Przekładnie, windy, tłoki i... kulka. Nauka fizyki w praktyce

Celem konkursu, organizowanego przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, jest promocja praktycznego podejścia do nauki fizyki, która - jak podkreślają pomysłodawcy akcji - otacza nas na co dzień i jest czymś więcej niż tylko zbiorem skomplikowanych wzorów i niezrozumiałych formuł. Zadanie konkursowe polega na zaprojektowaniu i zbudowaniu urządzenia, które przy wykorzystaniu różnego rodzaju praw fizyki przetransportuje metalową kulkę z jednego końca na drugi.

- Młodzi ludzie potrafią być bardzo kreatywni, wystarczy tylko dać im możliwość wykazania się. Potwierdzają to fakty - w ciągu trzech poprzednich edycji „Eksperymentu Łańcuchowego” metalową kulkę przetransportowano przez blisko 300 urządzeń, wykorzystując przy tym niezliczoną liczbę zjawisk fizycznych - mówi Daniel Dziob z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, koordynator projektu.

- W związku ze stale rosnącym zainteresowaniem konkursem, w tym roku zdecydowaliśmy o stworzeniu dodatkowej kategorii dla osób dorosłych, czyli 25+. Podobnie jak w latach ubiegłych do zabawy zapraszamy też przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych, gimnazjów, szkół średnich, studentów i rodziny.

W poprzedniej edycji „Eksperymentu Łańcuchowego” rywalizowało 101 drużyn, a w zabawę zaangażowało się 338 uczestników (nie licząc opiekunów i publiczności). Z naszego województwa wystartowało aż 66 zespołów, co przełożyło się na wyniki: 6 nagród głównych, 4 wyróżnienia i 1 nagroda publiczności. Szczególną uwagę organizatorów zwróciło urządzenie „Sokół”, skonstruowane przez uczniów z Zespołu Szkół nr 1 w Nowym Targu. Do przetransportowania metalowej kulki wykorzystano tu poruszające się nożycowym ruchem drewniane schody. W kategorii szkół podstawowych bezkonkurencyjnie okazali się uczniowie SP nr 135 w Krakowie ze swoją konstrukcją o nazwie „Winda”. Najliczniejszą grupę stanowiły gimnazja i tu również dominowały zespoły z Małopolski.

Urządzenie powinno działać nie krócej niż 20 sekund, ale nie dłużej niż 120 sekund i mieścić się na pełnowymiarowej ławce szkolnej. Podczas otwartego dla publiczności finału wszystkie urządzenia zostaną połączone w jeden łańcuch i kolejno uruchomione. Prace oceniane będą pod kątem: liczby wykorzystanych zjawisk fizycznych oraz ich umiejętnego (adekwatnego do wieku konstruktorów) wyjaśnienia, niezawodności i stopnia skomplikowania urządzenia, a także kreatywności i estetyki wykonania. W każdej kategorii wiekowej przyznane zostaną nagrody; zwycięzcę wybierze również publiczność.

Zgłoszenia przyjmowane są do 20 marca br. Po wypełnieniu formularza on-line, każda grupa otrzyma od organizatora metalowe kulki i może przystąpić do pracy. Po skonstruowaniu urządzania należy przesłać jego dokumentację. Mile widziane są też wszelkie materiały multimedialne. Termin nadsyłania dokumentacji upływa 30 kwietnia 2016 roku. Finał konkursu odbędzie 28 maja w Krakowie. Formularz i regulamin dostępne są na: www.lancuch.if.uj.edu.pl.