Praca zdalna w Krakowie. Ilu ludzi funkcjonuje poza biurem? Przybywa ofert pracy „pod Wawelem” do wykonania tysiące kilometrów od Wawelu

Wiosną 2020 roku oraz w marcu 2021 (w szczycie trzeciej fali pandemii i lockdownów) pracę poza biurem wykonywało wedle Eurostatu niespełna 9 procent zawodowo czynnych Polaków. Odsetek ten był zatem sporo niższy od unijnej średniej (wynoszącej 12,3 proc.) i niemal dwa razy mniejszy niż w krajach skandynawskich, Luksemburgu oraz Belgii. Kraków mocno pobił jednak regionalną i ogólnopolską średnią: w szczytowych momentach w systemie zdalnym funkcjonowało tu przeszło 20 proc. ludzi zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw. To grubo ponad 100 tys. osób (w samych centrach usług dla biznesu jest ich już ok. 83 tys.). Trzeba do tego doliczyć tysiące urzędników oraz nauczycieli (szkół podstawowych, średnich oraz uczelni). W niektórych sektorach, jak informacja i komunikacja, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz edukacja i administracja - odsetek pracujących zdalnie przekraczał 90 proc.

Wprawdzie po zniesieniu obostrzeń po trzeciej fali ludzie zaczęli wracać do biur, ale już wiosną wielu sygnalizowało, że chce pracować w zupełnie innym systemie niż przed wybuchem zarazy – bardziej elastycznym, hybrydowym, uwzględniającym zalety pracy zdalnej, a niwelującym jej najważniejsze wady. Firmy zaczęły wnikliwie badać oczekiwania swego personelu, zwłaszcza że od ich spełnienia zależy dzisiaj w ogromnej mierze to, czy uda się zatrzymać już zatrudnionych specjalistów i pozyskać nowych.

W realiach dynamicznego rozwoju sektora ICT i nowoczesnych usług dla biznesu, a także logistyki i ekosystemu wsparcia dla przemysłu 4.0, nasilił się – obserwowany już wcześniej – deficyt pracowników o odpowiednich kompetencjach, co zaostrzyło konkurencję między pracodawcami. Muszą oni dzisiaj oferować kandydatom nie tylko odpowiednie wynagrodzenia, ale i wymarzone warunki pracy, rozwoju, planowania kariery. Mądrze przemyślany elastyczny system wykonywania pracy stał się jednym z filarów przewagi konkurencyjnej.

Nieustępliwość koronawirusa może oznaczać, że z czysto racjonalnych powodów tendencja do wykonywania zadań spoza biura ulegnie wzmocnieniu. Na razie nie doprowadziło to do jakiegoś znaczącego tąpnięcia na rynku biurowym: najświeższy raport międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield (za trzeci kwartał 2021 roku) wskazuje, że zasoby powierzchni biurowej w Krakowie wyniosły wzrosły o kolejne 47,6 tys. metrów kw. – do ponad 1,6 mln m kw. W budowie są kolejne biurowce, ale widać już hamowanie przy planowaniu nowych inwestycji. Powód jest prozaiczny: spadek zainteresowania.

– Biorąc pod uwagę obecną sytuację pandemiczną i mniejszą aktywność najemców spodziewamy się ograniczenia liczby nowych projektów wprowadzonych na rynek z terminem oddania do użytku w latach 2023-2024 – komentuje Dariusz Madej z Cushman & Wakefield. Przyznaje, że aż 41 procent wszystkich kontraktów zawartych w III kwartale 2021 r. stanowiły renegocjacje dotychczasowych umów, a odsetek nowych umów najmu mocno spadł. Wysoki jest natomiast współczynnik pustostanów – w Polsce stanowią one średnio 13 proc. powierzchni biur, a w Krakowie – 15,2 proc.

- W mijającym roku firmy mogły zastanowić się nad tym, jaki model pracy jest dla nich optymalny. Wiadomo już, że nie ma jednej ścieżki dla wszystkich. Jedni wrócą na stałe do biur, inni przejdą całkowicie na pracę zdalną, zwłaszcza w komunikacji czy IT, a najwięcej firm zdecyduje się na model mieszany, bo jednak home office spopularyzował się na tyle, że nie będzie benefitem, a standardem

– ocenia Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy z Personnel Service S.A.

Z badania zleconego przez Gamfi, firmę tworzącą narzędzia do onboardingu i motywacji pracowników, wynika, że zdecydowana większość Polaków (72 proc.) pracuje obecnie stacjonarnie. Prawie co dziesiąty pracuje całkowicie zdalnie, natomiast na pracę częściowo z biura i z domu wskazało 14 proc. zatrudnionych. Najbardziej przychylny pracy zdalnej jest sektor usługowy, gdzie więcej niż co piąty pracownik wykonuje obowiązki hybrydowo, a 15 proc. pracuje całkowicie zdalnie. Co najmniej jeden dzień w tygodniu zdalnie pracuje co czwarty zatrudniony w branży HoReCa i co piąty w handlu oraz logistyce.

W trybie zdalnym najczęściej pracują osoby z najmniejszych firm, zatrudniających do 9 osób. Już co piąta osoba pracuje tam hybrydowo, a co szósta – całkowicie zdalnie. Praca poza biurem jest również domeną osób prowadzących własną działalność gospodarczą, spośród których zaledwie 40 proc. pracuje stacjonarnie, a większość wybiera pracę w trybie mieszanym bądź całkowicie rezygnuje z biura (51 proc.). Na przeciwnym biegunie znalazły się osoby zatrudnione w sektorze produkcji, spośród których aż 83 proc. pracuje wyłącznie stacjonarnie. W oczywisty sposób jest to związane z charakterem wykonywanych zadań.

Najnowsze dane GUS pokazują również zależność między wykonywaniem pracy zdalnej a miejscem zamieszkania. W trzecim kwartale 2021 zdalnie pracował niemal co siódmy mieszkaniec Warszawy. W Krakowie ów odsetek może być teraz zbliżony – z tendencją do wzrostów w związku z rozwojem sektora usług dla biznesu i trwającymi tam stale rekrutacjami (większość z nich dotyczy pracy hybrydowej lub zdalnej). Na przeciwległym biegunie są województwa: świętokrzyskie, podlaskie i warmińsko-mazurskie - pracę zdalną wykonywało tam w III kwartale zaledwie 0,5 proc. ogółu pracujących.

Z kolei badanie BNP Paribas Real Estate, Hays Poland i act legal Polska wskazuje, że 41 proc. specjalistów i menedżerów chciałoby także po pandemii pracować zdalnie przez większość dni w tygodniu; 39 proc. preferuje pracę z domu w wymiarze 1-2 dni w tygodniu. Chęć świadczenia pracy wyłącznie z domu, całkowicie poza biurem, zgłasza 11 proc. pracowników.

Badanie przeprowadzone przez Personnel Service wśród szerokiego kręgu pracujących (nie tylko menedżerów i specjalistów) dowodzi, że praca wykonywana częściowo z domu, a częściowo z biura, jest dla zatrudnionych najbardziej optymalną opcją. 37 proc. zatrudnionych chce, by prawo gwarantowało im minimum jeden dzień home office w tygodniu. Co piątej osobie wystarczyłoby nawet dwa razy mniej.

- Procedowany obecnie projekt zmian w kodeksie pracy przewiduje, że praca zdalna będzie dobrowolną formą wykonywania obowiązków zależną przede wszystkim od woli obu stron stosunku pracy. Co istotne, nowe przepisy mają pozwolić na home office „na życzenie” bez konieczności zawierania porozumienia lub ustalania regulaminu pracy zdalnej w wymiarze 24 dni w roku. Okazjonalna praca zdalna ma być rozwiązaniem, które będzie służyło interesom pracownika. Oczywiście jej celem nie jest umożliwienie pracownikowi załatwiania spraw osobistych w godzinach pracy, a jedynie wsparcie w pogodzeniu obowiązków prywatnych ze służbowym

i – podsumowuje Krzysztof Inglot.