Piękne życiorysy

   Uroczystość wręczenia honorowego tytułu, przyznawanego za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii narodu polskiego w latach 1939-1989, odbyła się wczoraj w Krakowie, w auli PAU.
   Mówiąc o trojgu żołnierzy Armii Krajowej - Barbarze Otwinowskiej, Bolesławie Nieczui-Ostrowskim i Stanisławie Dąbrowie-Kostce - dr Tadeusz Krawczak zwrócił uwagę, że mieli wspaniałe życiorysy w czasie wojny i po jej zakończeniu. - Umiłowali wolność, którą zaszczepiono im w domach rodzinnych. _- To człowiek prosty, szlachetny, podejmujący trudy codzienności i czyny patriotyczne.__To kapłan wielkiej narodowej sprawy - _o kapucynie Józefie Mońce mówił Jerzy Giza.
   W mowie na cześć twórców Archiwum "Solidarności" prof. Włodzimierz Suleja podkreślał skrupulatność i rzetelność badaczy, dzięki którym otrzymaliśmy "prawdziwe, a nie zatrute propagandowym jadem kartki z dziejów niezależnego związku".

   Ma 98 lat. Urodził się w Haliczu (woj. stanisławowskie). Ukończył szkołę oficerską w Komorowie. Był żołnierzem września. Dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce od października 1939 r. działał w konspiracji, najpierw we Lwowie. Tropiony przez NKWD uciekł do Krakowa, gdzie w kwietniu 1940 r. został szefem uzbrojenia i organizatorem produkcji konspiracyjnej broni Okręgu ZWZ-AK Kraków. Od sierpnia 1943 r. pełnił obowiązki inspektora Inspektoratu Rejonowego AK Miechów, Olkusz, Pińczów. W lipcu 1944 r. został mianowany dowódcą 106 Dywizji Piechoty AK. Działania wojenne zakończył w stopniu podpułkownika.
   W 1945 r. przeniósł się na tzw. Ziemie Odzyskane koło Elbląga, gdzie wraz z garstką swoich żołnierzy zawiązał Spółdzielnię Gospodarczo-Społeczną w Pogrodziu. Dobrze rozwijające się przedsięwzięcie przerwało aresztowanie. W 1949 r. został skazany na śmierć. Po apelacji zmieniono wyrok na dożywocie. W 1991 r. prezydent Lech Wałęsa awansował go do stopnia generała brygady. Ma wiele odznaczeń, m.in.: Krzyż Virtuti Militari V klasy, medal od papieża Jana Pawła II "Pro Ecclesia Et Pontyfika" czy honorowe obywatelstwo miast: Elbląga, Miechowa, Wolbromia.

   Od połowy września 1939 r. uczestniczył w organizowaniu samodzielnej grupy konspiracyjnej ("Lipowica"), nad którą wkrótce objął dowództwo. W nocy z 5 na 6 sierpnia 1943 r. wziął udział w brawurowej akcji rozbicia więzienia w Jaśle. W grudniu 1944 r. pod pseudonimem "Dzierżyński" objął stanowisko oficera dywersji Komendy Obwodu Przemyśl AK.
   Wojnę zakończył w stopniu porucznika. W maju 1945 r. sformował oddział partyzancki i dowodził nim początkowo na terenach byłego Obwodu AK Przemyśl, a potem Obwodów Sanok i Krosno. W sierpniu - na rozkaz - rozwiązał oddział. Z końcem września 1945 r. skierowany został do Krakowa i rozpoczął służbę w Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość".
   W marcu 1946 r. wpadł w zasadzkę UB. Został skazany na 7 lat więzienia. Z więzienia wyszedł w 1949 r. Rok później odebrano mu stopień oficerski. W latach 1950-1970 był m.in. księgowym w PGR, majstrem w spółdzielni produkującej zabawki. Po 1989 r. awansowano go do stopnia podpułkownika. Jest odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Orderem Polonia Restituta III i IV klasy.
   Przez cały okres PRL-u konsekwentnie bronił dobrego imienia Armii Krajowej. Publikował wiele artykułów i wydał kilka książek.

   Urodziła się w Toruniu 81 lat temu. Do wybuchu wojny uczęszczała do Gimnazjum Sióstr Urszulanek we Lwowie. Od stycznia 1943 r. działała w AK, używając pseudonimu "Witek Błękitny". Brała udział w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka, sanitariuszka i wartowniczka. Po upadku powstania została wywieziona na roboty do Niemiec.
   Wiosną 1945 r. wróciła do kraju. Rozpoczęła studia polonistyczne i romanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadziła działalność antykomunistyczną. Została aresztowana i skazana na 3 lata więzienia. Po zwolnieniu powróciła na przerwane studia polonistyczne, a po ich ukończeniu pracowała w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie.
   W wielkim poświeceniem i pasją zajmuje się historią działań niepodległościowych kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem więźniarek Fordonu.

   Kapucyn, ma 53 lata. Będąc wikariuszem, a następnie wieloletnim gwardianem krakowskiego klasztoru Kapucynów dał się poznać jako płomienny kaznodzieja, autor patriotycznych kazań podczas mszy świętych za ojczyznę. W najtrudniejszych czasach po wprowadzeniu stanu wojennego udzielał schronienia i wszechstronnej pomocy szykanowanym za postawy patriotyczne działaczom niepodległościowym. Krzewił wśród młodzieży postawy obywatelskie i patriotyczne, współorganizując niezależne koncerty, wystawy historyczne, wieczory poezji, wykłady dotyczące tzw. białych plam w historii Polski.
   Od 1986 r. współtworzył w krużgankach Kaplicy Loretańskiej panteon monumentów najwybitniejszych żołnierzy i działaczy niepodległościowych. Od 2000 r. prowadzi posługę duszpasterską w Skomielnej Czarnej, gdzie dba także o sprawy związane z pamięcią narodową.
   Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi przez prezydenta RP na Uchodźstwie, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przyznała mu Złoty Medal "Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Radni Krakowa przyznali mu natomiast medal "Cracoviae Merenti".

   Archiwum "Solidarności" powstało w 1983 r., kiedy grono dziennikarzy i historyków postawiło sobie za cel ocalenie i utrwalenie choć części dorobku ludzi, którzy działali w opozycji antykomunistycznej. Najważniejszym zadaniem było gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie - w drugim obiegu - dokumentów, relacji i analiz. Pomysłodawcami stworzenia archiwum byli: Grzegorz Boruta, Iwona Kowalska, Irena Lasota, Marek Owsiński oraz Andrzej Paczkowski. Dzięki olbrzymiej pracy archiwum zebrało znaczącą część podstawowych dokumentów "Solidarności", wśród nich były zapisy magnetofonowe I Krajowego Zjazdu Delegatów oraz z posiedzeń Komisji Krajowej.
   W 1991 r. powstało Stowarzyszenie Archiwum "Solidarności". Założycielami stowarzyszenia byli: Wojciech Adamecki, Ireneusz Białecki, Tomasz Boczyński, Grzegorz Boguta, Andrzej Friszke, Jerzy Holzer, Janina Jankowska, Krzysztof Jasiewicz, Marek Jastrzębski, Jan Kofman, Marcin Kula, Iwona Kowalska, Sergiusz Kowalski, Piotr Marciniak, Jan Marek Owsiński, Andrzej Paczkowski oraz Edmund Wnuk-Lipiński. WŁODZIMIERZ KNAP