Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

Unijne wsparcie polskiej wsi jest między innymi koordynowane przez Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 (PROW 2007–2013).
Budżet Programu wynosi ponad 17 mld euro, w tym wkład Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich stanowi ponad 13 mld euro. Na dofinansowanie inwestycji realizowanych w ramach 7 działań, których wdrażanie minister rolnictwa i rozwoju wsi powierzył samorządom województw, zarezerwowane zostało niemalże 3,5 mld euro. Z tej puli środków Małopolska otrzymała ok. 1 mld zł (tj. 272 mln euro: „Odnowa i rozwój wsi” – ok. 46 mln euro, „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” – ok. 114 mln euro, „Scalanie gruntów” – ok. 9 mln euro, „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi” – ok. 19 mln euro, Oś LEADER – 84 mln euro).

Dzięki staraniom Marka Nawary marszałka województwa małopolskiego kwota ta wzrosła o ponad 130 mln zł poprzez ujednolicenie kursu euro w przypadku wszystkich działań PROW wdrażanych przez samorządy województw. W poszczególnych regionach odpowiedzialnymi za wdrażanie poniżej wymienionych działań w ramach PROW są samorządy województw.
OŚ I. Działanie: Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa;
– schemat I – scalanie gruntów
– schemat II – gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi
OŚ III. Działanie: Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej
Działanie: Odnowa i rozwój wsi
OŚ IV. Działanie: Lokalne strategie rozwoju/Jakość życia różnicowanie
Działanie: Wdrażanie projektów współpracy
Działanie: Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja
„Odnowa i rozwój wsi”
Jednym z działań, które zarówno w poprzednim okresie programowania, jak i w obecnym cieszy się największą popularnością wśród beneficjentów, jest „Odnowa i rozwój wsi”. Dzięki inwestycjom realizowanym w zakresie niniejszego działania udaje się odnowić zabytkową zabudowę charakterystyczną dla tradycyjnego budownictwa wiejskiego, zmodernizować przestrzeń publiczną (chodniki, place zabaw, parki, rynki itp.) oraz unowocześniać i wyposażać obiekty kultury, placówki sportowe i rekreacyjne, jak również wspierać projekty związane z infrastrukturą turystyczna i promocją regionu. Z 224 wniosków o przyznanie pomocy złożonych w ramach I naboru z tego działania Zarząd Województwa Małopolskiego zakwalifikował do realizacji 195 operacji na łączną kwotę pomocy ponad 70 mln zł. Pomoc finansowa w ramach działania polega na refundacji do 75 proc. kosztów kwalifikowalnych związanych z realizacją operacji, pozostałe koszty pokrywa beneficjent ze środków własnych.
Wybrane do realizacji w wyniku przeprowadzonego I naboru projekty nie wyczerpały całej puli środków przyznanej dla województwa małopolskiego – pozostało około 72 mln zł, dlatego też w najbliższym czasie planowane jest ogłoszenie kolejnej tury naboru wniosków.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym 12 sierpnia br. Zarząd Województwa Małopolskiego zatwierdził nowe kryterium regionalne, które obowiązywać będzie w kolejnym naborze wniosków. W ramach tego kryterium dodatkowe punkty otrzymają wnioskodawcy realizujący projekt na terenach dotkniętych skutkami powodzi. Wybór takiego kryterium regionalnego podyktowany był troską o najbardziej poszkodowane tereny Małopolski, które szczególnie w tym okresie potrzebują wsparcia.

„Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”

W ramach niniejszego wsparcia współfinansowane są inwestycje z zakresu budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, oczyszczalni ścieków, wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych oraz tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych.
Samorząd Województwa Małopolskiego, mając na uwadze potrzeby zgłaszane przez większość gmin z naszego regionu, podjął decyzję, iż nabór wniosków o przyznanie pomocy dotyczyć będzie jedynie projektów z zakresu gospodarki wodno–ściekowej. W ramach ogłoszonego konkursu przyznano pomoc dla 101 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ponad 260 mln zł. Dzięki przyznanym dotacjom w ramach omawianego działania wybudowanych zostanie około 470 km sieci wodociągowej, 749 km sieci kanalizacyjnej oraz 2058 oczyszczalni przydomowych. Długości te można odpowiednio porównać z odległością pomiędzy Krakowem a Dreznem (470 km) oraz Krakowem a Kijowem (749 km).
Również w przypadku tego działania nie została wyczerpana cała pula środków przeznaczonych dla województwa na realizację zadań wpisujących się w zakres omawianego działania – pozostało jeszcze ok. 100 mln zł.

„Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa”

Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa to najtrudniejsze działanie w ramach całego pakietu PROW 2007–2013 realizowanego przez samorząd województwa małopolskiego.
Głównymi celami realizacji tego działania w ramach schematu I „Scalanie gruntów” jest: zmniejszenie rozdrobnienia gospodarstw rolnych w Małopolsce, poprawa infrastruktury drogowej (budowa dróg rolniczych), tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez racjonalne dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych oraz rzeźb terenu. Natomiast schemat II „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi” ma na celu poprawę ochrony przeciwpowodziowej użytków rolnych poprzez finansowanie projektów z zakresu melioracji wodnych, a także projektów związanych z kształtowaniem koryt rzek, które w tym roku przyniosły „Wielką Powódź” i ogromne straty w naszym regionie.
W ramach ogłoszonych naborów dla działania Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa wybrano do realizacji w ramach:

– Schematu I „Scalanie gruntów” – 5 projektów na łączną kwotę dofinansowania ponad 14,5 mln zł (powiat suski: 4,5 mln zł, powiat brzeski: 3,5 mln zł, powiat tarnowski: 6,5 mln zł)
– Schematu II „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi” – 4 projekty na łączną kwotę dofinansowanie ponad 22 mln zł.

OŚ 4 LEADER
W okresie 2007–2013, program LEADER realizowany jest jako tzw. Oś 4 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013 (PROW). LEADER jest oddolnym partnerskim podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, realizowanym przez lokalne grupy działania (LGD), polegającym na opracowaniu przez społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju (LSR) oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów, łączących zasoby ludzkie, naturalne, kulturowe, historyczne itp. Podstawą funkcjonowania LEADERA jest partnerstwo przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego, którzy tworzą Lokalną Grupę Działania, reprezentatywną dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju. Celem osi 4 LEADER jest przede wszystkim budowanie kapitału społecznego poprzez aktywizację mieszkańców oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami. Procesy wdrożeniowe, czyli nabór i weryfikację wniosków oraz nadzór nad realizacją projektów prowadzą Samorządy Województw.
W ramach osi 4 LEADER realizowane są trzy działania: ”Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju, „Wdrażanie projektów współpracy„ oraz „Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja„.
W województwie Małopolskim do realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju zostało wybranych 39 Lokalnych Grup Działania. Jest to największa ilość LGD w kraju, co ma swoje odzwierciedlenie w ilości środków unijnych przyznanych dla województwa w ramach osi IV Leader – prawie 84 mln euro. Działaniem skierowanym do LGD jest „Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja” oraz „Wdrażanie projektów współpracy”. Pierwsze z wymienionych działań ma na celu zapewnienie sprawności i efektywności pracy grupy oraz doskonalenia zawodowego osób zaangażowanych we wdrażanie lokalnej strategii rozwoju. Wniosek o przyznanie pomocy w ramach tego działania LGD składa raz w roku, w terminie od dnia 15 września do dnia 15 października roku poprzedzającego rok, na który ma być przyznana pomoc.
W ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy” LGD mogą uzyskać pomoc na operacje polegające na przygotowaniu projektów współpracy oraz na realizacji projektu współpracy. Projekty współpracy mogą dotyczyć współpracy międzyregionalnej oraz międzynarodowej. Wnioski o przyznanie pomocy należy złożyć w terminie nie późniejszym niż do 30.06.2013 r. – na ich przygotowanie oraz do 31.12.2013 r. – na ich realizację.
Działanie „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” jest skierowane do mieszkańców obszaru objętego lokalną strategią rozwoju (LSR) i ma na celu umożliwienie realizacji projektów w ramach strategii. Pomoc w ramach działania przyznawana jest na operacje dotyczące: „Odnowy i rozwoju wsi”, „Małych projektów”, „Różnicowania w kierunku działalności nierolniczej”, „Tworzenia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw”.
Dotychczas do samorządu województwa, za pośrednictwem lokalnych grup działania zostało złożonych 880 wniosków na „małe projekty” oraz 157 wnioski dot. „Odnowy i rozwoju wsi”. Trwa weryfikacja złożonych wniosków.

Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich w Małopolsce

Sekretariat Regionalny KSOW (SR KSOW) w Województwie Małopolskim podczas prawie dwuletniego okresu funkcjonowania podjął szereg działań informacyjno–promocyjnych mających na celu rozwój obszarów wiejskich. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich dąży do upowszechniania wiedzy poprzez stworzenie wszystkim aktywnie działającym podmiotom przyjaznej platformy współpracy na poziomie lokalnym, regionalnym i międzynarodowym.

W tym roku SR KSOW Województwa Małopolskiego umożliwił prezentację produktów z Małopolski na międzynarodowych targach rolniczych „Agro 2010”w Kijowie. Na stoisku polskim eksponowano materiały polskich firm związanych z produkcją specjalistycznych maszyn i urządzeń oraz części zamiennych do maszyn dla rolnictwa, producentów i hodowców warzyw, owoców, zwierząt hodowlanych, ośrodków badawczych i certyfikacyjnych, producentów nawozów i pasz, i innych, a także materiały promujące polską gospodarkę, rolnictwo jak i informacje na temat regionów. Stanowisko Województwa Małopolskiego na targach branżowych na Ukrainie umożliwiło polskim firmom bezpłatne prezentowanie swoich materiałów reklamowych i wykorzystania powierzchni wystawienniczej województwa do prowadzenia negocjacji z potencjalnymi kontrahentami z Ukrainy. Organizacja wyjazdów na targi jest interesującą propozycją w działaniach KSOW umożliwiającą skuteczną promocję Małopolskiego Regionu na arenie międzynarodowej.

W ramach promowania dobrej, pełnej niezapomnianego smaku małopolskiej żywności SR KSOW Województwa Małopolskiego w dniu 12 czerwca 2010 r. uczestniczył w organizowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi „Pikniku Programu Poznaj Dobrą Żywność.” Piknik był doskonałą okazją dla producentów z Małopolski do prezentacji produktów tradycyjnych, regionalnych i ekologicznych. Wywodzące się z Małopolski produkty regionalne cieszyły się ogromną popularnością, ze względu na swoja wysoką jakość i wieloletnią tradycję. Tegoroczna edycja pikniku odbyła się pod hasłem „Żyj smacznie i zdrowo”.
To oczywiście nie wszystko, co Sekretariat Regionalny KSOW Województwa Małopolskiego miał do zaoferowania w tym roku. Przed nami kolejna edycja Wystawy Rolniczej Agropromocja, która odbędzie się w dniach 4/5 września 2010 r. w Nawojowej. Agropromocja stanowi wspaniałą okazję do zapoznania się z nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi w zakresie produkcji rolnej, ekologii, ochrony środowiska i przetwórstwa rolno–spożywczego, ogrodnictwa, nasiennictwa, budownictwa wiejskiego, środków ochrony roślin i nawozów, pasz i preparatów weterynaryjnych, jak również dziedzictwa kulturowego i folkloru małopolskiej wsi oraz żywności produkowanej metodami ekologicznymi.

Wzorem roku ubiegłego w dniu 19 września 2010 r. odbędzie się Redyk na Bielanach – wystawa dorobku kultury pasterskiej. Celem imprezy jest promowanie dziedzictwa kulturowego i kulinarnego Podhala. Przedsięwzięcie odbędzie się na krakowskich Bielanach na terenie Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego znajdującego się przy ul. Rędziny 1.