Pytania do eksperta w zakresie interpretacji wyników badań analitycznych

W wypadku jakich chorób nienowotworowych robi się testy na podwyższoną ilość markerów nowotworowych? Zostałem skierowany na takie badanie, czy to musi oznaczać podejrzenie nowotworu? Piotrek

mgr Elżbieta Ziemichód: Markery nowotworowe to substancje, których obecność lub zwiększony poziom można wiązać z rozwojem choroby nowotworowej. Mogą być one wydzielane przez komórki nowotworowe do płynów ustrojowych, pozostawać związane na powierzchni komórek lub być  uwalniane z komórek prawidłowych w reakcji na proces rozrostowy czy zapalny. W diagnostyce laboratoryjnej wykorzystujemy głównie markery wydzielane przez komórki nowotworowe i traktujemy je jako jeden z elementów badań klinicznych. Mogą być one pomocne w ustaleniu rozpoznania (charakter "naprowadzający"), stopnia zaawansowania choroby, monitorowania odpowiedzi na leczenie lub w celu wykrycia wznowy procesu nowotworowego. Marker nowotworowy nie może być  jednak stosowany jako test przesiewowy do wykrycia nowotworu.

W postępowaniu z niektórymi nowotworami złośliwymi markery pełnią rolę zasadniczą (HCG, AFP w zarodkowym raku jądra i jajnika, w ciążowej chorobie trofoblastycznej, PSA w raku prostaty ), z niektórymi -ograniczoną, z niektórym - żadną.
Prawidłowe stężenie markera nie wyklucza choroby a wynik podwyższony zwiększa  jedynie jej prawdopodobieństwo i wymaga wykonania dodatkowych badań w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby nowotworowej.

Także w niektórych chorobach nienowotworowych obserwujemy podniesiony poziom markerów:
CEA  -  w stanach zapalnych, marskości wątroby, przy wrzodzie żołądka, nałogowym paleniu tytoniu                                                   
CA-125 -  w ciąży, w badaniu podczas miesiączki, w stanach zapalnych narządów rodnych np. jajników, w endometriozie.
AFP - w przewlekłych infekcjach,w uszkodzeniu wątroby.
Należy również pamiętać, że niekiedy poziom markera ulega podniesieniu zanim jeszcze pojawią się objawy kliniczne, stąd warto nieraz wykonać badanie, "dmuchając na zimno".

*

Kobieta, lat 40. Czy takie wyniki badań krwi sa dobre? A jeśli tak, to czy mogę zostać honorowym dawcą krwi? Co oznaczają skróty: MCV, MCH, MCHC

Leukocyty 4,2
Erytrocyty 4,6
Hemoglobina 12,1
Hematokryt 38,00
MCV 84
MCH 27
MCHC 31,8
Plytki krwi 317
Limfocyty 24%
Neutrofile 65%
RDW-CV 15%
INR 0,92

mgr Elżbieta Ziemichód: Owszem, podane wartości morfologii krwi są prawidłowe. MCH to średnia zawartość (masa) hemoglobiny w krwince czerwonej, MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej. Obydwa parametry (wskaźniki czerwonokrwinkowe) służą do oceny wysycenia krwinek hemoglobiną. MCV - średnia objetość krwinki czerwonej, RDW - CV to wskażnik mówiący o tym czy krwinki czerwone, różnią sie  pod względem wielkości (anizocytoza) cz też nie. Limfocyty i neutrofile to dwa podstawowe rodzaje krwinek białych, INR - informuje o aktywności protrombiny (czynnika układu krzepnięcia). Normy badań laboratoryjnych pozwalające zakwalifikować kobietę do zabiegu oddania krwi, są następujace: Hb -nie mniej niż 12,5 g%, Ht- nie mniej niż 38%,  Leukocyty 4,0 - 10,0 tys/ul, PLT- nie mniej niż 150 tys/ul. Jedynie poziom hemoglobiny u Pani nie spełnia wymaganego warunku, pozostałe wyniki - tak. Proszę  skontrolować raz jeszcze poziom hemoglobiny (w połowie cyklu miesięcznego). W szpitalach krew jest bardzo potrzebna a Pani postawa godna uznania.

*

Jaka jest skuteczność testów na HIV - na ile wiarygodne są wyniki standardowych badań? Proszę o określenie procentowe.**Tomek**

mgr Elżbieta Ziemichód: Istnieją dwa rodzaje testów  wykrywających zakażenie wirusem HIV:

1. stosowane najczęściej  badania na obecność przeciwciał produkowanych przez układ odpornościowy organizmu po zakażeniu wirusem. Są to testy przesiewowe (ELISA, EIA). Organizmy jednych osób produkują p/ciała szybciej, innych wolniej. Jeśli badania wykonamy za wcześnie od momentu "ryzykownego zachowania" możemy uzyskać wynik fałszywie ujemny. Test nie wykryje p/ciał, ponieważ ich poziom jest zbyt niski. Ten okres od zakażenia do pojawienia się p/ciał określamy mianem okienka serologicznego. Choć doszło do zakażenia test tego nie wykazał; uzyskano wynik ujemny. Testy  takie wykonać można najwcześniej przed upływem 6-tygodni od momentu kiedy powstało ryzyko zakażenia, należy go powtórzyć po upływie 3 miesięcy. Jeśli od ryzykownego zachowania minęło 3 i więcej miesięcy, a wynik testu jest ujemny, oznacza to,że nie doszło do zakażenia.

Dodatni wynik testu ELISA nie przesądza jeszcze o zakażeniu. Z różnych powodów taki wynik może być fałszywie dodatni. Dodatni wynik zawsze musi być potwierdzony przy pomocy testu Western blot, w którym to teście również poszukujemy p/ciał ale skierowanych przeciwko poszczególnym antygenom (białkom) i rejonom wirusa. Dostępne na rynku całkowicie zautomatyzowane testy wykrywające wirusa HIV charakteryzuje wysoka czułość i swoistość, co oznacza,że są praktycznie niezawodne. Obowiązujące w Polsce przepisy nakazują połączenie każdego oznaczenia anty-HiV z poradnictwem przed i po teście. Dlatego warto badania w tym kierunku wykonywać w wyspecjalizowanych placówkach, w których możemy liczyć na specjalistyczną pomoc wykwalifikowanego personelu. Dostępne są także coraz bardziej czułe  testy, IV generacji; HIV DUO ,HIV COMBO, które można wykonać już  w 14-29 dni od  momentu zakażenia, wykrywają one nie tylko p/ciała ale również antygen p-24 ( fragment wirusa)  co pozwala na wcześniejsze wykrycie zakażenia w porównaniu  do dostępnych obecnie testów immunologicznych opartych wyłącznie na wykrywaniu przeciwciał. Badanie należy również powtórzyć po 3 miesiącach. Western blot to najważniejszy test. Tylko wynik tego testu pozwala na 100% potwierdzenie, ze dana osoba jest zakażona**wirusem  HIV**. Polega on na wykrywaniu we krwi p/ciał wyłącznie anty HIV. Wykonuje się go każdej osobie, u której inne testy wykryły p/ciała przeciw temu wirusowi.

2. Drugi rodzaj testów, to testy wykrywające  antygen HIV. Umożliwiają one wykrycie obecności samego wirusa a nie tylko przeciwciał. Testy te oparte są na technikach biologii molekularnej (PCR), to badania kosztowne, trudniej dostępne, najwcześniej jednak wykrywają materiał genetyczny wirusa, dają jednoznaczne wyniki.

*

Witam. Mam 25 lat. Zauważyłam, że w ostatnim czasie (około miesiąca) wypadają mi włosy w bardzo dużych ilościach. Jest to dla mnie bardzo niepokojące – jakie badania powinnam wykonać?

Badania, które pozwolą przybliżyć powód wypadania włosów,powinny ocenić ogólny stan Pani zdrowia (morfologia krwi, poziom żelaza, białka całkowitego, albuminy), zbadać  funkcję tarczycy (TSH. FT4), kory nadnerczy (kortizol, testosteron, DHEA-S  ), gruczołów płciowych (FSH,estradiol). Wyniki badań powinny pomóc takim specjalistom jak dermatolog, endokrynolog, ginekolog w postawieniu właściwej diagnozy. Warto wspomnieć, że często przyczyną wypadania włosów jest stres, nerwica, przyjmowanie niektórych leków, okres po porodzie, po infekcji, po zabiegu operacyjnym.

*

Czy wynik badania analitycznego może odkryć powody zwiększonej nerwowości? Jeśli tak, który czynnik o tym świadczy?
Roman P. z Krakowa.

mgr Elżbieta Ziemichód: Tak, w niektórych przypadkach wyniki badań analitycznych mogą odzwierciedlać  zwiększoną nerwowość.. Potwierdzeniem tego stanu jest zaburzony jonogram mikroelementów.
Warto wykonać badanie poziomu K+, Na+ we krwi, a z wynikami zgłosić się do lekarza POZ.

*

Kiedy można wykonać test ciążowy i czy jego pozytywny wynik zawsze świadczy o ciąży?
Karolina G.

mgr Elżbieta Ziemichód: Współczesne testy ciążowe ,dostępne bez recepty, w aptece , oparte są na wykrywaniu hormonu ciążowego, a właściwie jego podjednostki beta, gonadotropiny kosmówkowej ( beta HCG ).  Jest on wytwarzany przez rozwijający się zarodek od wczesnych etapów ciąży a,jego obecność  świadczy o zagnieżdżeniu się jaja płodowego w błonie śluzowej maciciy  ok, 7-go dnia od zapłodnienia . Od tego czasu poziom HCG wzrasta aż do 2-3 m-ca ciązy .   Wynik dodatni potwierdza ciąże, ale ostateczne potwierdzenie dają bardziej wiarygodne badania -laboratoryjne oznaczenie beta HCG w surowicy krwi (wyższa czułość )  oraz USG. Pytanie w jakim czasie od stosunku seksualnego wykonać test by jego wiarygodność była najwyższa, zależy od dnia cyklu kobiety ,w którym kontakt ten miał miejsce. W grę wchodzi, bowiem okres od 10-18 dnia cyklu (dni płodne).Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego mówią o   okresie 14-dniowym po kontakcie seksualnym jako optymalnym dla wykonania wiarygodnego testu  .By zwiększyć prawdopodobieństwo wyniku wiarygodnego warto powtórzyć test po kilku dniach. Uzyskanie pozytywnego wyniku jest sygnałem rozwijającej się ciąży.
Należy zaznaczyć,że żadna metoda nie daje stu procentowej gwarancji pewnego wyniku. Zawsze istnieje margines ( ok. 1proc.) dla wyników nieprawdziwych.
Wyniki fałszywie ujemne (wynik ujemny mimo ciąży) - zbyt wczesna ciąża, zbyt niska produkcja beta HCG przez łożysko (ciąża pozamaciczna).
Wyniki fałszywie dodatnie -( wynik dodatni przy braku ciąży) - po poronieniu, w okresie menopauzy, rak endometrium
Należy pamiętać również o tym ,że alkohol  może zafałszować wynik badania, dlatego nie należy poddawać się wykonaniu testu będąc pod wpływem alkoholu.

*

W jakim celu lekarz zleca wykonanie badania przeciwciał?
Elf_35
mgr Elżbieta Ziemichód: Nie podaje Pan o które p/ciała chodzi , a  oznaczamy je  w różnych  przypadkach dla uzyskania  różnych informacji klinicznych. Np. przeciwciała przeciwko żółtaczce typu B -anty Hbs wykryte  w odpowiedniej ilości świadczą o odporności na zakażenie wirusem HBV natomiast stwierdzenie podwyższonego poziomu p/ciał przeciwko peroxydazie tarczycowej (anty TPO) wskazuje na autoimmunologiczne niedomaganie tarczycy.

*

Jestem po b. ciężkiej operacji guza nowotworowego w 2008 roku. Operowana przez Dr Chirurg europejskiej sławy: Dr med. Mirosławę Buczynowską, która uratowała mi życie.
Przesyłam Jej i Szpitalowi Zakonu Bonifratrów najpiękniejsze podziękowanie na Ziemi: "BÓG ZAPŁAĆ"!
Rozpoznanie: Ca coli ascendentis. Dwa lata jestem pod opieką Instytutu Onkologii przy ul Garncarskiej. Ostatni wynik na markery to O,6. Bardzo proszę o informację czy to jest dobry wynik, czy średni czy zły. Proszę jeszcze o rady w sprawie diety w moim przypadku. Z góry serdecznie dziękuję i przesyłam MOC POZDROWIEŃ dla WSZYSTKICH + NAJBLIŻSI!!!

mgr Elżbieta Ziemichód: Przedstawiony wynik markeru nowotworowego jest niski, mimo, że nie wiem o który marker chodzi. W przypadku kontroli pooperacyjnej poziomu markerów nowotworowych istotne znaczenie ma, czy są one na stałym niskim poziomie i nie ulegają znaczącemu wzrostowi. Znaczny wzrost markeru świadczy najczęściej o progresji  ( rozwoju ) procesu nowotworowego. Na podstawie oznaczenia markerów nowotworowych nie można rozpoznać lub wykluczyć choroby nowotworowej. Stanowią one jedną ze wskazówek oceny zaawansowania procesu nowotworowego.Nie ma żadnej specjalnej diety, którą trzeba po takiej operacji stosować. Każdy chory, który doświadczył tego typu schorzenia i wynikającego z niego leczenia, jeśli tylko może i nie ma żadnych ograniczeń z powodu innych schorzeń oraz rozwoju choroby nowotworowej, powinien się cieszyć pełnią życia, dotyczy to jak najbardziej diety .Odpowiedzi na Pani pytanie udzieliła Pani dr M. Buczynowska.Do odpowiedzi dołączyła  serdeczne pozdrowienia.

*

Lekarz zalecił mi zrobienie prób wątrobowych:
AST 16 U/l
ALT 11 U/l
Bilirubina całkowita 36 U/l
GGTP 18 U/l
(co oznaczają te wyniki)
Dodatkowo morfologię która jest bardzo dobra w wyjątkiem hemoglobiny (11,7 g/dl) i hematokrytu (35,20 %)- jak mogłabym podwyższyć hemoglobinę?
Gosia 27lat

mgr Elżbieta Ziemichód: Wyniki oznaczenia transaminaz(AspAT-AlAT) oraz GGTP są prawidłowe .Podniesiony jest natomiast poziom bilirubiny całkowitej ( wartości prawidłowe - poniżej 22,0 umol/l). Warto ponownie skontrolować ten parametr, jeśli wynik dodatni powtórzy się należy poszukać przyczyny.
 
Dodatkowo powinna Pani sprawdzić mocz na obecność barwników żółciowych i wykonać oznaczenie bilirubiny bezpośredniej, być może markerów wirusowych.
Poziom hemoglobiny jest nieco obniżony, podobnie poziom hematokrytu - uwagi te dotyczą wartości w stanach fizjologicznych,poza ciążą . Niestety nie podaje Pani liczby erytrocytów, średniej objętości krwinki czerwonej (MCV) ani żadnej informacji o obrazie krwi i wskaźnikach czerwonokrwinkowych. Wykonanie kilku badań dostarczających więcej informacji na ten temat jak również na temat pracy wątroby pomoże lekarzowi udzielić bardziej szczegółowej porady.

*

Dzień dobry, Jestem prawie 32 letnią kobietą, która planuje niebawem zajść w pierwszą ciążę. W związku z tym chciałabym się przebadać czy wszystko ze mną w porządku. Jakie badania powinnam wykonać i gdzie uzyskać skierowanie na nie, u ginekologa czy lekarza rodzinnego? z góry dziękuję za odpowiedź.
pozdrawiam, Ewa

mgr Elżbieta Ziemichód: Istnieje zakres badań podstawowych,które lekarz prowadzący powinien zlecić kobiecie planującej ciążę,aby uzyskać  informację o stanie zdrowia przyszłej mamy (morfologia,  glukoza,mocz , badanie cytologiczne).Niestety zakres ten nie obejmuje badań w kierunku toxoplazmozy,różyczki,cytomegalii.Te testy kobieta powinna wykonać we własnym zakresie.Należy również oznaczyć grupę krwi z czynnikiem Rh.

*

 
Mam 59 lat, kobieta. Do tej pory nie stwierdzono u mnie żadnych przewlekłych chorób. W grudniu przebyłam ciężką grypę z powikłaniami (zapalanie płuc). Od tego czasu bardzo zeszczuplałam. Mam żylaki łydek  żył płytkich i podwyższony od lat cholesterol - zazwyczaj ok. 7 mmol/L. Zaniepokoiły mnie wyniki morfologii krwi:
 
Wyniki badań z 19-05-10
WBC                      3.2 K/ul
GRAN#                  1.3 K/ul
cholesterol              6.86  mmol/L
trójglicerydy            1.72
DLDL                      4.08
UHDL                      1.36
 
Wyniki badań z 14-07-10
WBC                      3.2 K/ul
GRAN#                  1.1 K/ul
cholesterol              7.15  mmol/L
DLDL                      4.27
UHDL                      1.79
OB                2/godz
 
Czy te wyniki bardzo odbiegają od normy i jak je zinterpretować, z jakim lekarzem mogłabym się skonsultować.
Serdecznie pozdrawiam,
Lidia B.

mgr Elżbieta Ziemichód: Wynik morfologii krwi składa się z wielu parametrów (ilości czerwonych i   białych krwinek,liczby płytek krwi ,stężenia hemoglobiny i szeregu wskażników pochodnych).Pani podaje tylko ilość białych krwinek i jednego ich rodzaju -  granulocytów .Wynik jest więc niepełny, można jedynie zauważyć obniżony poziom leukocytów (białych krwinek),który powinien wynosić od 4,0 do 10,0 tys/ul .Stężenie cholesterolu całkowitego  jest znacznie podwyższone (nie powinno przekraczać 5,2 mmol/l), frakcja "złego cholesterolu"- LDL  nieco podwyższona ( prawidłowo- poniżej 4,0 mmol/l) .Proszę zebrać komplet badań,które Pani wykonała i udać się do lekarza internisty-angiologa (żylaki o których Pani wspomina) .Starannie zebrany wywiad,poparty analizą wykonanych badań na pewno pomoże rozwiązać Pani problem.

*

Jak się przygotować do badań morfologicznych i badań moczu (często ludzie jedzą dużo? podwyższa im się liczba leukocytów, nie myją się przed oddaniem moczu? i też są potem kłopoty, bo pojawia się dużo bakterii i itp.).

mgr Elżbieta Ziemichód: Standardy obowiązujące w  medycznych laboratoriach analitycznych  kładą duży nacisk na właściwe przygotowanie pacjenta do wykonania badań analitycznych.Podstawowe wymogi  mówią: do badań rutynowych krew powinna być pobrana po wypoczynku nocnym.na czczo,zwykle rano, po 12 - godzinnej przerwie w przyjmowaniu pokarmów ,przy zachowaniu dotychczasowej diety,przed leczeniem lub po ewentualnym odstawieniu leków mogących wpływać na poziom oznaczanego parametru,o ile  nie zaburza to procesu leczenia.Jeśli to możliwe do badania należy przeznaczyć mocz poranny,który przebywał w pęcherzu moczowym kilka godzin (minimum 4-6 godzin) .Przed oddaniem moczu,umyć ręce wodą i mydłem,wysuszyć.Dokładnie umyć zewnętrzne narządy płciowe wodą i mydłem ,dokładnie spłukać i osuszyć.Pierwszą porcję moczu odrzucić, "środkowy strumień" oddać do jałowego pojemnika, ostatnią porcję również odrzucić.Należy także zadbać o to,aby próbka moczu trafiła do laboratorium możliwie szybko,szczególnie jest to ważne w okresie takich upałów jakie mają miejsce obecnie,sprzyja to b.szybkiemu namnażaniu się bakterii,dla których mocz jest doskonałą pożywką

Co oznacza wynik PLT (płytki krwi)?

mgr Elżbieta Ziemichód: PLT (płytki krwi, krwinki płytkowe ,trombocyty) odgrywaja ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi.Już w pierwszych sekundach po uszkodzeniu naczynia,krwinki płytkowe zaczynają przylegać do odsłoniętych włókien kolagenu,uwalniają na zewnątrz wiele składników zawartych w ich ziarnistościach.,tworząc w końcu czop płytkowy,który po umocnieniu włóknami fibryny tamuje krwawienie.PLT to parametr pojawiający się wraz z innymi parametrami morfologii krwi .Prawidłowa liczba płytek krwi u zdowego czlowieka wynosi 140 - 400 tys/ul.

*

Od czego zależy stężenie monocytów w krwi?

mgr Elżbieta Ziemichód: Monocyty zaliczamy do większej grupy- krwinek białych- leukocytów jednojądrzastych.Po przejściu ze szpiku kostnego do krążenia,po 20-40 godzinach przemieszczają się przez ścianę naczyń do tkanek, gdzie podejmują swoje funkcje obronne.,Przejawiają własciwosci żerne (fagocytoza) w stosunku do drobnoustrojów i czasteczek obcych dla organizmu oraz własnych starych komórek.Wzrost bezwzględnej liczby monocytów we krwi ( powyżej 1000/ul ) obserwujemy w : zakażeniach wirusowych i bakteryjnych (mononukleoza, grużlica, dur, brucelloza,przewlekłe zapalenie wsierdzia ) ,przerzutach w chorobach nowotworowych,marskości wątroby,chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego.

*

Jakie badania hormonalne należy wykonać przed rozpoczęciem przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych?

mgr Elżbieta Ziemichód: Antykoncepcja hormonalna polega na wprowadzeniu do organizmu dodatkowych ilości hormonów płciowych i kontrolowanej ingerencji w istniejącą równowagę między estrogenami a progesteronem,nie pozostaje też bez wpływu na inne procesy zachodzące w organizmie (krzepliwość krwi,gospodarka tłuszczowa,praca tarczycy,funkcjonowanie wątroby).
Przed rozpoczęciem przyjmowania tabletek należy wykonać badania, które ocenią stan zdrowia pacjentki, a także pozwolą na rozpoczęcie stosowania antykoncepcji. Na wstępie należy wykonać rozmaz cytologiczny, oznaczyć poziom własnych hormonów (estradiol, progesteron, prolaktyna) a także poziom hormonów tarczycy (TSH i FT4), układ krzepnięcia krwi, zbadać frakcje cholesterolowe i parametry wydolności wątroby. W czasie stosowania antykoncepcji hormonalnej należy kontrolować poziom dostarczanych hormonów minimum dwa razy do roku w celu ewentualnej modyfikacji ich ilości, oraz okresowo monitorować stan zdrowia pacjentki.

*

Jakie badania należy wykonać jeśli podejrzewamy zapalenie pęcherza?

mgr Elżbieta Ziemichód: Należy wykonać ogólne badanie  porannego moczu,,jeśli wynik nie będzie prawidłowy, przeprowadzić badanie bakteriologiczne z antybiogramem.Warto też zasięgnąć porady w zaufanym laboratorium jak zrobić to poprawnie.

*

Chcę się dowiedzieć jakie są normy ASATu i ALATu dla kobiety w wieku 30 lat i wypite dzień przez badaniem dwa kieliszki wina – czy maj wpływ na wynik badania?
Dziękuje
MARZENA

mgr Elżbieta Ziemichód: Aminotransferazy (AspAT,AlAT) to enzymy produkowane w wielu narządach. Znalazły one zastosowanie przede wszystkim w diagnostyce chorób wątroby.Zakres wartości referencyjnych (tzw. norma) zależy od metody, którą wykorzystuje laboratorium a także odczynników i stosowanej aparatury.Wynik wykonanego badania powinien jednak zawierać informację o tym jaki jest zakres wartości prawidłowych przyjęty w  tym laboratorium.Zasadą jest, że oznaczanie enzymów wątrobowych należy wykonywać rano i na czczo. Wypite poprzedniego wieczora 2 kieliszki wina nie powinny jednak wpłynąć znacząco na wynik badania.

*

Badanie CRP? na co wskazuje podwyższone stężenie CRP?

mgr Elżbieta Ziemichód: CRP (białko ostrej fazy) znacznie wzrasta w zakażeniach bakteryjnych, rozległych urazach, chorobach nowotworowych, oparzeniach, martwicach narządów (zawał serca). Wzrost następuje szybko w ciągu 24-48 godzin, w niektórych przypadkach zakażeń nawet wyprzedzając wystąpienie objawów klinicznych. Obecnie CRP jest używane w monitorowaniu leczenia różnego rodzaju zakażeń. U zdrowych osób występuje w stężeniu 0-10 mg na litr.

*

Lista badań morfologicznych oraz moczu jeśli odczuwa się stałe zmęczenie, senność i ogólne rozbicie. (Dużo osób się teraz na to skarży).
Gosia P. z Tarnowa

mgr Elżbieta Ziemichód: Proponuje wykonanie następujących badań dla oceny ogólnego stanu zdrowia : morfologia krwi z obrazem krwinek białych, OB, glukoza, poziom białka całkowitego i albuminy, sód, potas, wapń, chlorki, magnez, mocznik, kreatynina, AspAT-AlAT, fosfotaza alkaliczna, GGTP, TSH (ocena funkcji tarczycy), ogólne badanie moczu. Wyniki uzyskanych badań przedstawione lekarzowi powinny pomóc w zdiagnozowaniu dolegliwości.

*

Gdzie można wykonać test na obecność HIV/AIDS w Krakowie?

mgr Elżbieta Ziemichód: Test ten można wykonać w Pracowni Bakteriologicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie przy ulicy Śniadeckich.

*

Po ostatnich badaniach krwi dziecka (2 latka) lekarz analizując wyniki stwierdził, że krwinki czerwone są źle wybarwione. Czy to znaczy, że dziecko ma anemię? Jest jakiś sposób, aby temu zaradzić?

mgr Elżbieta Ziemichód: Krwinki czerwone wypełnione są barwnikiem krwi--hemoglobiną. Jeśli jej poziom jest obniżony, wysycenie krwinek tym barwnikiem jest niepełne; są więc niedobarwione, co można stwierdzić w badaniach laboratoryjnych. Cecha ta jest charakterystyczna (obok wielu innych) dla anemii. Najczęstszą przyczyną tej nieprawidłowości jest niedobór żelaza, choć przyczyn może być więcej. Jeśli wyniki badań, które analizował lekarz znacznie odbiegałyby od normy, na pewno zleciłby dodatkowe badania, zalecił odpowiednie leczenie. Z pewnością dpowiednia dieta, dostarczająca składników niezbędnych do prawidłowego tworzenia krwinekczerwonych (żelazo wit.B12, wit.B6, wit.C, kwas foliowy, białko) pozytywnie wpłynie na obraz krwi Pani dziecka.

*

Kilka tygodni temu moja córka (3 latka) została ukąszona przez kleszcza. Został on natychmiast usunięty, a ponieważ był maleńki raczej nie zdążył się jeszcze pożywić. Nie pojawił się rumień, ani inne objawy, które mogły by świadczyć o  powikłaniach spowodowanych ukąszeniem. Ponieważ po około 2 tygodniach pojawił się u dziecka silny odczyn alergiczny po ukąszeniu przez komary (nigdy wcześniej nie stwierdzono alergii na jakikolwiek czynnik, a jedynie w pierwszych dniach życia sugerowano skłonność do atopowego zapalenia skóry, ale do dnia dzisiejszego nie ma potwierdzenia, gdyż brak zmian skórnych w tym kierunku), otrzymałyśmy skierowanie na konsultację alergologiczną.
Gdy w trakcie prowadzonego wywiadu powiedziałam o „spotkaniu” z kleszczem, lekarz skierował nas na badania pod kontem boreliozy IGG oraz IGM. Wyniki dla obydwu był ujemny. Mimo to po 2 tygodniach kazano nam powtórzyć badanie i dodatkowo test  Western-Blota. Czy było to konieczne? Dla takiego malucha „spotkanie” z igłą to potworny stres.

mgr Elżbieta Ziemichód: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych przewidują dwuetapową diagnostykę laboratoryjną boreliozy: 1 etap - wykazać obecność swoistych p/ciał IgM i IgG metodą immunoenzymatyczną , 2 etap -  w przypadku wyniku dodatniego lub wątpliwego należy wykonać test uzupełniający oparty na technice Western-Blot (dodatkowo badamy reaktywność p-ciał do poszczególnych białek drobnoustroju). Zastosowanie dwuetapowego postępowania zwiększa prawdopodobieństwo postawienia prawidłowej diagnozy, gdyż pierwszy z testów charakteryzuje się dużą czułością, mniejszą swoistością (dodatkowe czynniki mogą wpłynąć na wynik pozytywny), drugi jest mniej czuły, za to bardziej swoisty (wybióczo wykrywa poszukiwany drobnoustrój). Decyzja o rozpoznaniu i leczeniu boreliozy powinna być podejmowana wyłącznie przez lekarza, na podstawie obrazu klinicznego i wykonanych badań laboratoryjnych. Dodatnie wyniki badań, bez towarzyszących im objawów klinicznych typowych dla boreliozy nie upoważniają do rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia.

*

Jestem bardzo szczupłą osobą. Wyniki podstawowych badań analitycznych mam na tyle dobre, że lekarz śmieje się, że chciałby mieć wszystkich tak zdrowych pacjentów. Jednak podczas badania okulistycznego lekarz zasugerował konieczność wykonania badań pod kątem chorób tarczycy. Jakie badania powinnam wykonać?

mgr Elżbieta Ziemichód: Dla wstępnej oceny funkcji tarczycy należy wykonać badanie TSH (przysadkowy hormon sterujący czynnością tarczycy). W przypadku uzyskania wyniku nieprawidłowego, diagnostykę powinno się poszerzyć o oznaczenie wolnych hormonów tarczycy (FT3,FT4), w dalszej kolejności, jeśli będą odpowiednie wskazania o p/ciała przeciwko tyreoglobulinie (antyTG), przeciwko peroxydazie tarczycowej (anty TPO)

*

Co oznacza wysokie OB?

mgr Elżbieta Ziemichód: Odczyn opadania krwinek czerwonych (OB) jest bardzo czułym, lecz niestety niecharakterystycznym wskaznikiem tzw. "ostrej fazy". Nawet przy braku objawów chorobowych wygama wnikliwej diagnostyki. Podwyższone wartości OB obserwujemy w :
niedokrwistości (anemii), ostrych i przewlekłych zakażeniach, stanach zapalnych, gruźlicy, chorobach notoworowych, po operacjach, w stanach martwicy tkanek. W warunkach fizjlogicznych podwyższone OB występuje w ciąży i w czasie połogu.

*

Mimo tego, że odżywiam się racjonalnie ciągle mam niską hemoglobinę. Jest na to jakaś rada?

 Do prawidłowej erytropoezy (tworzenia kwinek czerwonych) niezbędna jest obecność w organiźmie odpowiedniej ilości wielu substancji krwiotwórczych, a wśród nich najważniejszą rolę odgrywają : żelazo, niektóre witaminy (B12, B6, kwas foliowy, witamina C), hormony, białka, erytropoetyna. Niedobór któregokolwiek z tych czynników w organiźmie może prowadzić do anemii.
Dobre odżywianie nie zawsze dostarcza wszystkich niezbędnych składników do tworzenia krwinek czerwonych, w tym barwinika - hemoglobiny. Nie zawsze też dostarczane składniki są dobrze wchłaniane przez organizm.
Poziom hemoglobiny u dorosłej kobiety wynosi przeważnie od 12-16 g/dl. Aby ustalić przyczynę obniżonego poziomu hemoglobiny doradzam wykonanie badań w dobrym laboratorium i skorzystanie z porady diagnosty laboratoryjnego.

*

Jak często powinno się wykonywać podstawowe badania krwi? Czy tylko wtedy gdy zaleci lekarz, czy jest może jakiś obowiązujący okres czasu np. co pół roku, co rok itp.

mgr Elżbieta Ziemichód: Częstotliwość wykonywania podstawowych badań krwi i moczu zależy przede wszystkim od wieku i stanu zdrowia. Badania zlecone przez lekarza wykonywane są najczęściej w trzech sytuacjach : dla oceny stanu zdrowia osób podejmujących pracę zawodową, dla monitorowania przebiegu leczenia i w ramach tzw. badań okresowych osób pracujących.
Troska o własne zdrowie podpowiada aby podstawowe badania krwi i moczu wykonywać przynajmniej raz do roku, ale także zawsze wtedy, kiedy zauważamy niepokojące nas objawy w funkcjonowaniu organizmu. Osoby po 40 roku życia , ponad to powinny sprawdzać regularnie  poziom glukozy i cholesterolu, a mężczyźni około 50 roku życia poziom PSA (kontrola funkcji prostaty).
 
Pozdrawiam,
Elżbieta Ziemichód