Osteoporoza

Innym terminem określającym osteoporozę jest zrzeszotnienie – czyli rozrzedzenie kości. Choroba przez wiele lat przebiega bezobjawowo i ujawnia się dopiero w momencie powstania złamania. Typowymi miejscami, w których dochodzi do złamań osteoporotycznych są: nadgarstek (dalsza nasada kości promieniowej), trzony kręgów i szyjka kości udowej.

Zaawansowana choroba – na skutek często występujących złamań kości, powikłań z tym związanych, utrudnionym gojeniem, a także wskutek deformacji szkieletu – doprowadza do trwałego kalectwa: ograniczenia sprawności ruchowej i przewlekłego bólu, bądź śmierci.

Densytometria (badania ilościowe, oceniające gęstość kości), ultrasonografia, ilościowa tomografia komputerowa, zdjęcia radiologiczne, czasem biopsja kości, ponadto badania laboratoryjne krwi i moczu. Osteoporozą zagrożone są przede wszystkim kobiety w okresie pomenopauzalnym, ale cierpią na nią również starsi mężczyźni, a także niekiedy młodzi ludzie, u których towarzyszy ona innym, poważnym chorobom. Osteoporozą zagrożone mogą także być kobiety w ciąży i karmiące piersią, oraz bardzo szybko rosnące dzieci. Po 50. roku życia, a zwłaszcza po menopauzie u kobiet zaczyna przeważać proces niszczenia kości nad jej tworzeniem. Jednak poza hormonami płciowymi: żeńskimi – estrogenami i męskimi – androgenami, na aktywność przemiany kostnej wpływ wywierają inne czynniki, między innymi: podaż wapnia i witaminy D w diecie, inne hormony – parathormon (PTH), kalcytonina (CT), hormon wzrostu (GH); ponadto aktywność fizyczna (umiarkowane obciążanie mechaniczne kości powoduje aktywacje procesów kościotworzenia). Miejscowo przebiegający proces osteoporotyczny może być związany np. z reumatoidalnym zapaleniem stawów lub długotrwałym unieruchomieniem (np. noszenie opatrunku gipsowego).

U dzieci spożycie wapnia (jonów wapniowych) w codziennej diecie powinno wynosić około jednego grama na dobę. Dodatkowo należy pamiętać o preparatach witaminy D i odpowiednio częstym pobycie dziecka na słońcu. U dorosłych podaż dzienna wapnia to 1,5 grama (u kobiet w ciąży zapotrzebowanie jest większe). Należy unikać spożywania nadmiernej ilości fosforanów (konserwanty), konieczne jest stosowanie odpowiedniej diety,  wskazany jest ruch, sport, rekreacja, spacery.

Zależy od przyczyny i stopnia zaawansowania choroby. Należy zapobiegać dalszemu ubytkowi masy kostnej i złamaniom patologicznym. W diecie powinna być zwiększona podaż wapnia (mleko, ryby), zalecane są (przez lekarza) preparaty wapniowe, witamina D, bifosfoniany i kalcytoniny, a w osteoporozie pomenopauzalnej także leczenie hormonalne (estrogeny, gestageny) pod kontrolą ginekologa. Istotna jest także korekta zmian hormonalnych po operacjach ginekologicznych.