Polska. Praca dla cudzoziemców.

Zezwolenie mogą otrzymać cudzoziemcy, którzy wykażą, że zachodzą okoliczności uzasadniające ich zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Okolicznościami takimi są m.in. uzyskanie przyrzeczenia lub przedłużenia przyrzeczenia wydania zezwolenia na pracę albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, a także prowadzenie działalności gospodarczej w RP.
Dokumentem potwierdzającym tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium RP oraz uprawniającym, wraz z paszportem, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy, jest karta pobytu. Po otrzymaniu decyzji zezwalającej na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium RP, cudzoziemiec jest zobowiązany zameldować się na pobyt czasowy (na okres ważności przedmiotowej decyzji) i do chwili odbioru karty pobytu dostarczyć urzędowi potwierdzenie zameldowania.
Obywatele UE, państw EOG lub Szwajcarii, którzy przebywają w Polsce dłużej niż 3 miesiące, mają obowiązek zarejestrować swój pobyt.
Obywatel UE lub państwa należącego do EOG (Norwegia, Islandia, Lichtenstein) lub Szwajcarii oraz członkowie ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają, nabywają prawo stałego pobytu w Polsce po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu w naszym kraju.
Prawo stałego pobytu, które otrzymał pracownik lub osoba pracująca na własny rachunek, nabywa także członek rodziny przebywający z nią na terytorium RP, bez względu na posiadane obywatelstwo.

Aktualnie obowiązuje tzw. zasada wzajemności, w myśl której o zezwolenie na pracę w Polsce nie muszą ubiegać się obywatele tylko tych państw, które dopuściły nas do swoich rynków pracy. Ponadto o zezwolenie to nie muszą występować, niezależnie od kraju pochodzenia osoby, które zawarły związek małżeński z obywatelem polskim i w związku z tym uzyskały prawo pobytu w naszym kraju. Jednak w myśl projektowanej zmiany w przepisach, która najprawdopodobniej wejdzie w życie 1 stycznia 2007 r., Polska zrezygnuje z zasady wzajemności, dopuszczając do swego rynku obywateli wszystkich krajów Unii Europejskiej, w tym nowych jej członków: Rumunów i Bułgarów.
Sprawami związanymi z zatrudnianiem cudzoziemców i wydawaniem im zezwoleń na pracę zajmuje się Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Kraków
ul. Mogilska 25,
tel. 012 4116926, 012 4116080 wew. 28
Maksymalny dopuszczalny okres wydawanych zezwoleń na zatrudnienie cudzoziemców na terenie województwa małopolskiego wynosi jeden rok.
Pracodawca zamierzający zatrudnić cudzoziemca powinien dostarczyć następujące dokumenty (oryginały oraz kserokopie do uwierzytelnienia):
- wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego (ważny 3 miesiące wstecz);
- w przypadku wypisu z rejestru handlowego - akt notarialny umowy spółki;
- w przypadku osób fizycznych - zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej - ważne 3 miesiące wstecz;
- REGON;
- NIP;
- CIT-8, wykazujący, iż osoba prawna prowadzi działalność z zyskiem;
- aktualne zaświadczenia z urzędu skarbowego - o niezaleganiu z opłatami z tytułu podatków oraz z ZUS - o niezaleganiu z opłatami z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, wystawione nie później niż miesiąc przed datą złożenia wniosku;
- wypełnione strony dokumentu podróży cudzoziemca;
- odpowiednia wiza z prawem do pracy 08 lub zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium RP (jeżeli cudzoziemiec je posiada);
- dokument potwierdzający wykształcenie i kwalifikacje zawodowe cudzoziemca na wnioskowane stanowisko oraz spełnienie wymogów zawartych w ofercie pracy (tłumaczenie dokonane przez tłumacza przysięgłego);
- zakres czynności przewidziany dla cudzoziemca na wnioskowane stanowisko;
- w przypadku delegowania cudzoziemca do pracy w Polsce przez pracodawcę zagranicznego - potwierdzenie delegowania w tłumaczeniu na język polski (tłumaczenie dokonane przez tłumacza przysięgłego);
- zgłoszenie wolnego miejsca pracy w powiatowym urzędzie pracy oraz sieci EURES wraz z informacją starosty powiatu właściwego dla siedziby pracodawcy lub miejsca wykonywania pracy o wynikach rekrutacji;
- potwierdzenie zamieszczenia przez pracodawcę oferty w prasie lub Internecie oraz oświadczenie o przebiegu rekrutacji;
- przy przedłużeniu zezwolenia: aktualne zezwolenie i umowa o pracę;
- zaświadczenie o niekaralności;
- dowód złożenia wymaganej opłaty za postępowanie;
- deklarację ZUS DRA za miesiąc poprzedzający złożenie wniosku.
Dodatkowe dokumenty wymagane są przy zatrudnieniu:
- lekarzy, pielęgniarek - zaświadczenie wydawane przez Ministerstwo Zdrowia, potwierdzające równorzędność posiadanych przez cudzoziemca kwalifikacji zgodnych z wymogami obowiązującymi w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zezwolenie na wykonywanie zawodu wydawane przez Okręgową Izbę Lekarską lub Pielęgniarską;
- nauczycieli - w przypadku szkół lub publicznych placówek oświatowych należy przedłożyć zgodę organu prowadzącego daną szkołę lub placówkę;
- delegowanego cudzoziemca przy realizacji usługi eksportowej: wyciąg z właściwego rejestru dla podmiotu mającego siedzibę na terytorium RP, który jest stroną umowy z pracodawcą zagranicznym (nie dotyczy osób fizycznych); wyciąg z odpowiedniego rejestru, potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej przez pracodawcę zagranicznego (tłumaczenie dokonane przez tłumacza przysięgłego); kopię umowy podmiotu z pracodawcą zagranicznym.
Opłaty - równowartość najniższego wynagrodzenia (resort pracy planuje obniżyć tę opłatę do 90 zł). Wpłata winna być dokonana na rachunek:
Małopolski Urząd Wojewódzki
ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków
NBP o/o Kraków Nr 79 1010 1270 0011 1122 3100 0000
W przypadku przedłużenia przyrzeczenia lub zezwolenia i spełnieniu warunków opłata wynosi połowę minimalnego wynagrodzenia.
Miejsce składania dokumentów - dziennik podawczy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, ul. Basztowa 22, pok. 24 lub pocztą na adres: Małopolski Urząd Wojewódzki, ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków.
Wnioski o wydawanie zezwoleń na zatrudnienie cudzoziemców w Polsce są rozpatrywane nie dłużej niż w ciągu miesiąca. Decyzje odbierane są przez osobę uprawnioną bezpośrednio w oddziale, ul. Mogilska 25, pok. 622.
Od decyzji służy odwołanie do ministra pracy za pośrednictwem wojewody - w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.
Wniosek wraz z wymaganymi dokumentami trzeba złożyć na 4 tygodnie przed planowanym terminem zatrudnienia cudzoziemca. Dodatkowo należy wypełnić oświadczenie i metryczkę pracodawcy dla celów statystycznych.
Wojewoda w ściśle określonych przepisami przypadkach może wydać odmowę zatrudnienia obcokrajowca. Otrzyma ją m.in. ten pracodawca, który nie zatrudnia przynajmniej dwóch Polaków na umowach na czas nieokreślony.
Od 1 września obowiązuje rozporządzenie, otwierające polski rynek pracy dla pracowników sezonowych z państw ościennych (Ukraińców, Białorusinów, Rosjan, a także Niemców), zainteresowanych zatrudnieniem w rolnictwie. Mogą oni pracować w naszym kraju do trzech miesięcy bez pozwolenia, na podstawie wizy z prawem do pracy w takich grupach działalności, jak: uprawy rolne; ogrodnictwo (w tym warzywnictwo), chów i hodowla zwierząt, uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (tzw. działalność mieszana).
Praca sezonowa winna być wykonywana w oparciu o umowę (o pracę, zlecenie, o dzieło). Uwaga: Czesi i Słowacy mogą pracować w naszym kraju bez zezwoleń od 1 maja 2004 r., od kiedy sami otworzyli dla nas swoje rynki pracy.
Przed podjęciem pracy sezonowej w Polsce cudzoziemcy muszą zalegalizować swój pobyt w naszym kraju. O ile Niemiec może przebywać w Polsce przez 3 miesiące - na podstawie paszportu, o tyle obywatele pozostałych państw (Rosja, Ukraina, Białoruś) muszą otrzymać wizę z prawem do pracy, wydaną przez konsula RP.
Aby wiza z prawem do pracy (o symbolu 08) mogła zostać wydana, cudzoziemiec lub pracodawca musi przedłożyć w urzędzie konsularnym oryginał oświadczenia polskiego pracodawcy o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi pracy sezonowej (oświadczenie powinno zawierać dane, które wystarczająco identyfikują pracodawcę i pracobiorcę oraz wskazują okres i miejsce zatrudnienia, ponadto powinno być potwierdzone notarialnie lub przez krajowy organ administracji). Konsul powinien ponadto uzyskać pewność, że pracodawca prowadzi działalność rolniczą; fakt ten powinien zostać udokumentowany zaświadczeniem z gminy; natomiast podmioty prowadzące dział specjalny produkcji rolnej mogą otrzymać stosowne zaświadczenia z urzędu skarbowego.

Stan prawny na1 stycznia 2007 r. (zuwzględnieniem zmiany przepisów).
Sposób płacenia podatków przez cudzoziemca w Polsce zależy od tego, czy mieszka on w Polsce, czy nie.
1. Cudzoziemiec nie mieszka w**Polsce.
Cudzoziemcy, którzy nie mieszkają w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terytorium RP (jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy) - z pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia; z działalności wykonywanej osobiście na terytorium RP, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia; z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium RP; z położonej na terytorium Polski nieruchomości, w tym z jej sprzedaży.
Przepisy dotyczące obowiązku podatkowego ze względu na miejsce zamieszkania stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest RP. Oznacza to, że aby prawidłowo obliczyć podatek, trzeba, oprócz Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, sprawdzić postanowienia zawartej przez Polskę umowy z konkretnym krajem.
Przykładowo: polska firma nawiązała współpracę z cudzoziemcem na zasadzie umowy zlecenia. Cudzoziemiec nie jest rezydentem Polski (czyli, w myśl przepisów, Polska nie jest jego miejscem zamieszkania). Aby sprawdzić, jak opodatkować tę umowę, trzeba najpierw sięgnąć do przepisów ustawy. Art. 29, ust. 1 pkt 1 stanowi, że taka umowa zlecenia będzie opodatkowana podatkiem ryczałtowym 20 proc. Później należy sięgnąć do umowy zawartej z krajem, w którym ta osoba mieszka, ponieważ ostatecznie zastosowanie stawki podatku lub niepobranie podatku wynika z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Możliwe, że na mocy tej umowy dochody z tytułu umowy zlecenia będą opodatkowane niższym podatkiem lub w ogóle zwolnione z opodatkowania. Warunkiem zastosowania stawki podatku, wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową, jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika - uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Jeśli z ustawy i umowy wynika konieczność zapłacenia podatku, płatnik, czyli polska firma, odprowadzi podatek zryczałtowany do właściwego ze względu na siedzibę płatnika urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek (bez deklaracji podatkowej - art. 42 ust. 1 ustawy). W terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy będą zobowiązani przesłać do urzędu skarbowego roczne deklaracje PIT 8 AR (znowelizowany art. 42 ust. 1 a ustawy). Na pisemny wniosek podatnika płatnik w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku jest zobowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi i urzędowi skarbowemu imiennej informacji IFT-1. Ponadto do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik będzie zobligowany przesłać cudzoziemcowi oraz urzędowi skarbowemu imienną informację o wysokości dochodu, sporządzoną według wzoru IFT-1R.
W Małopolsce urzędem właściwym w sprawach opodatkowania cudzoziemców jest US Kraków-Śródmieście. 2. Cudzoziemiec mieszka w**Polsce**
Obcokrajowcy, którzy mieszkają na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy).
Za osobę, która mieszka na terytorium RP, fiskus uważa kogoś, kto: posiada na terytorium RP "centrum interesów osobistych lub gospodarczych" (tzw. ośrodek interesów życiowych) lub przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. W tej sytuacji dla urzędu skarbowego nie ma znaczenia obywatelstwo, ponieważ cudzoziemiec płaci podatki w taki sam sposób, jak obywatel Polski. (N)