Piękna rezydencja będzie teraz stała na półwyspie

Dworskie budynki w Jaszczurowej wymagają remontu FOT. ROBERT SZKUTNIK

JASZCZUROWA. Skanska zbuduje zaporę ziemną i most, który ochroni zabytek przed zalaniem

Za pieniądze te zostanie przesunięta rzeczka Jaszczurówka, powstabie specjalna zapora, a także obwałowania, przepompownia wody i most. Pałac stać będzie na półwyspie, który w wypadku wysokiej wody znajdzie się poniżej tafli jeziora.

Według pierwotnych planów wody zbiornika w Świ-nnej Porębie miały zatopić dużo większą powierzchnię. Dwór miał zaś zniknąć z powierzchni ziemi.

- Od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku nie wolno było niczego na tych terenach budować ani remontować. Dlatego dwór, w którym po wojnie mieścił się między innymi dom dziecka, popadł w ruinę - mówi Rozalia Kłobuch, która przez czterdzieści lat uczyła w domu dziecka. Dziś jest ostatnią, prócz męża i właścicielki, mieszkanką dworskich zabudowań.

Na szczęście dla zabytku plany zmieniono. Jednak, żeby go ochronić i tak trzeba zainwestować sporo pieniędzy. - Ziemna zapora boczna zbiornika wodnego Świnna Poręba będzie miała długość około 560 m i wysokość od jednego do 8,5 m - mówi Iwona Walczak, specjalista do spraw komunikacji firmy Skanska, która buduje zaporę.

W związku z budową konieczne jest powstanie przepompowni ze zbiornikiem wyrównawczym. "Przerzuci" ona wody drenażowe i opadowe oraz część wód potoku Jaszczurówka, który po wybudowaniu wału zagroziłby terenowi pałacu. Inwestycja obejmuje także przesunięcie w inne miejsce części koryta Jaszczurówki.

- Wykonamy nowe koryto dla potoku o długości około 660 metrów z m.in. umocnieniami brzegów wałami. A nad nowym korytem potoku wybudujemy most - mówi Iwona Walczak.

Zespół dworsko-parkowy położony w dolinie potoku Jaszczurówka powstał około 1908 r. na miejscu dworu drewnianego. Należy do rodziny Thetschlów. Mieszka tam teraz Maria Thetschel. Niestety, nie mogliśmy się z nią skontaktować, bo wyjechała na leczenie do sanatorium.

Zabudowania składają się z dworu, gdzie mieszkali właściciele, oficyny (na górze były pokoje gościnne), rozległego parku krajobrazowego oraz dawnego ogrodu z sadem.

Na terenie parku zachowały się: budynek karbowego, domek ogrodnika, kamienna sadzawka oraz ruiny browaru, leżakowni i małej architektury.

We wnętrzach dworu jest jeszcze część oryginalnego, zabytkowego wyposażenia: stolarka okienna z metalowymi okuciami, drzwi płycinowe, ozdobna balustrada schodów, secesyjny witraż.

Po II wojnie światowej dwór znacjonalizowano. Mieściła się w nim szkoła, a następnie Państwowy Dom Dziecka, zakwaterowano też kilka rodzin. Dzieci przeniesiono do Domu Dziecka w Radoczy, a lokatorzy już się wyprowadzili.

- Została jedna rodzina i właścicielka - mówi Wacław Wądolny, wójt Mucharza. Dodaje, że dobrze się stało, że stary dwór zostanie, bo będzie przyciągał turystów.

Jak się dowiedzieliśmy rodzina Thetschlów, która odzyskała zabytek wraz z parkiem w 2008 r., zamierza na jednej z działek obok dworu zbudować pensjonat i organizować tam nie tylko wypoczynek, ale i konferencje naukowe.
Do zabytkowego zespołu dworsko-parkowego prowadzi od strony Mucharza aleja dojazdowa z dobrze zachowanym starodrzewiem, w którego skład wchodzi pomnik przyrody pięćsetletni dąb "Wrotnik". Na terenie parku są jesiony, dęby szypułkowe, klony i lipy drobnolistne. Wiek niektórych z nich oceniany jest nawet na 300 lat. Zachowane zostaną również zbytkowe drzewa okalające dwór.

- Może znajdą się też pieniądze na renowację głównego budynku dworu. Ma piękną bryłę - mówi Zbigniew Lenik, przewodnik z Kalwarii Zebrzydowskiej.

Prace mające uchronić przed zniszczeniem piękny dwór i sześciohektarowy park potrwają około roku.

Robert Szkutnik

Świnna Poręba

Zbiornik wodny w Świnnej Porębie budowany jest już 27 lat.

Według najnowszych zapewnień ma zostać oddany do użytku wraz z zaporą w 2015 r. Budowa Świnnej Poręby pochłonie ponad 2,2 mld zł. Zbiornik ma pojemność 161 mln m sześc. i maksymalną powierzchnię 1 tys. 35 ha. Maksymalna wys. zapory to 54 m, jej dł. 604 m, a szerokość korony - 8 m. Podczas powodzi w 2010 roku zbiornik przyjął 61 mln metrów sześciennych wody.