Rentowe vademecum

Pojęcie niezdolności do pracy zostało dokładnie sprecyzowane w Ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
- Z ustawy wynika, że osoba niezdolna do pracy to taka, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Niezdolność do pracy może powstać wskutek chorób, jak również na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - mówi Dorota Węcławek z I Oddziału ZUS w Warszawie.
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie kilka warunków. Przede wszystkim jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia lub w ciągu osiemnastu miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia.
Warunek osiemnastu miesięcy od ustania ubezpieczenia nie jest wymagany od osoby, która stała się całkowicie niezdolna do pracy, ma w sumie 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiety, oraz 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku mężczyzny. Taka osoba powinna także udokumentować nie mniej niż 5 lat pracy w ostatnim dziesięcioleciu poprzedzającym rok zgłoszenia wniosku o rentę lub rok powstania niezdolności do pracy.
Bywa że osoby cierpiące na jakieś choroby są przekonane, że renta z tytułu niezdolności do pracy należy im się bezwarunkowo.
- Sam fakt rozpoznania choroby nie jest równoznaczny z ustaleniem określonego stopnia niezdolności do pracy. Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności dzięki leczeniu i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego. Niezdolność do pracy z powodu np. astmy oskrzelowej, tak samo zresztą, jak w przypadku innych chorób, ustala się, jeśli następstwa tej choroby uniemożliwiają wykonywanie dotychczasowej lub podjęcie nowej pracy - wyjaśnia Dorota Węcławek.
Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż pięć lat. W wyjątkowych przypadkach, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań do odzyskania z upływem tego okresu zdolności do pracy, niezdolność tę orzeka się na okres dłuższy.
Szczególne przepisy dotyczą osób, które zbliżają się do wieku emerytalnego. Jeżeli osobie uprawnionej do renty przez okres co najmniej 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego, brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, to w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy, orzeka się niezdolność do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. (EP)