Piekielny skrawek Maroka

   Za cel pustynnej wyprawy obraliśmy Erg Chigaga. Morderczo upalny i - obok pasma górskiego Dżebel Sahro - najbardziej niegościnny skrawek ziemi królestwa Maroka.
   W Maroku znajdują się dwa ergi. Chebbi o średnicy około 40 km (w pobliżu Merzugi) oraz Chigaga - około 50 km na zachód od wioski M'hamid. Ten drugi jest niezwykle rzadko odwiedzany, a to przez niedostępność i w zasadzie brak jakiejkolwiek infrastruktury turystycznej. Nie wspominają o nim również przewodniki turystyczne wydawane w Polsce, choć urodą nie ustępuje Ergowi Chebbi.
   Do osady M'hamid dowlekliśmy się upchanym do granic możliwości busem. W środku byliśmy my i spory tłum… nomadów.

Na pustyni

   Organizujemy prowiant, wodę, wielbłądy i poganiaczy. Późnym popołudniem, gdy ognista kula słońca zamienia pustynię w czerwono-złote morze piasku, wyruszamy. Kończy się zasięg telefonów, zaczyna się przygoda.
   Nasza karawana składa się z czterech wielbłądów i dwóch poganiaczy, 21-letniego Hassana i 62-letniego Mubaraka. Wyobrażamy sobie dawne, nawet 10-kilometrowe karawany, które liczyły do… 20 000 dromaderów.
   Wstajemy przed wschodem słońca. Na pustyni trzeba bowiem maksymalnie wykorzystywać czas, gdy słońce nie zamienia ziemi w piekarnik. Palimy ognisko, parzymy herbatę, jemy śniadanie, siodłamy wielbłądy, wiążemy turbany. O godz. 7 wyruszamy. Powoli wjeżdżamy w kamienistą hammadę. Krajobraz staje się księżycowy.
   Zbliża się godz. 11. Zsiadamy z wielbłądów i rozkładamy koce w "cieniu" ciernistego krzewu. Niestety, nie możemy odpocząć. U naszego kolegi pojawiają się bowiem objawy udaru i przegrzania organizmu…
   Po kilkudziesięciu minutach ciszy wzmaga się zaś złowieszczy huk przeraźliwie gorącego wiatru z głębi pustyni. To sirocco. Niemiłosierny upał otępia umysł… Otwarcie oczu to olbrzymie wyzwanie.
   Dochodzi godz. 13. Patrzę na Hassana. Nie ma ani skrawka odkrytego ciała. Niestety, gorący wicher i słońce boleśnie sponiewierały kilka centymetrów kwadratowych mojej - odsłoniętej - skóry.
   Późnym popołudniem czekanie staje się znośniejsze. Ktoś się odzywa, ktoś podnosi głowę. Wreszcie koniec męki i katorgi. O godz. 17 ruszamy. Maszerujemy do godz. 19.30. Gdy rozbijamy obóz jest już zupełnie ciemno. Mubarak piecze chleb, a my zbieramy się wokół ogniska, by podziwiać sprawność, z jaką nomad formuje ciasto, po czym wrzuca je błyskawicznie do dołu w piasku i zasypuje, układając na wierzchu gorący żar. - Chleb pustynny - podaje kawałek do skosztowania. Chyba już nigdy nie zjem lepszego pieczywa. I na pewno nie dlatego, że byłem głodny.

U nomadów

   - Nie widziałem matki od 6 miesięcy - zagaduje Hassan. Otwieramy oczy z zaciekawieniem, zachęcając go do dalszej opowieści. - Urodziłem się w Algierii w namiocie nomadów, podobnie jak Mubarak. Moja matka prowadzi koczowniczy tryb życia. Teraz jest gdzieś tam - wskazuje palcem w stronę pobliskiej algierskiej granicy, dodając, iż nomadów nie obowiązują żadne granice, mimo że od kilku lat granica marokańsko-algierska pozostaje zamknięta ze względu na napięte stosunki między państwami. - Dziewczyny nie mają w ogóle kontaktu z mężczyznami. Ich twarze są cały czas zakryte. Mąż widzi twarz żony dopiero po uroczystościach zaręczynowych, a bywa, że dopiero po śmierci... - mówi.
   Hassan, jako pierwszy student w rodzie, ma bardziej umiarkowane podejście do tradycji. - Ja mam dziewczynę w Marrakeszu. Mieszka - tak jak i ja - w miasteczku akademickim. Dziewczyny oddzielnie, sześć w jednym pokoju. Wieczorami chodzimy na spacer i palimy sziszę ze znajomymi - zapewnia. Ten chłopak stara się wyrwać z serca pustyni. Z namiotu okrytego zwierzęcymi skórami trafił na uniwersytet w Marrakeszu.
   W pewnym momencie podbiega do nas chudy, umorusany chłopak, szczerząc bieluteńkie zęby. Patrzy na nas z wielkim zaciekawieniem. Jest dowodem na to, że "błękitni ludzie" nie są jedynie atrakcją turystyczną… Za jakiś czas jego rodzice z całym dobytkiem znowu przeniosą się w inny rejon pustyni.
   Wdrapuję się na jedną z najwyższych wydm. Słońce, przypominające kolorem wnętrze pieca hutniczego, nadaje pustyni przepiękny, ceglanoczerwony odcień. Z każdą minutą piasek coraz mocniej smaga twarz. Po kilkunastu minutach na wyschniętych wargach tworzy się słona skorupa, do której kleją się ziarnka piasku. Tak smakuje przygoda.
ANDRZEJ MUSZYŃSKI
Fot. autor