Przy rozbiórce lub remoncie lokal zastępczy aż do roku 2025

Obecnie obowiązujące przepisy nakładają na samorządy taki obowiązek. Prawo do lokalu zastępczego mają lokatorzy prywatnych kamienic, które mają być remontowane lub są przeznaczone do rozbiórki. Dotyczy to tylko tych osób, które na mocy dawnych przepisów płaciły tzw. czynsz regulowany.

Przepisy w tym zakresie wygasają z końcem tego roku. Gdyby tak się stało, zapewnienie mieszkania zastępczego spadłoby na właścicieli kamienic. Być może jeszcze w tym tygodniu Sejm uchwali projekt ustawy autorstwa posłów Prawa i Sprawiedliwości przedłużający obowiązywanie obecnych regulacji o 10 lat.

Taka zmiana będzie korzystna dla lokatorów i właścicieli zajmowanych przez nich mieszkań. Pierwsi mogą być pewni, że jeśli właściciel doprowadzi do ruiny kamienicę tylko po to, by się pozbyć osób płacących czynsz niższy niż rynkowy, to gmina będzie musiała im zapewnić dach nad głową. Na drugich nie spadną dodatkowe koszty zapewnienia lokalu lokatorom, którzy są im narzuceni od wielu lat.

Ale jedno zdanie zmienione w ustawie o ochronie praw lokatorów to dodatkowe obciążenie dla gmin. W ustawie nie ma ani jednego słowa o tym, by samorządom zapewnić na to środki. A przecież gminy - podobnie jak właściciele - odziedziczyły opiekę nad lokatorami po PRL. Tymczasem w uzasadnieniu do projektu autorstwa PiS pada stwierdzenie, że „zmiana nie stanowi nałożenia na gminę nowego zadania własnego w stosunku do dotychczas realizowanych, co oznacza, że nie wymaga zwiększenia środków finansowych na jego realizację”. Dlatego rząd nie przewiduje żadnego zwiększenia dochodów samorządów czy choćby subwencji dla nich.

W argumentach za zmianą ustawy o ochronie praw lokatorów można dopatrzyć się sprzeczności. Z jednej strony posłowie PiS mówią, że bez przedłużenia obowiązku zapewnienia lokali zastępczych przez gminy wzrośnie liczba bezdomnych, a z drugiej twierdzą, że dla gmin dostarczenie tych mieszkań nie będzie problemem, bo w każdej gminie nie będzie ich tak dużo. Prawda jest taka, że to kłopot głównie dużych miast, gdzie jest wiele starych prywatnych kamienic. A więc i Krakowa.