Przekwitanie i co dalej?

Nasze zdrowie. Czy hormonalna terapia zastępcza jest dobrym rozwiązaniem

Średni wiek wystąpienia menopauzy u Polek to 50 lat. Najczęściej dzieje się to pomiędzy 45. a 55. rokiem życia. Termin menopauzy w dużym stopniu wyznaczają nasze geny, ale może on być modyfikowany przez tzw. czynniki środowiskowe, czyli nasz styl życia. Dużą rolę w przyspieszeniu wystąpienia menopauzy przypisuje się paleniu papierosów.
Miesiączkowanie nie ustaje nagle. Menopauza jest zwykle poprzedzona wieloma objawami, które występują w okresie nazywanym okołomenopauzalnym lub klimakterium. Objawy okołomenopauzalne bywają bardzo dokuczliwe. Mogą pojawić się nieregularne krwawienia, które są bardzo skąpe lub, odwrotnie, bardzo obfite, wręcz krwotoki.
Innym charakterystycznym znakiem klimakterium są objawy naczynioruchowe, popularne zwane uderzeniami gorąca. Jest to nagły atak gorąca obejmujący głównie głowę i szyję. Często występują również nocne zlewne poty.
Zmiany zanikowe obejmują skórę i śluzówki. Zmniejszenie syntezy kolagenu w skórze powoduje szybkie pogarszanie się jej stanu - skóra staje się sucha i pojawiają się zmarszczki. Wysuszeniu ulega również śluzówka narządów moczowo-płciowych, co powoduje ból podczas stosunku. Kobiety są też bardziej narażone na infekcje, np. zapalenie cewki moczowej.
Do niedogodności fizycznych dołączają się również problemy psychiczne. Panie w okresie klimakterium skarżą się na zaburzenia koncentracji, kłopoty z pamięcią, napięcie, podenerwowanie i ogólne obniżenie nastroju. Menopauza to trudne chwile, naruszające poczucie kobiecości, odbierane jako koniec pewnego etapu w życiu, początek starzenia się.
Klimakterium to czas nieprzyjemny dla kobiety, dlatego w okresie już po menopauzie panie powinny szczególnie zadbać o swoje zdrowie. Menopauza wynika z ustania czynności jajników, które przestają produkować żeńskie hormony płciowe - estrogeny i progesteron. Estrogeny pełnią w pewnym sensie ochronną rolę w organizmie kobiety. Ich wieloletni brak powoduje, że kobiety stają bardziej narażone na różne choroby.
Estrogeny chronią m.in. przed rozwojem miażdżycy, czyli przez chorobami układu krążenia. Panie po menopauzie są więc bardziej narażone na zawał lub udar mózgu.
Drugą poważną chorobą starszego wieku u kobiet jest osteoporoza, której dużo miejsca poświęciliśmy w poprzednich wydaniach "Dziennika Seniora". Osteoporoza to ubytek masy kostnej, co powoduje zwiększoną kruchość kości. Starsze panie narażone są z tego powodu na złamania, np. charakterystyczne złamanie kości promieniowej (w okolicy nadgarstka) lub groźne w skutkach złamanie górnego odcinka kości udowej (w okolicy stawu biodrowego).
Tym przykrym i poważnym skutkom przekwitania lekarze próbują zapobiegać. Jedną z metod jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej. HTZ to regularne przyjmowanie hormonów płciowych w postaci tabletek lub plastrów przyklejanych na skórę. Terapia ta nie tylko łagodzi nieprzyjemne objawy klimakterium, ale również zapobiega poważnym skutkom menopauzy, takim jak osteoporoza czy miażdżyca. Niestety, nie jest to leczenie idealne. Badania wykazują, że przy stosowaniu HTZ istnieje, choć niewielki, wzrost zagrożenia zachorowania na raka piersi oraz choroby zakrzepowo-zatorowe. Dlatego hormonalna terapia zastępcza powinna być stosowana pod ścisłą kontrolą lekarza.
Działania niepożądane przyjmowania hormonów, takie jak np. tycie, mdłości czy nadwrażliwość piersi są raczej rzadkie. Zresztą współczesna medycyna ma paniom po menopauzie do zaoferowania dużo różnych możliwości, jeżeli chodzi o dawkę i kombinację hormonów. HTZ ginekolog powinien dobierać "na miarę" - dla każdej pacjentki indywidualnie. JOANNA SIERADZKA