Przede wszystkim buty

   W roku 2003 małopolski inspektorat IH rozpatrzył aż 1077 skarg, z czego we własnym zakresie załatwił 1003 (w tym ponad 60 proc. ze skutkiem pozytywnym dla konsumentów), a innym organom przekazał
74 sprawy. Podobnie jak w latach ubiegłych najwięcej, bo ponad 70 proc., skarg odnosiło się do artykułów przemysłowych, z czego więcej niż połowa dotyczyła obuwia. Na kolejnych miejscach znalazły się: odzież, sprzęt rtv i agd, materiały budowlane, meble, komputery telefony komórkowe. Sporadycznie skargi dotyczyły też zakupionych akumulatorów, okularów, torebek. Interweniujący konsumenci sygnalizowali również przypadki niewłaściwych oznaczeń cenowych, nieprzestrzegania przepisów Ustawy o języku polskim.
   126 przyjętych w ubiegłym roku skarg dotyczyło artykułów spożywczych: niewłaściwej jakości mięsa, pieczywa, miodu, wyrobów cukierniczych czy masła. Były także sygnały dotyczące: sprzedaży alkoholu nieletnim, nieprzyjmowania opakowań zwrotnych, sprzedaży artykułów przeterminowanych czy niezgodności cen na wywieszkach z tymi zakodowanymi w kasach fiskalnych. Spośród 177 skarg dotyczących usług najwięcej odnosiło się do prac remontowo-budowlanych, a w dalszej kolejności: stolarskich, motoryzacyjnych, pralniczych, gastronomicznych, krawieckich, fryzjerskich, kamieniarskich. Najczęstszy zarzut to niewywiązywanie się usługodawców z postanowień zawartych w umowach. 57 skarg okazało się nieuzasadnionych - ustalenia kontrolne nie potwierdziły wskazanych uchybień.
   Jedną z podstawowych form załatwiania skarg było postępowanie mediacyjne. Polega ono na tym, iż - po skardze konsumenta - Inspekcja Handlowa wzywa do siebie obie strony sporu i stara się je pogodzić. Mediator (inspektor IH) służy im pomocą, podając np. odpowiednie przepisy prawne, co często pozwala wyjaśnić sobie wzajemne wątpliwości i dojść do polubownego rozwiązania konfliktu. Rozwiązanie, osiągnięte w wyniku mediacji, jest niekiedy bardziej zadowalające dla stron sporu niż narzucone orzeczeniem sądowym. W minionym roku małopolska IH przeprowadziła 498 mediacji, z czego 342 załatwiono pozytywnie, a 156 negatywnie. W przypadku negatywnego dla konsumentów wyniku mediacji każdorazowo informowano ich o możliwości skierowania sprawy do sądu polubownego lub - na drodze cywilnoprawnej - do sądu powszechnego.
   W roku 2003 do Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego, działającego przy Wojewódzkim Inspektoracie Inspekcji Handlowej w Krakowie, wpłynęło 41 wniosków (w 2002 roku - 50, a jeszcze rok wcześniej
- 60). 73 proc. wniosków dotyczyło roszczeń z tytułu umowy kupna-sprzedaży, a reszta
- z tytułu źle wykonanej usługi. Podobnie jak w poprzednich latach, wciąż na pierwszym miejscu pod względem ilości zgłaszanych spraw plasuje się złej jakości obuwie i odmowa przyjęcia jego reklamacji przez sklep. W zeszłym roku ostatecznie załatwiono
11 spraw; 4 decyzje zapadły w formie wyroku sądowego (dwie na korzyść konsumentów, a dwie oddalające zasadność roszczeń klientów), a 7 w formie ugód w postępowaniu wstępnym lub przed rozprawą.
   Przedmiotem sporu przed sądem polubownym może być: niedostarczenie produktu, brak świadczenia usługi, zwłoka w dostarczeniu produktu lub wykonaniu usługi, wadliwość produktu bądź jego niezgodność z zamówieniem, nienależyta jakość usługi, odmowa sprzedaży towaru lub wykonania usługi, a także: brak lub niepełna informacja na temat produktu lub usługi, nieuzasadniony wzrost ceny, pobranie dodatkowej opłaty (o której konsument nie wiedział przy zawieraniu umowy), odstąpienie od umowy, żądanie odsetek, żądanie odszkodowania.
   W zależności od tego, z jaką sprawą konsument zgłosił się do sądu, może domagać się: dostawy produktu lub wykonania usługi, naprawy produktu lub poprawy nienależycie wykonanej usługi, wymiany niezgodnego z umową produktu, odstąpienia od umowy, informacji na temat produktu/usługi, wypłaty odszkodowania, zwrotu pierwszej raty, zwrotu innych dokonanych wpłat, obniżenia ceny niepełnowartościowego towaru lub usługi. Złożenie wniosku do SPSK jest bezpłatne.
   Polubowne sądy konsumenckie mogą jednak rozpatrywać wnioski tylko wtedy, jeśli strona pozwana wyrazi zgodę na stawienie się przed tym sądem. To właśnie powoduje, że z roku na rok maleje ilość spraw, rozpatrywanych przez te organa. (JAR)