Park Pamięci Wielkiej Wojny będzie kosztował 56 milionów złotych

Drgania na podestach, dźwięki i podmuchy od wystrzałów, dym w miejscach eksplozji, efekty stroboskopowe, prawdziwy ogień – to tylko niektóre elementy, które stanowić będą część dioramy.

Tych dodatkowych efektów specjalnych będzie można doświadczyć w jednym z największych kin 5D z zastosowaniem wielkofor­matowego ekranu LED. Ale kino to tylko niewielki element pomysłu, który chcą zrealizować dwa gorlickie samorządy – starostwo powiatowe i gmina Łużna.

Na wzgórzu Pustki

– Na wzgórzu Pustki w Łuż­nej, w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza wojennego 123, znajdował się kamieniołom, a dawne wyrobisko wydało się nam doskonałym miejscem dla budowy dioramy – mówi wójt gminy Łużna Kazimierz Krok.

– Koszt opracowania koncepcji programowo-przestrzennej dla budowy zespołu obiektów dioramy bitwy gorlickiej z 1915 r. na wzgórzu Pustki w Łuż­nej wyniósł 55,3 tys. zł. Pokryliśmy go zgodnie po połowie z samorządem powiatowym. Opracowanie to konkretny dokument – tłumaczy wójt.

Czy 56 mln zł na budowę Parku Wielkiej Wojny to nie za dużo? – Przez ostatnie lata powiat pozyskał około 150 mln zł na różnorodne inwestycje, a pomysły, wizualizacje, to pierwszy krok, żeby projekt znalazł się na liście indykatywnej do Programu Regionalnego. Skoro są na niej projekty wartości 140 mln zł, to nasz, trzy razy tańszy, też powinien się tam znaleźć – mówi Mirosław Wędrychowicz.

– O dioramie mówimy w Gorlickiem od 80. rocznicy bitwy, czyli blisko 20 lat. Były różne pomysły, ale dopiero teraz skonkretyzowane zostało, gdzie miałaby powstać, jak powinna wyglądać, ile może kosztować. Co ważne teren wzgórza Pustki, na którym miałaby powstać cała infrastruktura, należy do gminy Łużna, a więc po raz pierwszy w kwestii lokalizacji nie ma kłopotu ze sprawami własności gruntów – dodaje.

Park z rozmachem

Od chwili rodzenia się pomysłu o powstaniu dioramy, zawsze w temat był zaangażowany Zdzisław Tohl, dyrektor Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów.

To właśnie on stworzył wizję, a koncepcję programową dioramy opracowała Pracownia Konserwacji Zabytków „Arko­na” z Krakowa. – Z pełną odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że ten projekt jest przygotowany z ogromnym rozmachem i wykorzystaniem najnowszych technologii w Europie – skomentował Zdzisław Tohl.

Główny budynek zespołu mieszczącego dioramę zlokalizowany miałby być w wyrobisku dawnego kamieniołomu, tworzącego naturalną przestrzeń ekspozycyjną.

Oprócz niego projektuje się nieduże pawilony wystawiennicze poświęcone żołnierzom narodów biorących udział w bitwie: austriacki, węgierski, polski, rosyjski.

Uzupełnieniem całości będzie budynek gastronomiczny przy parkingu, połączony windą z pawilonem otwierającym trasę turystyczną dla zwiedzających.

Cmentarze i gontyna

Drugą część Parku Pamięci Wielkiej Wojny tworzyć będą cmentarze wojenne nr 122 i 123, nad którymi góruje drewniana gontyna, która jest obecnie w trakcie rekonstrukcji. Całość założenia będzie zamykać wieża widokowa usytuowana na szczycie wzgórza Pustki.

Na parterze budynku głównego miałyby znaleźć się: sala kinowa, sala konferencyjna, część administracyjna z zapleczem technicznym oraz jeden z pawilonów tematycznych.

Sala główna z ekspozycją dioramy bitwy gorlickiej zajmuje całe piętro budynku. Hol główny, w którym znajduje się kasa ze sklepikiem i pomieszczenie ochrony, będzie pełnił również funkcję edukacyjno-wystawową.

Tutaj zwiedzający, oczekujący na wejście do sali dioramy, mogą korzystać z kiosków multimedialnych, ekranów interaktywnych, „wysp” ekspozycyjnych. W ten sposób będą mogli zapoznać się z historią Wielkiej Wojny. Z holu dostępny będzie także jeden z „narodowych” pawilonów wystawienniczych.

– Wejście do sali dioramy zostanie poprzedzone seansem filmowym w sali kinowej. Ma on na celu przedstawienie historii walk na frontach I wojny światowej ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu bitwy gorlickiej, oddanie klimatu pola walki, na terenie którego zwiedzający znajdą się za chwilę, przechodząc do sali dioramy. Tam zatrzymają się na balkonie widokowym, skąd będą oglądać spektakl – tłumaczy Zdzisław Tohl.

Po opuszczeniu budynku dioramy turyści przejdą kładką na teren nad wyrobiskiem kamieniołomu na skraju urwiska. Stąd można będzie kontynuować spacer trasę turystyczną, zwiedzając kolejne dwa pawilony tematyczne, a następnie cmentarz z gontyną.

Ostatnim punktem programu będzie wejście na wieżę widokową na szczycie wzgórza Pustki, skąd rozpościera się panorama Beskidów, zamknięta na horyzoncie granią Tatr.

BITWA GORLICKA
- Walki pozycyjne pod Gorlicami trwały prawie pół roku. Decydujące starcie rozpoczął niespodziewany atak wojsk niemieckich i austro-węgierskich 2 maja 1915 r. Między 2 a 5 maja 1915 r. pod Gorlicami został przerwany front rosyjski.

- 11. Armii niemieckiej i 4. Armii austro-węgierskiej zostało postawione zadanie przerwania rosyjskiego Frontu Południowo-Zachodniego na odcinku Gorlice – Gromnik, okrążenie i zniszczenie 3. Armii rosyjskiej, a potem natarcie w kierunku na Przemyśl i dalej na Lwów.

- Operacja tarnowsko-gorlic­ka w liczbach:
wojska niemieckie i austro-węgierskie dysponowały około 357 000 żołnierzy, 1115 działami i moździerzami, a rosyjskie około 219 000 żołnierzy i 200 działami i moździerzami.

- Tylko w Bitwie pod Gorlicami zginęło:
w armii niemieckiej i austro-węgierskiej – 8 tysięcy żołnierzy,
w rosyjskiej około 16 000.

- 54 cmentarze

To tylko te z III Okręgu Cmentarnego – Gorlice. Spoczywają na nich żołnierze wielu narodowości, między innymi Polacy, Rosjanie, Niemcy, Austriacy, Węgrzy i Żydzi. (ANI)