Zmarły w 1930 r. w wieku 83 lat Walenty „Wit” Wisz był nietuzinkowym mieszkańcem Radziszowa (gm. Skawina), gdzie wprowadził się poprzez małżeństwo z Małgorzatą Góralik. Później małżonkowie wyjechali do Myślenic, gdzie mieszkali sporą część swojego życia. Tam urodziły się ich dzieci.
Wit Wisz został pochowany na cmentarzu w Radziszowie. Tu pozostawił po sobie dzieło w postaci okazałej rzeźby Jezusa Chrystusa. Powstała na grobowcu Andrzeja Pająka, zmarłego w 1886 r. Na cokole w niszach artysta umieścił trzy rzeźby przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem stojącą w szatach królewskich na księżycu i świętych: Andrzeja oraz Józefa. Kamienna figura nie uległa całkowitej degradacji dzięki akcjom zbiórek pieniędzy przez Stowarzyszenie „Nasz Radziszów” w czasie kwest we Wszystkich Świętych.
Sam mistrz ma skromną, prostą płytę nagrobną. - Tydzień temu zmieniliśmy na niej tablicę. Odkrywamy nowe dzieła rzeźbiarza i na nowej tablicy wymieniono ich więcej, niż na poprzedniej - mówi Józef Niechaj, wiceprezes „Naszego Radziszowa”. Jednym z odkryć 16 lat temu były dzieła Wita Wisza w radziszowskim kościele. Ksiądz Stanisław Kamionka, proboszcz parafii pw. Św. Wawrzyńca bardzo starał się, by zabytkowy kościół odrestaurować. Udało się do tego doprowadzić w latach 1999-2000.
Zajął się tym zespół konserwatorów: Maria Augustyńska, Jakub Gujda i Halina Wasyl, pracujących pod kierunkiem Krystyny Sokół-Gujdy. Spodziewali się oni, że pomalowane niegdyś niefachowo rzeźby i malunki są autorstwa znanych artystów. Ich przypuszczenia potwierdziły się. Np. znajdująca się we wnęce ołtarza w jednej z naw rzeźba Matki Bożej Różańcowej, wręczającej różaniec świętym Dominikowi i Katarzynie Sieneńskiej, została wykonana przez Wita Wisza w 1912 r. Znali oni inne jego dzieła i wiedzieli, jak dbał o szczegóły i symbolikę. Zatem odkryte sygnatury, jakimi znakował rzeźby, nie były dla konserwatorów wielkim zaskoczeniem. Przykładem jego dokładności i przywiązywania wagi do drobiazgów jest gorset, w jaki artysta „odział” Matkę Boską. To strój w kolorze błękitnym, noszony przez kobiety w Radziszowie w XIX wieku.
Wit Wisz jest też autorem rzeźby Trójcy Świętej, zwieńczającej ołtarz główny w radziszowskim kościele: siedzących na tronie Boga Ojca i syna Jezusa Chrystusa. Nad nimi unosi się Duch Święty pod postacią gołębicy i spogląda oko opatrzności.
W świątyni dzieła zostawili też inni znani artyści. Niektórych podpisy odkryto pod warstwami farb. Np. obraz przedstawiający Jezusa Miłosiernego namalował Adolf Hyła w 1950 roku.
Znacznie więcej rzeźb, głównie o charakterze sakralnym i nagrobków, Wisz wykonał w innych miejscowościach. To on jest autorem neogotyckiej ambony w Kościele Mariackim, ołtarza głównego w kościele oo. Dominikanów i św. Józefa w Podgórzu w Krakowie. Jego nagrobne rzeźby można też podziwiać na cmentarzach w Mogilanach i Myślenicach, dla których wykonał także herb.
Dzieła Wita Wisza są wciąż odkrywane. Jednak nadal nie wiadomo, jak artysta wyglądał. - Szukam w różnych źródłach, w miejscach gdzie rzeźbił, jesteśmy w kontakcie z prawnukiem, ale na razie nie mamy jego fotografii. Być może jest na jakiś zdjęciach, bo przecież dużo rzeźb wykonywał w Krakowie, ale skoro nie wiemy, jak wyglądał, to trudno jest na nich go wskazać - mówi Małgorzata Niechaj, przewodnicząca „Naszego Radziszowa” i kustosz Muzeum Historycznego w Krakowie.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
