Podróż sentymentalna

I to obejrzałem nie bez przyjemności, a ponieważ ciągle ktoś te filmy wznawia, podejrzewam, że w swych uczuciach nie jestem osamotniony. Skądinąd wiem, że i pokolenie, które PRL-u nie zaznało, również te filmy darzy sentymentem, a nawet nimi, kurka wodna, mówi…

Oczywiście, ponieważ żyłem już w czasach, kiedy je kręcono, nie daję się nabrać na wpisaną w nie propagandę - sympatycznych milicjantów czy wojskowych osadników w trudnych warunkach zagospodarowujących Ziemie Odzyskane. Wiem, skąd wzięli się w nich bogaci Polonusi, przyjeżdżający do kraju z walizkami pieniędzy, by wspomóc odbudowującą się po wojnie ojczyznę czy znaleźć sobie tu idealną żonę. Znam kulisy drobnych, codziennych radości bohaterów - jak nabycie naszyjnika papieru toaletowego. Z wyższością uśmiecham się, śledząc akcenty tzw. krytyki społecznej (wszechmoc działaczy związków sportowych czy bumelanctwo). Wiem wreszcie, co działo się w Polsce w tych czasach poza filmowym kadrem, ale…

Wszystkie przywołane filmy, i im podobne, mimo wspomnianych wad, przemilczeń, wpisanej w nie propagandy są po prostu sympatyczne, a ich bohaterowie budzą w widzu ciepłe uczucia, niezależnie od pozafilmowego kontekstu. I to właśnie jest ich największą zaletą.

Faktem jest, z jednej strony, że kręcili je znakomici fachmani („Mąż swojej żony” i „Żona dla Australijczyka” to dzieła Stanisława Barei). Z drugiej zaś, że były wtedy wskazane, pożądane, popierane - jako ocieplanie wizerunku ponurej rzeczywistości. Ale zastanawiam się, dlaczego w III czy IV RP podobne filmy powstają niezwykle rzadko… Nie żebym od razu tęsknił za dawką analogicznej propagandy, jednak chętnie bym od czasu do czasu coś współczesnego w tym stylu obejrzał.

Choćby ku pokrzepieniu mego udręczonego serca…