Cichociemni więzieni w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz byli bohaterami sesji edukacyjnej, którą zorganizowało Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Muzeum Auschwitz. Gościem honorowym był ostatni żyjący Cichociemny, oficer Armii Krajowej, kpt. Aleksander Tarnawski ps. Upłaz, który po sesji przed Ścianą Straceń (na zdjęciu) złożył hołd ofiarom byłego obozu. Do Auschwitz trafiło siedmiu Cichociemnych.
Dr Jerzy Dębski, historyk PMAB przypomniał, że więźniami Auschwitz byli: mjr Tadeusz Stocki - ps. Ćma, rtm. Jerzy Sokołowski - ps. Mira, porucznicy: Stefan Jasieński - ps. Urban, Wincenty Michalczewski - ps. Mir, Kazimierz Smólski ps. Sosna, Tadeusz Śmigielski - ps. Ślad, a także ppor. Janusz Jarosz - ps. Szermierz. Większość została zatrzymana przypadkowo, aresztowana pod fałszywymi nazwiskami.
W historii obozu Auschwitz w szczególny sposób zapisał się ppor. Stefan Jasieński. Jego postać przypomniał inny historyk Muzeum dr Adam Cyra. Jasieński był przedwojennym absolwentem podchorążówki kawalerii i rezerwistą. Przeszedł kurs Cichociemnych i został zrzucony na okupowane ziemie polskie w marcu 1943 r. Początkowo prowadził działalność wywiadowczą na Wileńszczyźnie, jednak latem 1944 r. został skierowany w okolice Oświęcimia.
- Poprzez grypsy nawiązał kontakt z obozową konspiracyjną Radą Wojskową Oświęcim, w której aktywnie działał więzień Józef Cyrankiewicz. Otrzymał informację m.in. o dyslokacji sił niemieckich, zasadach strzeżenia obozu i stanie kompanii wartowniczych SS, informacje o składzie narodowościowym i nastrojach wśród załogi obozowej oraz dokładne dane o stanie liczbowym więźniów w KL Auschwitz i jego podobozach – powiedział Adam Cyra.
Jasieński pracował nad planami uwolnienia więźniów obozu, jednak w nocy z 28 na 29 września 1944 r. w miejscowości Malec został on postrzelony i aresztowany przez patrol żandarmerii niemieckiej. Ranny trafił do Auschwitz. Najpierw trafił do obozowego szpitala, a następnie został przeniesiony do celi 21 w bloku 11, w którym mieścił się areszt.
– Do dziś widnieją w niej rysunki na drzwiach. Ppor. Stefan Jasieński symbolicznie „napisał pamiętnik” bogatego w różnorodne doświadczenia życia. Znajdują się tam m.in. herb rodu Jasieńskich „Dołęga”, lanca ułańska z proporcem, szabla, motocykl, angielski czołg Cromwell, znak spadochronowy przedstawiający spadającego do ataku orła, a także samolot bombowy Halifax i skoczka opadającego na spadochronie. Wykonał też dwa rysunki religijne” – powiedział Adam Cyra.
Nie wiadomo dokładnie jak wyglądał przebieg przesłuchań przez obozowe gestapo. Jak podkreślił Cyra "Urban" nikogo nie zdradził i nikt z powodu jego zeznań nie został aresztowany. Jasieński poniósł śmierć w obozie – w nie wyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach – na początku stycznia 1945 r.
Cichociemni, żołnierze polscy szkoleni w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych, byli wysyłani do okupowanej Polski. Wszyscy byli ochotnikami. Do służby zgłosiło się 2413 oficerów i podoficerów Polskich Sił Zbrojnych. Ogółem przeszkolono 606 osób, a do przerzutu zakwalifikowano 579 żołnierzy i kurierów. Od 15 lutego 1941 r. do 26 grudnia 1944 r. zorganizowano 82 loty, w czasie których przerzucono do Polski 316 Cichociemnych. W czasie wojny zginęło 103 Cichociemnych. Dziewięciu zostało zamordowanych przez władze komunistyczne w powojennej Polsce.
Współorganizatorem sesji edukacyjnej była Fundacja im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
