Ogon bobra

O Wigilii, wigilijnych obyczajach i wigilijnych daniach można napisać książkę, ba, dziesiątki książek, bo wielka jest różnorodność wigilijnych dań. Wiemy, że powinny być postne, ale reguła ta nie obowiązuje w całej Polsce, na Śląsku Cieszyńskim, na Mazurach w Wigilię jada się mięso. Aby różnorodność była większa - nie tylko każdy region, ale każda rodzina ma swoje wigilijne menu. Dom mojego dzieciństwa w Wigilię pachniał postnym żurem, śledziami i ziemniakami w mundurkach, karpiem zapiekanym w piekarniku z chrzanem i kwaśną śmietaną. I kakaowym ciastem, i pomarańczami, po które wówczas trzeba było długo stać w kolejce. Nie były to jednak pomarańcze kubańskie, o których pisze obok Zbigniew Bartuś, ale izraelskie, czyli, jak wówczas mówiono, palestyńskie.

Po wigilijnej wieczerzy opartej głównie na rybach, na pierogowo-postnej obfitości, przychodził czas na świąteczny solidny i zgoła nie postny obiad. Może na zajączka, który jeszcze w Adwencie zawisł na oknie, skruszał, a teraz jego comberek, uduszony w śmietanie, pojawiał się na stole w towarzystwie buraczków i makaronu. (Ale to niejedyny pożytek z zajączka, bo jeszcze drażniąco pachnie pasztet - ciemnobrązowy, inkrustowany słoninką). A jak nie zajączek | - to może tłusta gąska, dobrze upieczona, z chrupką skórką. A może jeszcze bigosik, który dobrze przemarzł w garnku na balkonie. A do tego jakaś naleweczka, jakieś grzane wino, ciasta i ciasteczka...

Prawdę mówiąc, w dawnej Polsce nie zawsze długo czekano na mięsny posiłek. O północy kończyła się Wigilia i na stół mogły wjeżdżać świąteczne, bożonarodzeniowe przysmaki - wszelkiego rodzaju indycze i wieprzowe specjały.

Zresztą jeżeli chodzi o postne potrawy, to za taką uchodził... ogon bobra. Bo bóbr to zwierzak wodny, a jego ogona nie pokrywa sierść...

ANDRZEJ KOZIOŁ