Pod opieką świętej Barbary

Fot. Anna Kaczmarz

Krok po kroku po Krakowie

W 1912 r. grupa inżynierów i działaczy górniczych pod przewodnictwem Jana Zarańskiego rozpoczęła starania o zgodę władz austriackich na utworzenie wyższej uczelni kształcącej inżynierów górnictwa. Powołany rok później komitet organizacyjny uczelni, którego przewodniczącym został profesor Józef Morozewicz, rozpoczął opracowywanie programu studiów i przygotowania do budowy pierwszego gmachu Akademii Górniczej. Budynek miał stanąć na terenie Czarnej Wsi, tuż przy wytyczanej właśnie al. A. Mickiewicza. Niestety, budowę wstrzymał wybuch I wojny światowej.
Uczelnia rozpoczęła działalność po zakończeniu wojny. Jej pierwszych profesorów mianował Józef Piłsudski, on też uroczyście zainaugurował pierwszy rok działalności akademii (20 października 1919 r., w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego). Nauka odbywała się początkowo m.in. w szkole przy ul. Loretańskiej i w budynkach UJ. Wkrótce wrócono do planów budowy własnego gmachu. Opracowanie projektu zlecono Wacławowi Krzyżanowskiemu i Sławomirowi Odrzywolskiemu. 15 czerwca 1923 r. uroczyście wmurowano kamień węgielny pod budynek. Główne prace trwały do 1929 r., a wykończeniowe do 1938 r.
Wkrótce zaczęły powstawać kolejne budynki. W latach 1926-27 zbudowano Laboratorium Maszynowe zlokalizowane w pobliżu parku Jordana. W 1931 r. oddano do użytku bursę dla studentów Akademii Górniczej przy ul. Gramatyka 10. W 1935 r. odsłonięte zostały przed wejściem do gmachu głównego akademii pomniki górników i hutników, wykonane z tworzywa ceramicznego przez artystę rzeźbiarza Jana Raszkę.
W czasie II wojny światowej oficjalna działalność uczelni została zawieszona (mimo to cały czas prowadzono tajne nauczanie). W głównym gmachu Niemcy najpierw urządzili szpital wojskowy, później siedzibę władz Generalnej Guberni. Mienie uczelni rozgrabiono. Uratowano tylko część sprzętów wyrzuconych na podwórze gmachu i fragmenty księgozbioru.
Na początku 1945 r. krakowska Akademia Górnicza była jedyną w kraju zorganizowaną uczelnią techniczną. Szybko przejęła funkcję ośrodka pomocy dla tworzących się innych tego typu uczelni. W jej murach narodziła się Politechnika Krakowska działająca do 1954 r. pod nazwą Wydziały Politechniczne Akademii Górniczej (Architektury, Inżynierii i Komunikacji). W jej auli odbyła się też w czerwcu 1945 r. inauguracja działalności Politechniki Śląskiej. Uczelnia pomagała również Politechnice Warszawskiej, Gdańskiej i Wrocławskiej.
W 1946 r. oprócz Wydziału Górniczego i Hutniczego powstały Wydziały Geologiczno-Mierniczy i Elektromechaniczny. W 1949 r. zatwierdzono zmianę nazwy uczelni na Akademię Górniczo-Hutniczą. W pięćdziesiątą rocznicę otwarcia akademia otrzymała imię Stanisława Staszica.
AGH w liczbach
Dziś struktura AGH obejmuje 15 wydziałów i 2 szkoły międzywydziałowe. Są to Wydziały: Górnictwa i Geoinżynierii; Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej; Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki; Inżynierii Mechanicznej i Robotyki; Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska; Inżynierii Materiałowej i Ceramiki; Odlewnictwa; Metali Nieżelaznych; Wiertnictwa Nafty i Gazu; Zarządzania; Energetyki i Paliw; Fizyki i Informatyki Stosowanej; Matematyki Stosowanej; Humanistyczny oraz Międzywydziałowa Szkoła Energetyki i Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej.
Studenci - jest ich obecnie ponad 33 tys. - uczą się na 30 kierunkach, w tym na ponad 170 specjalnościach. Uczelnia zatrudnia prawie 4 tys. pracowników. Do dyspozycji studentów jest kilkadziesiąt budynków, m.in. ogromne miasteczko studenckie rozpościerające się między ulicami Nawojki i Reymonta oraz budynki dydaktyczne, przy al. Mickiewicza, ul. Czarnowiejskiej, Reymonta i Gramatyka. W strukturach AGH działają dwa muzea (historii AGH i geologiczne) oraz kilkadziesiąt organizacji - związki zawodowe, stowarzyszenia (Wychowanków AGH; Elektryków Polskich), fundacje (m.in. Studentów i Pracowników AGH "Academica"; Nauka i Tradycje Górnicze; "Odlewnictwo") i organizacje studenckie (m.in. kluby grotołazów, nurków, turystyki krajowej, miłośników wspinaczki górskiej; Akademicki Związek Sportowy, Zespół Pieśni i Tańca "Krakus"; Balet Form Nowoczesnych; Orkiestra Reprezentacyjna; studenckie stowarzyszenia i koła naukowe).
KONTAKT: Akademia Górniczo- -Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, al. Mickiewicza 30. Informacja o numerach telefonów: 012-617-22-22, 012-617-33-33, www.uci.agh.edu.pl

Warto wiedzieć

Dostojna postać siedząca na tronie wieńczącym główny gmach AGH to św. Barbara - patronka górników i uczonych. Jej pierwszy pomnik, autorstwa Stefana Zbigniewicza, postawiono na budynku w 1938 r. Wykonano go z drewna obitego blachą. Na początku II wojny światowej Niemcy zrzucili figurę na ziemię. Pomnik przetrwał upadek i został przewieziony do budynków gospodarczych znajdujących się przy ul. Reymonta. Niestety, ślad po nim zaginął.
W 1995 r. powstał komitet rekonstrukcji figury św. Barbary - na jego czele stanął prof. Kazimierz Czopek. Odnaleziono kopię figury i zdjęcia pierwowzoru. Zdecydowano, że nowa figura autorstwa Jana Sieka (twórcy jednej z dwóch rzeźb znajdujących się przed wejściem do gmachu A0) zostanie wykonana z miedzianej blachy. 29 maja 1999 r. (obchodzono wówczas 80. rocznicę istnienia uczelni) św. Barbara wróciła na swoje miejsce.

Spis wybranych sklepów i usług

SPRZEDAŻ
- Spożywcze
Avita, ul. Czarnowiejska 41 (pn.-sb. 7-22, nd. 9-22)
Lewiatan, ul. Budryka 6 (pn.-sb. 7-22, nd. 9-22)
Żabka, ul. Kawiory 2 (codz. 6-23)
USŁUGI
- Fryzjer
ul. Chodowieckiego 7 (pn.-pt. 9-18, sb. 9-14)
ul. Czarnowiejska 43 (pn.-pt. 9-20, sb. 9-15)
ul. Czarnowiejska 82 (pn.-pt. 9-19, sb. 8-15)
ul. Miechowska 5 (pn.-pt. 8-20, sb. 9-16)
- Solarium
ul. Reymonta 44 (pn.-pt. 10-21, sb. 10-15)
- Fitness
ul. Chodowieckiego 7, 012-638-69-61
- Noclegi
Akademickie Centrum Hotelowe, al. Armii Krajowej 9A, 012-662-70-00
Hotel Polonez, ul. Reymonta 15, 012-292-82-94
Hotel Studencki Żaczek, al. 3 Maja 5, 012-622-11-02
Hotel Studencki Nawojka, ul. Reymonta 11, 012-633-52-05
Schronisko Młodzieżowe PTSM, ul. Oleandry 4, 012-633-88-22
Hotel Antica, ul. Czarnowiejska 76, 012-631-23-50
Hotel Etap, al. Armii Krajowej 11A, 012-626-11-45
Hotel Krakowiak, al. Armii Krajowej 9, 012-662-64-55
Hotel Novotel, al. Armii Krajowej 11, 012-622-64-00
Hotel Wanda, al. Armii Krajowej 15, 012-637-16-77
SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA
SM Pracowników Nauki, ul. Reymonta 42 (pn.-pt. 8-15, czw. 8-17), 012-636-76-00
BANK, AGENCJA
Agencja PKO, ul. Czarnowiejska 43 (pn.-pt. 13-17)
Bank BPH, ul. Rostafińskiego 7 (pn.-pt. 10.30-18)
SŁUŻBA ZDROWIA
- Stomatolodzy
ul. Goetla 33, 012-637-53-22
ul. Konarskiego 9, 012-632-62-05
ul. Szymanowskiego 10
- Gabinety lekarskie
Chematolog, ul. Konarskiego 15, 012-292-44-00
Pediatra, ul. Szymanowskiego 8
Scanmed, al. Armii Krajowej 5 (pn.-pt. 7-19)
APTEKI
ul. Chodowieckiego 7
ul. Czarnowiejska 65/69 (pn.-pt. 8-20, sb. 8-14)
POCZTA
Urząd Pocztowy, ul. Rostafińskiego 7 (pn.-pt. 8-20)