Papier mache. Jak twórczo wykorzystać makulaturę?

Historia na papierze

„Przeżuty papier” jest popularny na całym świecie. Niegdyś robiono z niego dekoracyjne profile, gzymsy, meble, był tworzywem ludowych artystów. Wynaleziono go w Chinach w II wieku n.e., odznaczał się bardzo korzystnym stosunkiem wytrzymałości do masy, a po polakierowaniu służył m.in. do robienia hełmów. Technika ta dotarła z czasem do Samarkandy i Maroka, skąd rozprzestrzeniła się dalej – w X wieku znano już ją w Hiszpanii, Niemczech, we Francji i Włoszech.

Francuscy rzemieślnicy robili z papier mâché kubki oraz imitacje stiuków i gipsu. W Anglii rozdrobniony papier formowano, wypiekano i czasami pokrywano laką. W latach 70. XVIII wieku produkcja papier mâché była jednym z najważniejszych rzemiosł w Środkowej Anglii. Robiono z niego tace, stoły, krzesła, kinkiety, półki na książki, ścianki powozów, świeczniki, parawany i ramy łóżek. We Francji i w Niemczech bardzo popularne były meble z papier mâché. Również w Ameryce, Rosji i Skandynawii znano ten materiał – w 1793 roku w Norwegii zbudowano z niego kościół, który przetrwał 37 lat.

Makulatura do wszystkiego

W XIX wieku zaprzestano masowej produkcji z papier mâché, jednak ręcznie robiony przetrwał do dziś. Jest to technika tania, łatwa i ekologiczna – do produkcji papier mâché używamy głównie makulatury.

Z papier mâché możemy zrobić wszystko, co nam podpowie fantazja, ale szczególnie na jesienne wieczory polecamy maski i kukiełki (o kukiełkach czytaj w następnym artykule). Dzieci uwielbiają maski, np. księżniczek i potworów. Tutaj mogą dać upust wyobraźni! Najpierw będziecie czerpać radość ze wspólnego tworzenia, a jeśli zastosujecie się do naszych wskazówek, maski będą trwałe bardzo długo, a wasz dom jesienią i zimą zaludnią przeróżne Istoty z wszystkich światów.

Potrzebne materiały

klej do papier mâché – warto przygotować go wcześniej i lepiej więcej niż mniej

papier przeznaczony na makulaturę, stare gazety podarte na paski, rurki np. po papierze toaletowym

ręczniki papierowe

kartony (karton pocięty w paski szerokości 5 cm i długości 30-35 cm)

papierowa taśma maskująca do utrzymywania tworzonego kształtu; ułatwia też łączenie różnych elementów

papier ścierny do wygładzania powierzchni

drut

balony, wiaderka i więcej gazet do wykorzystania jako formy

farby akrylowe, tempery lub plakatówki

cienkie pędzelki

resztki tkanin, sznurki i wszystko, co nam podpowie wyobraźnia

f**olia malarska **do zabezpieczenia miejsca pracy.

Klej

Łączy poszczególne warstwy papieru. Dzięki niemu model po wysuszeniu jest twardy. Tradycyjny klej przygotowywany jest z mąki i wody. Proporcje wody i mąki są zmienne – dobiera się je za pomocą prób.

Najprostszy klej: wymieszaj 1 część mąki z 2 częściami wody i mieszaj, aż klej uzyska konsystencję kremu. Warto dodać kilka łyżek soli – zapobiega pleśnieniu.

Klej gotowany jest gładszy. Wymieszaj szklankę wody ze szklanką mąki. W osobnym garnku zagotuj 3 szklanki wody i dodaj do nich przygotowaną mieszaninę. Gotuj kilka minut, cały czas mieszając, najlepiej trzepaczką. Na koniec dodaj kilka łyżek soli. Jeśli klej robi się za gęsty, podczas gotowania możesz go rozcieńczyć wodą, a jeśli za rzadki – dodać troszkę mąki. Jest gotowy po ostudzeniu, wtedy też jeszcze trochę gęstnieje.

Wykonanie

Forma

Na początku trzeba przygotować formę: należy zgnieść gazety i uformować z nich kształt głowy; może być z nosem. Jeśli chcesz, możesz do środka włożyć tuby po papierze papierowym – będą oczami lub ustami. Warto całość obwiązać sznurkiem lub okleić papierową taśmą, żeby się nie rozpadała. Następnie twarz owija się folią i przymocowuje ją z tyłu.

Jeśli maska ma pasować na nasze buzie, przy robieniu form głów członków rodziny należy pilnować rozmiaru, a po przyklejeniu folii trzeba zaznaczyć otwory na oczy, usta i dziurki od nosa. Jeśli chcesz, z drutu zrób rogi. Rogi wbij w maskę i obklej kawałkami gazet.

Przed rozpoczęciem naklejania gazet formę można posmarować np. wazeliną lub oliwką – łatwiej wówczas zdjąć wyschniętą maskę z formy bez uszkodzenia.

Maskę można również formować na balonie nadmuchanym do pożądanych rozmiarów. Balonik przed rozpoczęciem pracy również smarujemy czymś śliskim.

Tworzenie maski

Maskę robi się z pasków gazety – moczy się je w kleju i przykleja warstwami na formę. Jeśli chcemy, by maska była trwała, warstw musi być dużo, warto też od czasu do czasu, zanim nałożymy kolejny papier, dać masce przeschnąć. Wtedy się powoli utwardza. Gdy skończymy naklejanie, zostawiamy maskę do wyschnięcia w ciepłym miejscu. Zdejmujemy ją potem z formy i przechodzimy do drobnych prac kosmetycznych: przycinamy krawędzie, wyrównujemy owal twarzy, wygładzamy drobnym papierem ściernym.

Zrobienie maski

Do maski doczepiamy mocną gumkę, malujemy, ozdabiamy, lakierujemy – możemy zrobić na niej wszystko, co podpowie nam fantazja.

Jeśli ma zdobić pomieszczenie, nie zaś służyć Potworowi lub Księżniczce, mocujemy gumkę lub wieszak do zawieszenia na ścianie i wieszamy.

Teraz można wspólnie z dziećmi przeobrazić się w Niecodzienne Istoty i tworzyć niezwykłe historie z wami samymi w rolach głównych. Można zaprosić znajomych naszych pociech i zrobić maskowy wieczór, a tydzień później Wielki Bal, można iść zarejestrować działalność i sprzedawać maski do handmade’owych galerii albo po prostu pstryknąć pamiątkowe zdjęcie i dobrze się bawić.

Agnieszka Mocarska

Inne artykuly na dziecisawazne.pl
Zabawy dla dzieci od 3-go roku życia
Hand Made, cz.2. Zabawy kartonowe
Szansa za 1% - czyli jak wykorzystać część podatków