Polak podatkowo niemoralny

Zbigniew Bartuś: EDYTORIAL

Trzeba wiedzieć, że działo się to w kraju, w którym podatki nie tylko uchodzą za rzecz równie pewną jak śmierć, ale i blisko 100 procent obywateli uważa, iż należy je płacić. Szara strefa stanowi w Ameryce około 7 procent gospodarki. A w Polsce – między 27 a 30 procent.

Zazwyczaj tłumaczymy to biedą, pokręconymi przepisami, absurdalną biurokracją oraz naturą fiskusa, który nikogo tak nie ciśnie, jak obywateli działających "na legalu”. Jest w tym dużo prawdy. Nadmierny fiskalizm w połączeniu z opresyjną, nowelizowaną co sekundę, Ordynacją podatkową sprawia, że wielu ludzi działających w szarej strefie nie widzi w tym żadnego grzechu. Połowa Polaków podziela ten pogląd. Powszechnie zatrudniamy nianie, panie sprzątające, panów od remontów, korepetytorów i mechaników zza ściany. Rolnikowi do głowy nie przyjdzie, że wykorzystując pracę sąsiadów przy zbiórce ziemniaków, powinien zapłacić podatek.

Naukowcy nazywają to "niską moralnością podatkową”. Tylko 30 proc. Polaków potępia niepłacenie podatków, przy czym chodzi raczej o kanciarstwo prezesów wielkich firm niż zatrudnianie niań. Sytuuje nas to w świecie dokładnie pośrodku rankingu podatkowej moralności, między Zimbabwe i Rosją a Austrią i Szwajcarią.

Trochę tłumaczy nas historia: przez 123 lata zaborów oraz dwie wojny (i okupacje), a potem 45 lat PRL-u (także okupacji) Polak – żeby jakoś żyć – musiał kombinować. Przeciwko OBCEMU państwu. Dziś wielu dalej to robi, choć to jest ponoć wreszcie NASZE państwo. Inna sprawa, że nie wszyscy uważają je za SWOJE. Jeśli wicepremierowi Januszowi Piechocińskiemu uda się z tym coś zrobić, będzie to nie lada przełom. Tylko czy w obecnej konstelacji politycznej jest to w ogóle możliwe?