Pod sąd Boski i ludzki

RELIGIA. Episkopaty poszczególnych krajów zostały zobowiązane do opracowania "wytycznych" w celu zapobiegania przypadkom pedofilii wśród duchownych

"Okólnik do Konferencji Episkopatów w sprawie opracowania "Wytycznych" dotyczących sposobów postępowania w przypadku nadużyć seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich" - taki tytuł nosi ogłoszony wczoraj dokument. Podzielono go na trzy części. Każda z nich ma po kilka punktów. W pierwszej części, zatytułowanej "Aspekty ogólne" jest mowa o ofiarach nadużyć seksualnych. Kongregacja nakazuje biskupom lub delegatom biskupa "okazanie gotowości do wysłuchania ofiar i ich rodzin", oraz udzielenie im pomocy duchowej i psychologicznej. Zaleca też opracowanie specjalnych "programów prewencyjnych", które mają na celu pomoc rodzicom, jak również osobom zaangażowanym w duszpasterstwo i szkolnictwo, "w rozpoznaniu oznak wykorzystywania seksualnego i zastosowaniu w konsekwencji adekwatnych środków". W dokumencie wspomina się o tym, że duchowny oskarżony, aż do momentu udowodnienia mu winy, korzysta z domniemania niewinności. Niemniej biskup może "zapobiegawczo ograniczyć wykonywanie posługi kapłańskiej w oczekiwaniu na wyjaśnienie oskarżeń".

Autorzy dokumentu przypominają, że "nadużycie seksualne osób niepełnoletnich nie jest tylko przestępstwem kanonicznym, lecz także przestępstwem ściganym przez prawodawstwo cywilne". Nakazują więc biskupom współpracę z władzami świeckimi w tego typu sprawach.

W drugiej części dokumentu przypomniano obowiązujące ustawodawstwo kanoniczne odnoszące się do przestępstwa, jakim jest nadużycie seksualne popełnione przez duchownego wobec osób niepełnoletnich. Dokument w tej kwestii ogłosił 30 kwietnia 2001 r. Jan Paweł II. Na mocy tego dokumentu nadużycie seksualne wobec niepełnoletniego do 18. roku życia dokonane przez osobę duchowną zostało włączone do kategorii ciężkich przestępstw (tzw. delicta graviora). Przedawnienie tego przestępstwa następuje po upływie 10 lat, a zaczyna się liczyć od dnia, w którym ofiara niepełnoletnia skończyła 18. rok życia. Ten zapis dotyczy zarówno duchownych Kościoła łacińskiego jak i Kościołów wschodnich i obejmuje zarówno duchowieństwo diecezjalne jak i zakonne. W maju ub. roku Benedykt XVI podpisał dokument zmieniający tę zasadę. Obecnie przedawnienie następuje po upływie 20 lat i rozpoczyna się od dnia, w którym nieletnia ofiara ukończyła 18. rok życia. Z tym, że Kongregacja Nauki Wiary "w indywidualnych przypadkach ma prawo do uchylenia przedawnienia".

W dokumencie wymienia się sankcje kanoniczne stosowane wobec duchownego uznanego za winnego nadużycia seksualnego wobec osoby niepełnoletniej. Są one dwojakiego rodzaju: całkowite ograniczenie wykonywania publicznej posługi kapłańskiej lub tylko zakaz kontaktu z osobami niepełnoletnimi oraz sankcje karne, wśród których najcięższą jest wydalenie ze stanu duchownego.

Kard. William Nevada, prefekt Kongregacji Nauki Wiary w liście do przewodniczących Konferencji Episkopatów poszczególnych krajów (list otrzymał także abp Józef Michalik) zobowiązuje biskupów do opracowania konkretnych "wytycznych" na podstawie tego dokumentu. Mają to uczynić do końca marca 2012 roku.
Poproszony o komentarz na temat watykańskiego dokumentu ks. dr Robert Nęcek, rzecznik archidiecezji krakowskiej, powiedział krótko: "Tu nie ma co komentować. Dokument jest jasny i zrozumiały. Wytyczne Kongregacji Nauki Wiary należy zdecydowanie wprowadzić w życie".

Grażyna Starzak

O co są oskarżani

Przestępstwa i wykroczenia duchownych Kościoła katolickiego, których oskarżono o przemoc i molestowanie dzieci lub stosunki heteroseksualne i homoseksualne miały miejsce m.in. w USA, Irlandii, Austrii, we Włoszech, w Polsce, Francji, Belgii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Meksyku, Argentynie, Tanzanii i na Filipinach. Wyroki w tych sprawach zapadały od dawna, ale dopiero na początku lat 90. stały się głośne. Jednym z pierwszych przypadków w Polsce było oskarżenie w 2001 księdza Michała M., proboszcza z Tylawy, o molestowanie dziewczynek. W 2004 r. zapadł wyrok skazujący. W 2008 r. ujawniono sprawę molestowania dziewczynki przez księdza Romana B. ze Szczecina. Ksiądz został aresztowany i osądzony.

Dzisiaj w Sądzie Okręgowym w Rzeszowie rozpoczyna się proces byłego proboszcza miejscowości Mała. Księdzu zarzuca się molestowanie seksualne trzech dziewczynek poniżej 15 lat i obcowanie płciowe z nastolatką poniżej 18. roku życia. Początkowo ksiądz częściowo przyznał się do winy, ale później odwołał zeznania. Grozi mu od dwóch do 12 lat pozbawienia wolności.