Poszerzanie przestrzeni wspólnoty

**
- W ubiegłym tygodniu odbyła się w Krakowie druga edycja Dni Jana Pawła II, imprezy poświęconej myśli i przesłaniu zmarłego papieża. W ich organizacji czynnie uczestniczyła Akademia Pedagogiczna i jej studenci. Prof. Tadeusz Budrewicz: - Każda uczelnia zwykle na przełomie zimy i wiosny organizuje u siebie tzw. dni otwarte przeznaczone dla kandydatów na studia. Również miasto Kraków urządza swoiste dni otwarte swoich uczelni w postaci Festiwalu Nauki i Festynu Nauki. Charakterystyczne dla tej formy jest wyjście uczelni na zewnątrz, ku ludziom, pojawienie się jej na Rynku Głównym i pokazywanie tego, co ma najciekawszego. Prócz majowego Festiwalu Nauki Kraków może się pochwalić także dwoma innymi imprezami, organizowanymi przez szkoły wyższe. Mam na myśli Dni Tischnerowskie oraz urządzane od ubiegłego roku Dni Jana Pawła II. Te trzy imprezy można uznać za wizytówkę akademickiego Krakowa i za charakterystyczny rys, który odróżnia ją od innych akademickich metropolii naszego kraju. Dialog między studentami a profesorami odbywa się w Krakowie w salach wykładowych, salach ćwiczeniowych i laboratoriach, odbywa się również podczas wspomnianych imprez. Dialog taki integruje środowisko, prowadzi do zacieśnienia kontaktów między uczelniami, wydziałami i instytutami. Przygotowanie takich imprez jest zwykle bardzo praco- i czasochłonne, ale zysk z nich płynący jest bardzo cenny. Zysk poznawczy, wychowawczy i promocyjny. Chcielibyśmy, by nasza uczelnia, kształcąca wszak głównie nauczycieli, do organizowania owych imprez wykorzystywała w jak największej mierze studentów. Oni bowiem uczą się u nas podstaw zawodu oraz umiejętności bycia liderem ruchu kulturalnego i oświatowego. Dzięki temu, że nasi studenci aktywnie włączają się w organizowanie wspomnianych wyżej imprez, mamy pewność, że za kilka lat, gdy zostaną nauczycielami będą umieli sami przeprowadzać takie wydarzenia, organizować je, zogniskować wokół siebie ludzi otwartych na potrzeby kulturalne oraz realizować ideał systemu wychowawczego. Patrzymy na przejawy życia studentów z dużą nadzieją, że przełamie się widoczny od kilkunastu lat trend zaniku tzw. kultury studenckiej. Żywa w latach 50., 60. i 70. subkultura studencka, uległa w latach 80. i 90. swoistej degradacji wyparta przez kulturę masową. Przykład wspomnianych wyżej imprez pokazuje jednak, że ów trend unifikujący można przełamać i na powrót wprowadzić studentów w życie kulturalne, jako aktywny podmiot, nie tylko konsument.
- Skąd wzięła się idea Dni Jana Pawła II? Prof. Stanisław Koziara: - Inicjatywa pod nazwą Dni Jana Pawła II, której druga edycja odbyła się w ubiegłym tygodniu, zrodziła się już w pierwszych dniach po fizycznym odejściu papieża "do Domu Ojca". To bolesne i trudne przeżycie okazało się źródłem inspiracji, która zaowocowała wieloma pomysłami zmierzającymi do tego, aby podjąć wysiłek przejścia od bezpośredniego spotkania do próby bardziej uważnego odczytywania myśli i przesłania Jana Pawła II. Formą podjęcia owego, rzec by można, testamentu papieża są z jednej strony Dni Papieskie, owocujące wieloma cennymi inicjatywami charytatywnymi, z drugiej zaś Dni Jana Pawła II. Jakkolwiek w swojej nazwie bardzo podobne są to w istocie dwa różne przedsięwzięcia organizacyjne. Dni Jana Pawła II to przede**wszystkim inicjatywa krakowskiego środowiska akademickiego. Swoje siły integrują w niej niemal wszystkie uczelnie Krakowa, a także częściowo uczelnie z regionu Małopolski. Przedsięwzięcie to służy przede wszystkim podjęciu pogłębionej refleksji i dialogowi, zjakże bogatą spuścizną przekazaną nam przez Jana Pawła II. Mam na myśli dziedzictwo pozostawione przezeń jako głowę Kościoła, autora wielu encyklik i dokumentów doktrynalnych, ale także jako badacza, wykładowcę i artystę, słowem człowieka najszerzej pojętej kultury, wpisanego zarówno w jej wymiar uniwersalny, jak też specyficznie rodzimy, krakowski. Dni Jana Pawła II zmierzają w kierunku wydobycia tego dziedzictwa. Specyfika krakowskich uczelni sprzyja temu, aby wyzwanie to podjąć możliwie najbardziej wszechstronnie. Dlatego też działania podejmowane podczas Dni mają właśnie charakter wielokierunkowy. Z jednej strony są to poważne sesje i dyskusje naukowe, nawiązujące bezpośrednio do myśli i nauki Karola Wojtyły i Jana Pawła II, z drugiej zaś różnego typu koncerty, spektakle teatralne, wystawy oraz konkursy. Są wśród nich także tzw. warsztaty tematyczne. Poszczególne uczelnie krakowskie, zgodnie ze swoim profilem i specyfiką, wpisują się w organizację Dni, urządzając własne warsztaty. Są to zazwyczaj sesje, dyskusje panelowe, niekiedy także prezentacje dorobku naukowego nawiązującego do osoby i myśli Jana Pawła II. Jeżeli idzie o Akademię Pedagogiczną, to od samego początku uważaliśmy, że warsztaty powinny najpełniej oddać to, co jest naszą główną misją. Tematyka warsztatów ubiegłorocznej edycji Dni Jana Pawła II wpisała się w ogólny temat imprezy, którą była Wielowymiarowość prawdy. Uznaliśmy, że Akademia Pedagogiczna powinna przybliżyć przede wszystkim aspekt wychowania do prawdy, edukacyjny wymiar wspólnego odkrywania prawdy przez nauczyciela i ucznia, ale także pokazać, jak prawda żyje i funkcjonuje w obszarach niekoniecznie związanych z dydaktyką. Z satysfakcją mogę powiedzieć, że w tę tematykę, obokwykładowców, ochoczo wpisali się też studenci, głównie z Instytutu Filologii Polskiej, pokazując rozliczne aspekty prawdy widziane w wymiarze literackim. Tegoroczna edycja Dni jako tytuł przewodni obrała drugie z serii wielkich transcendentaliów - Dobro. Korzystając z doświadczeń ubiegłorocznych, postanowiliśmy**włączyć społeczność akademicką naszej uczelni do tak zaplanowanej tematycznie inicjatywy. Ważny akcent położony został także obecnie na zagadnienie wychowania. Referat na ten temat przedstawił prof. Marian Śnieżyński z Wydziału Pedagogiki, który swojego autorytetu i wiedzy użyczył już podczas pierwszej edycji Dni, wskazując tym razem na wielorakie uwarunkowania w procesie budowania akademickiej przestrzeni dobra pomiędzy "mistrzem i uczniem". Związki zaś między myślą i nauczaniem Jana Pawła II a twórczością Cypriana Norwida przybliżył nasz znakomity norwidolog dr Marek Buś. Pracownicy naukowi Instytutu Filozofii i Socjologii zaprezentowali nader ciekawy i bogaty merytorycznie panel pod tytułem "Wokół idei dobra", a nasi niezawodni studenci przedstawili spektakl poetycko-muzyczny oparty w głównej mierze na tekstach Karola Wojtyły i Jana Pawła II. Okazało się, że teksty te znakomicie współgrały z tematyką poruszoną w czasie panelu i podczas referatów. Akcentowały bowiem o wiele pełniej wymiar dobra poprzez pokazanie także jego przeciwwagi, jaką jest zło. Można więc powiedzieć, że w tej krakowskiej a zarazem małopolskiej inicjatywie, jaką są Dni Jana Pawła II, Akademia Pedagogiczna znalazła swoje osobne i dobrze ugruntowane miejsce. Myślę, że kolejne edycje Dni Jana Pawła II owocować będą w nowe doświadczenia i równie ciekawe pomysły organizacyjne naszego środowiska akademickiego. - Studenci Akademii są aktywni także na innych polach. Dr Marek Karwala: - Cieszę się, że moi przedmówcy podkreślili aktywność studentów we wspomnianych wyżej wydarzeniach; raduje mnie to dodatkowo jako opiekuna Koła Naukowego Polonistów. Myślę, że trzeba dziś podziwiać tych studentów, którzy - pomimo nierzadko konieczności zarabiania na swoje utrzymanie - znajdują czas, aby wyrazić swoje talenty i aktywność w ramach kół naukowych. Koła te próbują wychodzić także na zewnątrz ze swoją działalnością, organizować sesje wewnątrz- i międzyuczelniane. Nasze Koło Naukowe Polonistów raz w miesiącu organizuje spotkania z zaproszonymi gośćmi. Tą drogą mieliśmy okazję porozmawiania ze znakomitymi przedstawicielami krakowskiego środowiska polonistycznego i artystycznego, m.in. z prof.prof. Janem Prokopem, Stanisławem Stabrą czy prof. Stanisławem Tabiszem. Własne spotkania odbywają poszczególne sekcje koła, a jest ich prawie dziesięć. Nasi studenci są też aktywni na łamach uczelnianego pisma AP "Konspekt". Ukazują się tam ich wiersze, recenzje, relacje, reportaże ze studenckich wyjazdów. Generalnie rzecz biorąc, próbujemy się otwierać na inne uczelnie, na szkoły (zarówno gimnazja, jak i szkoły średnie) i szerzej - na całe środowisko krakowskie. Wielu naszych wykładowców, w roli prelegentów, bywa w szkołach, domach kultury i rozmaitych instytucjach, popularyzując wiedzę o literaturze. Warto również podkreślić wieloletni udział pracowników instytutu jako jurorów szczebla okręgowego olimpiad polonistycznych. Prof. Stanisław Koziara: - Z nieskrywaną radością obserwujemy od pewnego czasu, o czym wspomniał już dr Karwala, nowe formy działalności i aktywności studenckiej. Przekładają się one bądź to na ciekawe pomysły artystyczne, bądź też na inicjatywy konferencyjne. Jako dyrektor Instytutu Filologii Polskiej pragnę z satysfakcją podkreślić, że niedawno odbyła się studencka konferencja naukowa. To nawiązanie do tradycji i dowód na intelektualne ożywienie życia studenckiego, które widać np. w tworzeniu czasopism elektronicznych. Ta studencka aktywność z jednej strony cieszy, z drugiej zaś nakłada na nas obowiązek jak najlepszego jej "zagospodarowania". Czynimy więc wszystko, aby wyjść naprzeciw tej "twórczej energii". Bogactwo i wielokierunkowość zainteresowań studentów jest pochodną także tego, że w ostatnich latach Instytut Filologii Polskiej znacznie poszerzył swoją ofertę rekrutacyjną i edukacyjną, obejmującą dziś aż cztery specjalizacje: nauczycielską, edytorską, komunikację społeczną oraz logopedię. Studenci każdej z nich zaznaczają swoją twórczą obecność przede wszystkim na niwie działalności Koła Naukowego Polonistów. Prof. Tadeusz Budrewicz: - Zjawisko, o którym mówimy, dotyczy całej uczelni. Jest rzeczą naturalną, że np. poloniści dążą ku poezji i ku muzycznemu jej wyrazowi. W ostatnim czasie, uczestnicząc w różnego rodzaju konferencjach na naszych wydziałach, zaobserwowałem coraz częstsze przypadki wzbogacania ich za pomocą muzyki. Tak było np. na cyklicznej konferencji poświęconej informatyczno-technologicznemu przygotowaniu nauczycieli, gdzie studenci przygotowali oprawę muzyczną. Podobnie dzieje się na konferencji zorganizowanej przez Katedrę Psychologii. Jest to zjawisko dotychczas nieznane. Myślę, że będzie to coraz częstsze i być może powinno stać się przedmiotem jakiejś naukowej refleksji - np. konferencji właśnie, oczywiście z udziałem muzyki. Inny przykład to konferencje Wydziału Pedagogicznego, prowadzone ze szczególnym wyeksponowaniem zabawek. Z kolei organizowanej regularnie w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa międzynarodowej konferencji "Kraków - Lwów. Książki - czasopisma - biblioteki" zawsze towarzyszy bardzo atrakcyjna wystawa druków, rękopisów czy cymeliów. Obserwujemy zatem rozmaite sposoby uatrakcyjniania tradycyjnych form życia akademickiego. Pozwala to na poszerzenie przestrzeni wspólnoty między kadrą akademicką a studentami. Być może w przestrzeni tej znajdą się bardzo ważne impulsy intelektualne i kulturalne, które trafią do młodych ludzi. Moim zdaniem powinniśmy ową przestrzeń jak najbardziej poszerzać. Dr Marek Karwala: - Dodam jeszcze, że ujawnione wśród studentów polonistyki talenty aktorskie, reżyserskie i wokalne zaowocowały powołaniem grupy teatralnej "Pars Pro Toto". Grupa ta wzięła czynny udział zarówno w Dniach Tischnerowskich, jak i w Dniach Jana Pawła II. W ubiegłym i w bieżącym roku zespół ten kilkakrotnie reprezentował Akademię, występując w szkołach, domach kultury, klubach ze spektaklem "Kaskaderzy", opartym na tekstach poetyckich m.in. Stachury, Wojaczka, Bursy i Poświatowskiej. Już w grudniu w klubie "Bakałarz" odbędzie się premiera nowej sztuki teatralnej przygotowywanej właśnie przez tę grupę. Prof. Stanisław Koziara: - Wszystko to niewątpliwie przyczynia się do budowania universitas, owej szczególnej wspólnoty obejmującej wszystkich członków uczelnianej społeczności. Takie właśnie inicjatywy, o jakich była mowa, służą tejże integracji wspólnotowej, łączącej zarówno wykładowców, jak i studentów naszej uczelni. Rozmawiał: PAWEŁ STACHNIK **
Fot. Autor