Rehabilitacja

Pojęcie "rehabilitacja" zostało po raz pierwszy użyte w 1918 roku podczas tworzenia eksperymentalnej szkoły rehabilitacji inwalidów wojennych w Nowym Jorku. Rehabilitację rozumiano wówczas jako przywracanie potrzebującym najpełniejszej, jak tylko można, fizycznej, psychicznej, społecznej, zawodowej i ekonomicznej przydatności.
   Można więc przyjąć, że definicja sformułowana na początku XX wieku najpełniej odzwierciedla istotę rehabilitacji i jest aktualna do dzisiaj.
   Mimo dość późnego zdefiniowania rehabilitacji podstawowe zasady i metody stosowane w leczeniu usprawniającym znane są od bardzo dawna. W starożytnej Grecji medycyna opierała się w dużej mierze na leczeniu ruchem. W dziełach Hipokratesa znaleźć można wiele zaleceń dotyczących leczenia różnego rodzaju urazów i zniekształceń ludzkiego ciała. Pisał on: "należy pamiętać, że ćwiczenia wzmacniają, a

nieczynność osłabia ciało".

   Jest to właśnie podstawowa zasada, na której opierają się metody nowoczesnej rehabilitacji.
   Hipokratesowi zawdzięczamy jedne z pierwszych opisów protez oraz obuwia korygującego zniekształcenie stóp. Dowodzi to, że leczenie usprawniające już w starożytnych czasach zajmowało czołowe miejsce w medycynie jako najbardziej fizjologiczny środek terapeutyczny i profilaktyczny.
   Rehabilitacja w nowoczesnej formie rozwinęła się na szeroką skalę najpełniej dopiero po drugiej wojnie światowej. W wielu krajach, także w Polsce, powstała na uczelniach nowa

dyscyplina naukowa,

zaczęto kształcić lekarzy specjalistów.
   Rehabilitację uznano za główny czynnik zmniejszający stopień kalectwa i liczbę osób niezdolnych do pracy oraz przyspieszający powrót chorych do zdrowia. Swym zasięgiem objęła wszystkich chorych i wszystkie osoby niepełnosprawne. Powszechnie przyjęto, że rehabilitacja rozciąga się na okres zawarty między łóżkiem chorego a jego warsztatem pracy. Pozwoliło to uznać rehabilitację za równoprawną dziedzinę medycyny.
   Powiązanie rehabilitacji z całościowym procesem leczenia chorego przyczyniło się do poprawy efektywności leczenia w różnych dyscyplinach medycznych. Rehabilitacja to nie tylko leczenie niesprawności, ale także szeroko pojęta

profilaktyka,

czyli zapobieganie kalectwom.
   Efektywność wczesnej rehabilitacji jest bardzo duża. Łączy się ona z wczesnym wykrywaniem różnego rodzaju dysfunkcji, schorzeń i wczesnym ich leczeniem. Pozwala to niejednokrotnie uchronić chorego przed bardziej radykalnymi metodami leczniczymi (np. zabiegi operacyjne), a niejednokrotnie nawet przed trwałym kalectwem. Inwestowanie w rehabilitację przynosi więc bardzo wiele korzyści zdrowotnych, ale także czysto ekonomicznych.
   Złożony charakter rehabilitacji wynika między innymi z tego, że dyscyplina ta łączy

wiele specjalności

medycznych,

dając możliwość całościowego podejścia do problemów pacjenta. Dotyczy to nie tylko metod czy sposobów leczenia, ale także adaptacji zawodowej. Realizacja zespolonej rehabilitacji odbywa się za pośrednictwem zespołu rehabilitacyjnego, w skład którego, oprócz lekarza i rehabilitanta ze stopniem magistra, wchodzą: psycholog, technik fizjoterapii, terapeuta zajęciowy, technik ortopedyczny, pracownik socjalny.
   W całościowym postępowaniu rehabilitacyjnym jednym z najistotniejszych jest planowanie etapów leczenia.

Metody leczenia

   Nowoczesna rehabilitacja nie ogranicza się tylko do stosowania kinezyterapii, czyli ćwiczeń ruchowych, ale wykorzystuje także swoiste metody leczenia oparte przede wszystkim na różnych formach energii fizycznej występującej w środowisku człowieka. Te naturalne metody leczenia - np. najzwyklejsze ciepło lub zimno - usprawniają i pobudzają fizjologiczne mechanizmy obronne organizmu. Wpływają one nie tylko na objawy choroby, ale niekiedy także na jej przyczyny. Udowodniono, że krioterapia ma działanie przeciwzapalne.
   Zwalczanie bólu, obrzęku, stanów zapalnych, zwiększenie odporności organizmu, usprawnienie mechanizmów regulacyjnych układu krążenia, oddychania, przemiany materii, termoregulacji, ukrwienia skóry, wydolności ogólnej organizmu to tylko niektóre cele medycyny fizykalnej.

Coraz więcej pacjentów

   Zabiegi fizykoterapeutyczne w połączeniu z kinezyterapią stanowią na ogół bezpieczną formę leczenia, dobrze tolerowaną przez zdecydowaną większość chorych, a przy tym tanią, co przy stale rosnących kosztach leczenia ma niebagatelne znaczenie.
   Wciąż wzrastająca liczba chorych korzystających z pomocy poradni, zakładów, oddziałów rehabilitacyjnych wynika z ogromnego zapotrzebowania na tego rodzaju usługi medyczne. Trzeba mieć tylko nadzieję, że będzie się to wiązało także ze zwiększeniem nakładów na rozwój tej gałęzi medycyny.
Wysłuchała:
DANUTA ORLEWSKA