Pod dobrą opieką

Biały Kościół

   Amerykańska fundacja wespół z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży finansują organizowanie w szkole - przy udziale studentów i pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego - sesji popularnonaukowych z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Spotkania takie mają również przybliżyć gimnazjalistom wartość i cel studiowania. Jak jest to ważne, wykazują statystyki: tylko niewielki odsetek młodzieży wiejskiej kontynuuje naukę na studiach wyższych. Projekt, zainicjowany i opracowany przez nauczycielkę matematyki Joannę Nowakowską-Niemiec, został bardzo życzliwie przyjęty na UJ. Naukowcy, do których zwrócono się o z prośbą o współpracę, wyrazili natychmiast chęć pomocy. Ze strony uczelni projektem opiekują się: prof. Krzysztof Rościszewski, pełnomocnik dziekana ds. studiów matematyczno-przyrodniczych, dr Krzysztof Ciesielski, zastępca dyrektora Instytutu Matematyki, oraz dr Zdzisław Pogoda. Sesje prowadzą wyróżniający się studenci Międzywydziałowych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych.
   - Pełnimy funkcję doradców i konsultantów. Braliśmy udział w układaniu listy tematów, pomagamy studentom w przygotowaniu prezentacji. Ja sam spotykałem się na konsultacjach z panią Joanną, a będę starał się brać udział w prelekcjach - mówi dr Zdzisław Pogoda z Instytutu Matematyki. - Przy ustalaniu tematów matematycznych staraliśmy się nawiązywać do programu gimnazjalnego, ale równocześnie wykraczać poza niego tak, aby uczniowie mieli możliwość poznania czegoś więcej. Będziemy mówić m.in. o teorii liczb, algorytmach wykorzystywanych w matematyce, sprawach związanych z szyfrowaniem i teorią kodowania. W ten sposób chcemy pokazać, że matematyka może być ciekawa.
   Cykl ruszył 18 grudnia ubiegłego roku. Jako pierwszy odbył się wykład pod intrygującym tytułem "Atramenty sympatyczne i samorysujące się obrazy". Pokazano na nim "alchemiczną" próbę zamiany ołowiu w złoto oraz działanie niewidocznych atramentów sympatycznych.
   - Zaczęliśmy od chemii i tak atrakcyjnego tematu, by zaciekawić i przyciągnąć uczniów do projektu - wyjaśnia Joanna Nowakowska-Niemiec.
   Chętnych było tak wielu, że przeprowadzono dwie lekcje, w których uczestniczyło około 80 uczniów. Nie obyło się bez przygód: pod koniec prezentacji z powodu awarii prądu zgasło światło i wykład dokończono przy blasku... świec betlejemskiego światełka pokoju, które przynieśli do szkoły harcerze.
   - Uczniowie byli bardzo zainteresowani. Po szkole rozniosła się wieść, że wykłady są ciekawe - i na następne spotkanie zapisało się już sześć klas, czyli około 130 osób - dodaje Joanna Nowakowska-Niemiec.
   Drugi punkt projektu zrealizowano w ostatni poniedziałek. Grupa gimnazjalistów z Białego Kościoła udała się na wycieczkę do Muzeum Przyrodniczego w Krakowie, gdzie przeprowadzono lekcję muzealną. Po niej uczniowie zwiedzili Wydział Biologii oraz Instytut Matematyki UJ, po którym oprowadził ich dr Pogoda.
   - Opowiedziałem gościom o naszym instytucie, o specyfice studiów i o samej uczelni. Myślę, że po takich spotkaniach pojęcia "studia", "student" czy "uniwersytet" przestaną być dla dzieci abstrakcją - uważa dr Pogoda.
   Kolejne wykłady, odbywane już w gimnazjum, nosić będą zachęcające tytuły: "Maraton kolorów" (chemia), "Na początku była Dolly" (biotechnologia), "Czy intuicja jest potrzebna w matematyce i dlaczego tak?", "Czy liczby pierwsze są na pewno pierwsze?" (matematyka), "Pasjonujący świat bakterii" (biologia), "Tam, gdzie nie sięga intuicja" (psychologia i matematyka). Najbliższy odbędzie się w czwartek, 26 lutego: studentka Wydziału Biotechnologii zaprezentuje wykład "Poszukiwanie lekarstwa na raka", a uczniowie obejrzeć będą mogli m.in. mikroskopowe fotografie komórek rakowych.
   Studenci prowadzący wykłady to osoby interesujące się pracą z dziećmi i popularyzacją nauki. Jak uważa Joanna Nowakowska-Niemiec, w ogromnej większości są to osoby zdecydowane na podjęcie kariery naukowej, o szerokich zainteresowaniach i dużej wiedzy specjalistycznej.
   - Podczas pobytu w Warszawie, słuchając opisów innych projektów, zgłoszonych do konkursu, doszłam do przekonania, że nasz jest jednym z najciekawszych - zapewnia dyrektorka gimnazjum Bożena Turek. - Znacznie wybiega poza to, co proponowały inne szkoły. Ministerstwo silnie zachęca do nawiązywania współpracy z uczelniami. Bezpośrednie kontakty gimnazjalistów ze studentami i profesorami są niezmiernie ważne w zachęcaniu ich do podjęcia w przyszłości studiów. Poza tym zainteresowanie dzieci skupia się na czymś wartościowym, a to także jest sposób wychowawczy.
   Program pozytywnie oceniają także naukowcy z Uniwersytetu. - Idea programu jest bardzo ciekawa i cenna. Jeżeli chodzi o kontakt z uczelniami, szkoły krakowskie są w nieporównanie lepszej sytuacji niż te wiejskie. Niekiedy wystarczy po prostu przejść przez ulicę, by trafić do któregoś z instytutów... Tym większa jest wartość inicjatywy z Białego Kościoła. Miejmy nadzieję, że uczniowie tamtejszego gimnazjum trafią na nasz uniwersytet, aby studiować chemię, biologię, matematykę - albo w ogóle zdecydują się na podjęcie studiów wyższych - podsumowuje dr Zdzisław Pogoda.
   Wykłady odbywać się będą do końca roku szkolnego. Zakończy je 27 maja wielka sesja podsumowująca, na której własne prelekcje wygłoszą uczniowie.
   - Chcę podkreślić życzliwość, z jaką odnoszą się do nas pracownicy uczelni. Nie było najmniejszych problemów ze skłonieniem ich do współpracy - mówi Janina Nowakowska-Niemiec.
   Zarówno nauczyciele, jak i studenci oraz naukowcy uczestniczą w projekcie społecznie. (PS)