Prandocin Iły. Kamczacki specjał. Nawet gdy kwitnie, nie boi się mrozów

Jedni mówią, że to owoc wiecznej młodości, inni, że eliksir życia. Ich owoce są podłużne, wielkości połowy kobiecego palca wskazującego; niebieskie, szaro-niebieskie lub chabrowe, z woskowym nalotem. Na niezwykłych zdrowotnych właściwościach tych owoców, przed wiekami, poznali się dawni mieszkańcy północnej Rosji, Chin i Japonii. Zastosowali je w swojej ludowej medycynie.

Jagody kamczackie to nieprzecenione źródło witaminy C, mają moc właściwości: są skarbnicą antyoksydantów, a co za tym idzie chronią m.in. przed cukrzycą i chorobami układu krążenia, obniżają ciśnienie tętnicze i zmniejszają ryzyko zawału serca, działają wzmacniająco na organizm, zapobiegają anemii, są pomocne w chorobach oczu, układu pokarmowego, zakażeniach bakteryjnych.

- Dawne odmiany jagód kamczackich były kwaśne, gorzkie, cierpkie, dlatego ten owoc nie zdobył popularności. Dziś to się zmienia. Sprowadzamy smaczne rosyjskie i kanadyjskie odmiany. Od kilku lat w Polsce obserwujemy boom na sadzonki jagody i spodziewamy się, że w niedługim czasie będzie tak samo z owocami - mówi Marcin Wyka, który z żoną Aleksandrą Kusibab-Wyką prowadzi gospodarstwo ogrodnicze.

Ostatnio gospodarze opowiadali o swojej produkcji - szkółce sadzonek - rolnikom z gminy Słomniki podczas konferencji „Promocja gospodarstw ekologicznych i nowych odmian roślin w rolnictwie”. Roślina ciekawa, chociaż wcale nie nowa budziła zainteresowanie tych, którzy myślą o założeniu gospodarstw agroturystycznych.

Wydawałoby się, że gmina Słomniki jest skazana na rzepak i czosnek. Jest, bo słynie jako zagłębie czosnkowe i to warzywo przed laty rosło tu nawet dziko. Jest więc naturalnym miejscem występowania. Jednak nowoczesne gospodarstwa ogrodnicze wzbogacają ten teren i są na dobrej drodze, żeby rozsławić słomnicką okolicę za pośrednictwem jagody „emigrantki” z północnej Azji.

W gminie Słomniki nie tylko u Wyków rosną jagody kamczackie. Prekursorami w rozmnażaniu i hodowli tych krzewów byli rodzice pani Aleksandry, czyli Ewa i Tadeusz Kusibabowie, prowadzący uprawy w Muniakowiacach. Gospodarstwo mają od dziesięcioleci, ale jagodą kamczacką zajmują się od 2010 roku.

Wszystko zaczynało się od starszych rosyjskich i polskich odmian, uważanych obecnie za amatorską ciekawostkę. Dziś nad hodowlą sadzonek o smaczniejszych owocach, pracują tutaj trzy gospodarstwa. Do ogrodniczego biznesu Kusibabów włączyły się ich córki i zięciowie Aleksandra Kusibab-Wyka i Marcin Wyka z Prandocina Iłów oraz Paulina Kusibab-Popowicz i Mirosław Popowicz z Waganowic.

Po ogrodniczym królestwie zajmującym 10 hektarów oprowadza Marcin Wyka. Sadzonki pochodzą z gospodarstwa Kusibabów z ich laboratorium kultur tkankowych. U Wyków bezpośrednio w ogrodzie można zobaczyć rośliny w pojedynczych doniczkach wysokie na 30 - 40 cm. To szkółka dla nieco starszych sadzonek. Młodsze są w przechowalniach, w cieplarnianych warunkach. Tam są rozmnażane i ukorzeniane.

W gospodarstwie w Prandocinie Iłach są nie tylko jagody kamczackie, ale także borówki, jeżyny, maliny, malinojeżyny i malinotruskawki, a do tego aronia, dereń, świdośliwa oraz krzewy ozdobne - azalie, kalmie, lilaki. Jednak to jagody kamczackie są ciekawostką.

Marcin Wyka z żoną Aleksandrą zajmuję się tylko sadzonkami, nie sprzedają owoców. Plantację jagód dwa lata temu założyli ich rodzice Kusibabowie. Mieli w tym roku pierwsze zbiory, chociaż pełne owocowanie zaczyna się w czwartym piątym roku od posadzenia krzewów.

- W Polsce bardziej znane są borówki, ale przychodzi czas na jagody. Rozpowszechniamy je. Nadają się do gospodarstw domowych jako owoce deserowe - mówi pan Marcin.

Jak mówią gospodarze z gminy Słomniki - owoce te nie są w Polsce przerabiane na większą skalę, ale jest dużo plantacji i to całkiem sporych. Jedna z największych, 80-hektarowa, znajduje się koło Lublina. Na razie zbierane w naszym kraju jagody kamczackie są wysyłane m.in. do Wielkiej Brytanii i Japonii, głównie na potrzeby farmaceutyczne. Słomniccy gospodarze zachęcają, żeby tworzyć plantacje.

W naszym klimacie jagody kamczackie czują się świetnie. - To rośliny niewymagające, łatwe w uprawie. Mogą osiągać do 2,2 metra wysokości, ale nie należy im pozwolić rosnąć na taką wysokość. Wystarczy 1,6 do 1,8 metra, bo im krzew większy, tym ma mniej owoców i są gorsze - zaznacza pan Marcin. - Roślina ta pochodzi z północnej Rosji, północnej Kanady i Japonii, więc występuje w surowym klimacie. Niskie temperatury nie są dla niej groźne. Co ciekawe pączki kwiatów zawiązują się rok wcześniej przed owocowaniem i wytrzymują zimowe mrozy - 30 stopni do -40 stopni. Nie musimy się też przejmować wiosennymi przymrozkami w naszym klimacie, bo już wykształcone kwiaty i owoce jagody kamczackiej przetrwają w temperaturze do -6 stopni. Uprawa jest łatwa, a owoce smaczne - przekonuje właściciel gospodarstwa ogrodniczego z Prandocina.

Krzewy jagody kamczackiej raz zakupione będą owocowały i owocowały do 35 lat. Gospodarze z gminy Słomniki wspominają o dwóch ośrodkach na świecie, w których hoduje się nowe odmiany jagody i tu pod Krakowem mają licencje na rozmnażanie roślin z tych placówek - są to: University of Saskatchewan w Kanadzie oraz placówki naukowej FGUP „Bakczarskoje” Rosselhozakademii w Rosji.

W Kanadzie z jagód kamczackich robi się soki i dżemy, a w Rosji także wino. Teraz czas na pomysły przetwórcze polskich producentów.

WIDEO: Magnes. Kultura Gazura - odcinek 22

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto