Pałac Radziwiłłów pod młotek. To szansa na uratowanie zabytku?

Pałac od kilkunastu lat stoi pusty. W tym czasie kolejne władze powiatu oświęcimskiego, którym zabytek podlegał, nie znalazły pomysłu na jego zagospodarowanie. W końcu podczas obecnej kadencji uznano, że jedyną szansą na uratowanie popadającego w ruinę pałacu będzie wystawienie go na sprzedaż.

Za miesiąc, 13 listopada, mają zostać otwarte oferty potencjalnych nabywców i wtedy stanie się wiadomo, jaki los czeka zabytkowy obiekt.

Pierwotnie miał służyć znajdującemu na terenie pałacowego parku Zakładowi Opiekuńczo-Leczniczemu. Nic z tego nie wyszło. Do 1998 r. przystosowanie obiektu do potrzeb podopiecznych ZOL było finansowane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Potem pieczę nad pałacem przejął powiat, który wyłożył kolejnych kilka milionów złotych.

Wykonano m.in. windę dla niepełnosprawnych, piec centralnego ogrzewania, zakupiono okna, drzwi. Pieniądze skończyły się w 2006 r. i od tamtej pory pałac stał się graciarnią, w której przechowywano łóżka, materace i inny sprzęt. Zdaniem sołtysa Grojca Krzysztofa Wolaka, który od lat walczy o uratowanie zabytku, to były pieniądze wyrzucone w błoto.

- Jego utrzymanie i zabezpieczenie stanowi ogromne obciążenie dla powiatu. Stąd obecna rada powiatu jednogłośnie zagłosowała za sprzedaniem pałacu - mówi wicestarosta Zbigniew Starzec. Okazało się, że nie jest to takie proste.

Prawie cztery lata zajęły różne procedury prawne. Trzeba było dokonać podziału geodezyjnego i oddzielić pałac od budynku PZOL. Dodatkowe warunki postawił Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie. Chciał, aby nabywcy, którzy staną do przetargu, przygotowali koncepcję zagospodarowania obiektu na cele użytkowe. Dorota Wojciaczyk mówi, że chodziło o to, aby zapobiec handlowi pałacem. Rzecz w tym, że koszty takiego projektu to wydatek kilkudziesięciu tysięcy złotych. Trudno przypuszczać, że ktoś wyda tak duże pieniądze nie mając pewności, że zostanie właścicielem pałacu.

- Odwołaliśmy się do ministra kultury i dziedzictwa narodowego, który przyznał nam rację. Ale odpowiedź dostaliśmy dopiero po dziewięciu miesiącach - dodaje wicestarosta.

13 listopada br. ma odbyć się przetarg. Cena wywoławcza pałacu wraz z otoczeniem wynosi 5 mln zł. W starostwie są przekonani, że pałac uda się sprzedać. Podobno chętnych nie brakuje. Po Grojcu chodzą słuchy, że jest bardzo poważny inwestor, który chce zaadaptować obiekt na hotel i spa, a w przyległej części parku urządzić tereny rekreacyjne.
- Podobno pracę może tutaj znaleźć 200 osób - mówi pan Marek, jeden z mieszkańców Grojca.

Według Krzysztofa Wolaka, jeśli pałac uda się sprzedać, to skorzysta na tym Grojec i powiat. Pieniądze ze sprzedaży mają być przeznaczone na modernizację budynku PZOL i dostowanie go do podwyższonych standardów, które zaczną obowiązywać w 2016 r.

Pałace za drogie
* Sprawa XVI-wiecznego pałacu Florkiewiczów w Młoszowej jest w zawieszeniu.
Chrzanowskie starostwo narazie nie wystawiłona sprzedaż tego zabytku. Prawo pierwokupu ma gmina Trzebinia. Na początku br. rada gminy przy dwóch głosach wstrzymujących się zagłosowała za kupnem pałacu. Problem w tym, że gmina nie ma pieniędzy na jego remont.

* Pałac Bobrowskich w Andrychowie wrócił do spadkobierców prawowitych właścicieli pod koniec 2011 r.
Ostatnio podjęli oni rozmowy z gminą na temat odsprzedania zabytku. Gmina zastanawia się, czy kupić pałac. Początkowo mówiło się o kwocie 7 mln zł, a ostatnio cena spadła do 4 mln zł.

* W Zatorze spadkobiercy Potockich odzyskali część rodzinnych dóbr, w tym pałac i park.
Na razie nie wiadomo, jakie mają plany. Gdyby chcieli je sprzedać, prawo pierwokupu ma gmina.