Przywróceni życiu

Z chorobą psychiczną w CV

Chociaż zatrudnianie osób niepełnosprawnych spotyka się w Polsce ze społeczną akceptacją - z badań przeprowadzonych w 2004 roku przez TNS OBOP wynika, że 78 proc. Polaków uważa, że osoby niepełnosprawne powinny być zatrudniane - to jednak niepełnosprawni stanowią niewielki procent rynku pracy. Tylko 17 proc. z nich znajduje pracę, podczas gdy w Europie wskaźnik ten sięga 40-50 proc.

Tylko co dwudziesty piąty Polak spotkał osobę niepełnosprawną w miejscu pracy, co oznacza, że statystyczny Polak ma niewielkie kontakty zawodowe z tą grupą społeczną. Aby zmienić statystyki, a przede wszystkim, aby

otworzyć rynek pracy

dla ludzi z chorobą w CV, kilka miesięcy temu rozpoczęto kampanię społeczną "Niepełnosprawni fizycznie - pełnosprawni w pracy". We wrześniu ruszyła nowa kampania: w miastach całej Małopolski pojawiły się plakaty z portretami znanych osób, między innymi Vincenta van Gogha, Izaaka Newtona i Ernesta Hemingwaya i napisem "Chorzy psychicznie mogą pracować". To początek akcji informacyjnej, przygotowanej przez Fundację Wspierania Rozwoju Społecznego "Leonardo",**współfinansowanej ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, poświęconej możliwościom zawodowym osób chorych psychicznie. Projekt realizowany pod nazwą

"Od zrozumienia do zatrudnienia

- praca dla osób chorych psychicznie" ma pomóc zmienić deklaracje przychylności w konkretne działania, czyli otwarcie rynku pracy chorym.
-_Chorzy psychicznie mogą pracować -mówi Marzena Wiśniak, szefowa projektu "Od zrozumienia do zatrudnienia - praca dla osób chorych psychicznie". -Chcemy, żeby wMałopolsce zaczęło się głośno mówić otym, że osoby zdoświadczeniem choroby psychicznej mogą, chcą ipowinny pracować. Użyliśmy już billboardów, wydrukowaliśmy specjalny dodatek do"Dziennika Polskiego". Wkrótce pojedziemy ztym przesłaniem dosamorządów lokalnych. Jesteśmy również dodyspozycji pracodawców, którzy chcą zatrudnić osoby chorujące.
Wśród wszystkich niepełnosprawnych właśnie osobom chorym psychicznie najtrudniej jest znaleźć zatrudnienie. Kampania "Od zrozumienia do zatrudnienia" ma to zmienić poprzez informowanie społeczeństwa, w szczególności pracodawców o istocie chorób psychicznych i realnych możliwościach pracy tej grupy zawodowej. Celem kampanii jest
pokazanie możliwości zawodowych osób chorych psychicznie, zwrócenie uwagi na korzyści płynące z ich zatrudniania, zminimalizowanie obaw, a także skłonienie ludzi do refleksji nad własną postawą wobec tematu pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Jak miałoby to wyglądać w praktyce? -Idealnasytuacja to taka, kiedy wludziach doświadczonych chorobą psychiczną widzimy to, co zauważamy winnych: niekiedy wspaniałe zalety, innym razem irytujące wady, czasem piękny uśmiech, czasem smutek woczach - odpowiada Marzena Wiśniak. -Akiedy ta osoba idzie dopracy, pracodawca ocenia jej umiejętności izaangażowanie. Słowem: kiedy choroba jest tylko jednym z___wielu aspektów człowieka.
Osoby z przebytą chorobą psychiczną mają zazwyczaj orzeczony znaczny lub umiarkowy stopień niepełnosprawności, zatem pracodawcom, którzy decydują się na ich zatrudnienie,

przysługują ulgi

i dofinansowania miejsca pracy. I tak pracodawca może liczyć na:
- dofinansowanie wynagrodzenia pracownika;
- zwrot kosztów zatrudnienia (za dodatkowe przerwy i nieobecności w pracy);
- zwrot kosztów szkolenia osób chorujących (nawet do 80 proc.);
- zmniejszenie wpłat na PFRON;
- dofinansowanie składek na ubezpieczenie emerytalne.
Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od wymiaru czasu pracy pracownika, stopnia niepełnosprawności i szczególnych schorzeń zatrudnionego oraz od typu pracodawcy, który go zatrudnia. Jeśli pracodawcą jest zakład pracy chronionej, to przysługuje mu ryczałt w wysokości od 425,50 do 1739,75 zł; natomiast kiedy działa on na tzw. otwartym rynku pracy, wówczas dofinansowanie wynosi od 297,85 do 993,33 zł.
Marzena Wiśniak wskazuje na dodatkowe,

niematerialne korzyści

wynikające z zatrudniania osób chorych.
-_Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawca buduje wizerunek firmy wrażliwej społecznie -przekonuje Marzena Wiśniak - _ito co najważniejsze: zyskuje bardzo zaangażowanego pracownika. Osoby niepełnosprawne są zwykle bardzo lojalnymi irzetelnymi pracownikami -mają świadomość, że praca zawodowa jest dla nich oznaką powrotu dozwykłego życia. Dlatego niezwykle sumiennie wywiązują się ze swoich obowiązków.
Akcja "Od zrozumienia do zatrudnienia" to jeden z projektów Fundacji "Leonardo". Fundacja została powołana, aby dbać o tworzenie warunków przychylnych osobom niepełnosprawnym, ich rehabilitacji społecznej i zawodowej. Jedną z form działalności fundacji są

środowiskowe domy samopomocy.

Są to ośrodki rehabilitacji psychiatrycznej, działające w trybie dziennym, przeznaczone dla osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi - z pomocy w ŚDS mogą korzystać osoby z diagnozą choroby psychicznej w wieku od 18 do 50 lat. To w środowiskowych domach samopomocy organizuje się pomoc osobom chorym psychicznie, która - po koniecznym leczeniu szpitalnym i farmakologicznym - stanowi kolejny etap powrotu chorych do zdrowia. Fundacja prowadzi treningi umiejętności społecznych, terapię zajęciową w pracowniach m.in. plastycznych, stolarskich, rękodzieła artystycznego i komputerowych, a także indywidualne poradnictwo i psychoedukację dla rodzin.
Praca zawodowa jest ostatnim etapem

powrotu do zdrowia

i normalności. Ale aby chorzy mogli znaleźć zatrudnienie, potrzebni są pracodawcy, którzy w osobie niepełnosprawnej zobaczą nie tylko człowieka, ale także - pełnowartościowego pracownika. Bo oprócz uprzedzeń nie ma innych przeciwwskazań, aby chory mógł pracować.
Jeśli kandydat do pracy jest w stałym kontakcie ze swoim lekarzem, regularnie zażywa leki, ma zgodę lekarza na podjęcie pracy, to może pracować. Większość osób po hospitalizacji przechodzi dodatkowo terapię w środowiskowych domach samopomocy lub podobnych placówkach - tam pracodawca może otrzymać

wiarygodne informacje

na temat kandydata do pracy. Warto też podkreślić, że powrót do pracy pomaga w zmaganiach z chorobą i znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia u chorego kolejnego kryzysu.
Pracodawcy zastanawiają się, do jakich prac można zatrudniać osoby z rozpoznaną chorobą psychiczną. To zależy - jak w przypadku każdej pracy - od ich wykształcenia i posiadanych umiejętności, a w przypadku osób chorych także od aktualnego stanu zdrowia i samopoczucia.
Chory potrzebuje aktywności w zwyczajnym życiu i - bardziej niż osoba, która nie ma za sobą przeżyć związanych z długotrwałym leczeniem i pobytami w szpitalu - potrzebuje akceptacji i uznania. To może uzyskać właśnie w pracy...
BEATA KARAŚ
Pracodawcy zainteresowani zatrudnianiem osób niepełnosprawnych uzyskają w fundacji szczegółowe informacje o prawnych aspektach zatrudnienia osób chorujących. Kontakt: [email protected], tel. 012 288-35-06. Więcej informacji na temat fundacji i akcji "Od zrozumienia do zatrudnienia - praca dla chorych z chorobą psychiczną" można znaleźć na stronie www.fundacja-leonardo.pl.