Radykalna zmiana w akcyzie od samochodów – w kogo uderzy najmocniej?

Chaos w nowej akcyzie

W komisjach sejmowych trwają zaawansowane prace nad projektem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym. W związku z tym, że założenia planowanych regulacji są ciągle modyfikowane, ostateczny ich kształt jest niepewny. Co wiemy na chwilę obecną? Wiceminister finansów, Wiesław Jasiński (w rozmowie z PAP), zdradza: „Wypracowujemy ciągle ostateczną propozycję zmian w akcyzie na rejestrowane po raz pierwszy samochody”.

Obecnie stawki akcyzy zależą od pojemności silnika. Dla aut z silnikami do 2 litrów stawka wynosi 3,1 %, a dla aut z większymi silnikami - 18,6 %. Podstawą naliczania akcyzy jest wartość samochodu, fabryczna lub deklarowana przez importera używanego pojazdu.

Wg najnowszej koncepcji stawka akcyzy ma być uzależniona od trzech kryteriów: pojemności silnika, emisji spalin wyrażonej normą Euro i wskaźnika deprecjacji wartości samochodu.

Konieczny wskaźnik deprecjacji (?)

Propozycja MF na dziś zakłada, że podatek miałby być wyliczany przez pomnożenie właściwej stawki (określonej w tabeli) przez wskaźnik deprecjacji wartości auta, czyli współczynnik obniżający akcyzę wraz z wiekiem pojazdu, co uwzględnia utratę wartości samochodu z czasem.

Informacja w tej sprawie została przekazana senatorom podczas ubiegłotygodniowego posiedzenia połączonych komisji: ustawodawczej, infrastruktury oraz budżetu i finansów publicznych. Warto zaznaczyć, że wcześniejsza propozycja resortu zmierzała do uzależnienia wysokości podatku wyłącznie od pojemności silnika i od wieku auta. Stawka miała rosnąć wraz z wiekiem samochodu. Skąd ta zmiana? Poprzednia koncepcja wywoływała obawy o potencjalną niezgodność z prawem unijnym. Podobne regulacje zostały już bowiem zakwestionowane w 2007 r. (wyrok TSUE w sprawie Brzeziński, sygn. akt C-313/05). Trybunał negatywnie ocenił zróżnicowanie stawki podatku od samochodów starszych niż dwa lata sprowadzanych z innych krajów. Jasiński wskazuje jednak, że powyższy wskaźnik może w ogóle nie być brany pod uwagę: ,,Weryfikujemy wyliczenia z założeniem współczynnika deprecjacji. Może się zdarzyć, że przedstawimy kilka propozycji łącznie z taką, która nie jest związana ze współczynnikiem deprecjacji, wtedy legislatorzy senaccy zdecydują, które rozwiązanie lepiej zaproponować”.

Poprzednia wersja

We wcześniejszej wersji projektu przewidziane były cztery przedziały wiekowe. Pierwszy przedział miał dotyczył samochodów wyprodukowanych w 2004 r. i starszych. Drugi - aut z lat 2005-2009; trzeci – z lat 2010-2015; czwarty - samochodów z 2016 r. i młodszych. Ponadto resort planował wprowadzić osiem kategorii pojemności silnika, w każdej podnosząc kwotę podatku. Poprzednie zapowiedzi resortu finansów spotykały się z wątpliwościami ekspertów. Dostrzegali oni niekonsekwencję projektowanych zmian. Sposób naliczania akcyzy nie faworyzował aut bardziej ekologicznych, a jedynie auta nowe lub prawie nowe. Błędem z tego punktu widzenia miał być brak podziału na silniki Diesla i benzynowe.

Z korzyścią dla samochodów małolitrażowych.

Z wypowiedzi wicepremiera, ministra rozwoju i finansów Mateusza Morawieckiego (rozmowa z PAP) wynika natomiast, że na zmianach mieliby zyskać kierowcy samochodów małolitrażowych nie starszych niż 10-letnie. Wraz z nowym rokiem miałyby one zostać objęte niższą niż obecnie stawką podatku akcyzowego.

Niekorzystna zmiana dla ,,dostawczaków’’

Podatek płaci się dziś wyłącznie od samochodów osobowych, nie od samochodów dostawczych. Obowiązek właściwego zaklasyfikowania pojazdów do osobowych lub ciężarowych ciąży na nabywcach. Od przyszłego roku opodatkowane będą zaś wszystkie auta o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony. Nic nie wskazuje na to, by ta pierwotna propozycja MF miała ulec zmianie. Rozwiązanie to ma przeciwdziałać zachowaniom podatników, którzy deklarują rejestrację aut ciężarowych, aby uniknąć opodatkowania akcyzą w ogóle. Problem dotyczy zazwyczaj pojazdów luksusowych z silnikami o pojemności powyżej dwóch litrów, a bierze się z różnych definicji samochodu ciężarowego (zwraca uwagę wiceminister finansów, Wiesław Jasiński, w wywiadzie dla PAP).

Co więcej resort chce wprowadzić spójną z prawem drogowym definicję samochodu ciężarowego, co ułatwi kontrolę rejestracji samochodów i pozwoli na eliminację nieprawidłowości w tym zakresie. Jeśli ten zamiar zostanie wdrożony, to objęcie akcyzą wszystkich aut poniżej 3,5 tony spowoduje także, że wyższy będzie również od nich podatek od towarów i usług. Postawa naliczenia VAT obejmuje bowiem także akcyzę.

Na jakich samochodach budżet traci najwięcej?

Przedstawiciele MF zaznaczają, że nieprawidłowości dotyczą najczęściej aut o pojemności silnika powyżej 2 litrów. Z danych resortu finansów wynika, że dochody z tytułu rejestrowanych samochodów w 2015 r. wyniosły ok. 1,8 mld zł w 2015 r., a pojazdy po pojemności powyżej 2 l stanowią ok. 10 proc. liczby wszystkich pojazdów, które są nabywane wewnątrzwspólnotowo. Są jednak one odpowiedzialne za ok. 45 proc. dochodów akcyzowych z tego tytułu.

Pozytywne zmiana?

Eksperci twierdzą, że przedstawiane przez resort propozycje pokazują, że ustawodawca chce wpłynąć na wiek sprowadzanych samochodów, czyli na strukturę importu. Wiceminister finansów podkreśla zaś, że nowe regulacje ograniczą uznaniowość organów wydających decyzje dotyczące wysokości opodatkowania. ,, Jeżeli będę chciał sobie sprowadzić samochód, to od razu będę wiedział, w jakiej wysokości podatek będę musiał zapłacić. Będzie to można sprawdzić w tabeli.’’ – dodaje. Rozwiązanie to ma pomóc zniwelować szarą strefę, a przez to ,,uszczelnić’’ system podatkowy. Kolejny raz senatorowie będą debatować nad propozycjami zmian w akcyzie 29 listopada.