Prawdziwa Nowa Huta

Fot. Grzegorz Ziemiański

Na nasze pytania odpowiada Adam Gryczyński

- Z okazji 750-lecia lokacji Krakowa na placu Centralnym była prezentowana wystawa "Nowa Huta - najmłodsza siostra Krakowa". W tym roku w parku przy Nowohuckim Centrum Kultury przedstawiamy skróconą jej wersję - "Nowa Huta 1949-1989". W stosunku do poprzedniej nie ma tu zdjęć przedwojennych, współczesnych ani lotniczych. Na wystawie znalazło się ponad 60 wielkoformatowych, monochromatycznych zdjęć, z których część jest pokazana po raz pierwszy. Szczególnej uwadze widzów polecam zdjęcia artystów tej miary co Stanisław Senisson, Robert Kosieradzki, Stanisław Markowski i Adam Bujak.
Poprzednia wystawa cieszyła się sporym powodzeniem, bo mieszkańcy Nowej Huty wciąż jeszcze chyba mało wiedzą o przeszłości dzielnicy? Czy odczuł Pan to zainteresowanie?
- W czasie trwania tamtej wystawy i nieco później otrzymałem właśnie od nich całe mnóstwo materiałów: fotografii, wspomnień i wywiadów, jakie zamieściłem w niedawno wydanej książce "Czas zatrzymany 2", a obecnie pracuję nad kolejną pozycją i wystawą, które prawdopodobnie ukażą się jeszcze w tym roku.
Jaka jest Nowa Huta prezentowana na wystawie?
- Przede wszystkim jest prawdziwa, tętniąca życiem, własnym niebanalnym rytmem odmierzanym przez lokalne wydarzenia. Starałem się unikać powielania groteskowych klisz i schematów, które dawniej były propagandowym przekłamaniem, ale i do dziś fałszują rzeczywistość. W dziejach Nowej Huty zogniskowały się blaski i cienie całej powojennej historii Polski: potężne zrywy ku niepodległości, ale i fala wywłaszczeń w latach 50. XX w., prześladowania, ideologiczna indoktrynacja. Walka o własną tożsamość, wolność i w obronie wiary została dobitnie wyrażona w kwietniu 1960 r. obroną nowohuckiego krzyża. Dokonał się wtedy radykalny zwrot w społecznej świadomości, co także skutkowało zmianą wizerunku robotniczej dzielnicy Krakowa. W 1977 roku wybudowano tu pierwszy kościół - Arkę Pana w Bieńczycach. Papież Jan Paweł II w homilii wygłoszonej w czasie mszy św. odprawionej 9 czerwca 1979 roku przed opactwem oo. Cystersów w Mogile przypomniał, że gdy budowano Nową Hutę "może nie uświadamiano sobie, że powstaje ona przy tym Krzyżu, przy tej relikwii, którą wraz z prastarym opactwem cysterskim odziedziczyliśmy po czasach piastowskich". W latach 80. Nową Hutę, bastion "Solidarności", ogarnęła potężna fala strajków, demonstracji. Od kuli funkcjonariusza SB zginął Bogdan Włosik, a jego pogrzeb był wielką manifestacją na rzecz wolności. (WT)