce na nieuregulowanym rynku, wciąż rośnie. Istnienie rynku w obecnym kształcie, w którym widać wyraźny podział na fundusze hipoteczne wyznaczające najwyższe standardy oraz podmioty wykorzystujące niewiedzę seniorów, brak przepisów i jasnych zasad działania, stwarza zagrożenie i wymaga interwencji regulatora - mówi prezes Roter.

- Najważniejszym wyzwaniem dla całej branży, również polskiej, jest zapewnienie seniorom bezpieczeństwa oraz utrzymanie wysokich standardów etycznych. Warto jednak podkreślić, że bez zaangażowania rządu, bez zapewnienia odpowiednich regulacji, doradztwa, a przede wszystkim trójstronnego dialogu obejmującego zarówno państwo, podmioty oferujące produkty typu equity release i samych seniorów, większość z emerytów nadal będzie borykać się z problemami wynikającymi z brakiem lub niedoborem środków finansowych - twierdzi Nigel Waterson, przewodniczący Equity Release Council, największej organizacji skupiającej pond 400 podmiotów związanych z branżą hipoteki odwróconej w Wielkiej Brytanii.

Ten kraj jest dziś największym rynkiem hipoteki odwróconej w Europie. Rocznie podpisuje się tam około 20-30 tysięcy umów. Światowy prym wiodą Stany Zjednoczone, gdzie z produktów hipoteki odwróconej ubezpieczonych przez rząd federalny USA skorzystało do tej pory ponad milion osób; w samym 2016 roku było ich ponad 48 tysięcy.