Podręczniki coraz droższe. Przez kogo?

Ceny książek do szkoły w tym roku poszły w górę o ok. 10 proc. To więcej niż w poprzednich latach. - W niektórych księgarniach w Polsce podręczniki są droższe aż o 30 proc. Rozpoczął się niepohamowany wzrost cen - twierdzi Jarosław Matuszewski, przewodniczący Sekcji Wydawców Edukacyjnych Polskiej Izby Książki.

Kto winduje ceny podręczników - KOMENTARZ AUTORA

Zdaniem Matuszewskiego drożyźnie winni są księgarze, bo podnieśli swoje marże handlowe. - Ratują się w ten sposób przed bankructwem. W ubiegłym roku po raz pierwszy sprzedaż książek w tradycyjnych księgarniach okazała się mniejsza niż w internecie - mówi.

Księgarze zrzucają tymczasem winę na wydawców, którzy chcą sobie podwyżkami cen zrekompensować straty, jakie poniosą z powodu wprowadzenia przez Ministerstwo Edukacji Narodowej darmowych podręczników dla klas pierwszych szkoły podstawowej.

- Wcale nie podnosiliśmy marż. To wydawcy dostarczyli nam droższe książki. W tym roku za komplet podręczników do II i III klasy szkoły podstawowej trzeba zapłacić o ok. 40 zł więcej niż rok temu - mówi Rajmund Musiał z Centrum Tanich Podręczników w Krakowie.

Monika Gawin z Głównej Księgarni Szkolnej w Krakowie szacuje, że wydawnictwa podniosły ceny podręczników średnio o 5 proc. - Nasza marża się nie zmieniła. Księgarnie dodają do ceny hurtowej od 17 do 20 procent - informuje Gawin.
Z analizy Polskiej Izby Książki wynika z kolei, że wzrost cen podręczników najpopularniejszych wydawnictw wynosi od 0,9 do 4 proc. w stosunku do ub. roku. Podwyżka ma być m.in. efektem inflacji oraz wzrostu kosztów produkcji. Tak naprawdę inflacja jest jednak śladowa - wyniosła ok. 1 proc.

Podręczniki w tradycyjnych księgarniach są drogie, tymczasem w tych internetowych zdarzają się nawet tańsze niż w ubiegłym roku. Dlatego wydawcy radzą, by przed kupnem książek rodzice dokładnie porównali ceny i nie odkładali zakupów na ostatnią chwilę. Według internetowych porównywarek cen komplet podręczników do II klasy szkoły podstawowej kosztuje od 232 zł do 320 zł.

Na pocieszenie rodzicom pozostaje świadomość, że nieubłaganie kończy się czas, gdy wydawcy i księgarze mogą bez ograniczeń podnosić ceny. Za trzy lata wszyscy uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów mają korzystać wyłącznie z darmowych podręczników, za które zapłaci budżet państwa.

Wydawnictwa zarobią już tylko na ćwiczeniach i podręcznikach do języków, ale ich ceny będą się musiały zmieścić w limitach wyznaczonych przez MEN. Teraz np. na książkę do języka angielskiego trzeba wydać ok. 70 zł, tymczasem maksymalna cena ustalona przez ministerstwo wynosi 25 zł.

Windowanie cen podręczników zatrzymane, ale nie wszędzie
Przed 1 września do Krakowa trafią 8504 darmowe elementarze dla pierwszaków. Łącznie do Małopolski dowiezionych zostanie 52 560 egzemplarzy, wydrukowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej "Naszego elementarza". Zamówiło je 1326 szkół podstawowych z naszego województwa.

To znakomita informacja dla rodziców pierwszoklasistów, bo dotychczas rządowi nie udawało się poskromić rosnących co roku cen podręczników. Gorzej mają na razie rodzice starszych dzieci.

Wydawcy dbali wyłącznie o swój interes
Minister edukacji Joanna Kluzik--Rostkowska prowadziła liczne rozmowy z wydawcami, ale efektów wciąż nie było.
- Na spotkaniu w ministerstwie wydawcy sami przyznali się, że podnosili ceny podręczników niewspółmiernie do kosztów. Nie patrzyli na interes rodziców, lecz na swój. Żeby uniknąć takich sytuacji, MEN zdecydował się na reformę dostępu do podręczników - mówi Joanna Dębek, rzeczniczka resortu. Do 2017 r. podręczniki dla uczniów wszystkich klas podstawówek i gimnazjów mają być darmowe.

O dziwo z darmowego podręcznika zrezygnowało 18 małopolskich szkół. W większości to placówki katolickie. W Krakowie nowej ministerialnej książki nie będzie zatem m.in. w Szkole Podstawowej nr 159 prowadzonej przez urszulanki, publicznej szkole podstawowej sióstr pijarek im. św. Józefa Kalasancjusza i Szkole Podstawowa im. bł. Celiny Borzęckiej.

Kto będzie nadal musiał płacić za podręczniki
W Polsce zamówionych zostało ponad 577 tys. podręczników, w tym 573 tys. w wersji standardowej i ponad 4 tys. przystosowanych do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Kuratoria dostaną także rezerwowe podręczniki, na wypadek gdyby pojedyncze egzemplarze zagubiły się lub zostały zniszczone.

Książki zostaną rozwiezione do prawie 12,5 tys. szkół w kraju. To 95 proc. wszystkich placówek. Reszta postanowiła skorzystać z możliwości zakupu innych książek.

Zasada jest taka, że rodzice nie mogą wydać na podręczniki pierwszaka nawet złotówki, ale tylko w szkołach publicznych. W szkołach prywatnych muszą za nie zapłacić na starych zasadach, jeśli szkoła podjęła decyzję o tym, że nie skorzysta z "Naszego elementarza".

Każda nowa książka ma służyć trzy lata
Oprócz darmowego elementarza szkoły dostaną także pieniądze na zakup ćwiczeń i książek do nauki angielskiego. Może się jednak okazać, że nie wszędzie uczniowie będą mieli komplet podręczników już w połowie września.

- Po pieniądze na podręczniki dyrektorzy szkół mogą się zgłaszać od 15 sierpnia do 15 października. Jest zagrożenie, że nie uda się wszystkich dzieci zaopatrzyć już we wrześniu - mówi Katarzyna Grabowska z krakowskiego kuratorium oświaty.
Elementarze będą przechodnie - tzn. uczniowie, którzy w przyszłym roku rozpoczną naukę w pierwszej klasie, uczyć się będą z tych samych egzemplarzy, które otrzymają tegoroczne pierwszaki. Według założeń książki mają służyć co najmniej trzem rocznikom dzieci.

Na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych w 2014 r. z budżetu państwa przeznaczonych ma być 66 mln zł. Książki do etyki i religii nie są dotowane przez rząd.