Rewitalizacja w specjalnej strefie

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przedstawiło założenia do ustawy o rewitalizacji. Będzie w niej wprost zapisane, że odnowa obszarów zdegradowanych to zadanie własne gminy, choć organy administracji rządowej oraz samorządowej na szczeblu powiatowym i wojewódzkim zostaną zobowiązane do współpracy.

Gminy będą opracowywać plan rewitalizacji, który stanie się podstawą do ustanowienia specjalnej strefy rewitalizacji i uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego dla takiego obszaru. Wyznaczenie strefy umożliwi korzystanie ze szczególnych instrumentów prawnych przyspieszających realizację inwestycji służących odnowie i ożywieniu zdegradowanych terenów.

Społeczne, czyli publiczne
Przyspieszyć ten proces ma uznanie społecznego budownictwa mieszkaniowego za inwestycję celu publicznego. Dzięki temu gminy będą mogły pozyskiwać nieruchomości na czynszowe mieszkania w drodze wywłaszczenia. Ten przepis obejmie także współwłasność. Jeśli więc w strefie rewitalizacji znajdzie się kamienica, w której udziały mają prywatne osoby, to gmina będzie mogła je wywłaszczyć, o ile budynek chce przeznaczyć na mieszkania czynszowe.

Gmina zyska także uprawnienia pozwalające jej na żądanie od dewelopera budującego w strefie określonej puli mieszkań do gminnego zasobu lokali. Ten przepis ma dotyczyć nowo wznoszonych, ale i remontowanych budynków znajdujących się w obszarze uznanym za zdegradowany. Ale też gmina będzie mogła przekazywać deweloperom swoje nieruchomości poniżej cen rynkowych, o ile inwestor przekaże jej część wybudowanych na takim gruncie mieszkań.

Nakazy i wyższe podatki
W strefie rewitalizacji lokatorzy gminnych mieszkań mogą trafić do innych budynków, kiedy ten zajmowany przez nich zostanie przeznaczony do remontu. A przy braku zgody najemcy na przeprowadzkę wojewoda wyda nakaz opróżnienia dotychczasowego lokalu i przeniesienia się do innego, wskazanego przez samorząd.

Kolejne ułatwienia przyniosą zmiany przepisów o gospodarce nieruchomościami. Gdy samorząd zechce pozyskać nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym, skorzysta z wywłaszczenia bez konieczności odkładania do depozytu kwoty, na którą wyceniono nieruchomość. Do płatności gmina będzie zobowiązana wtedy, gdy pojawi się właściciel takiego gruntu lub budynku. Samorząd będzie miał też prawo pierwokupu wszystkich nieruchomości w strefie rewitalizacji do czasu rozpoczęcia działań inwestycyjnych w zdegradowanym obszarze.

Skuteczność planu rewitalizacji ma zapewnić wprowadzenie podwyższonej stawki podatku od nieruchomości dla gruntów przewidzianych do zabudowy. Jeśli właściciel w ciągu 4 lat od uchwalenia planu zagospodarowania lub rewitalizacji nie zabuduje gruntu z godnie z tymi planami, zapłaci podwyższoną stawkę podatku. Za to ci, którzy to zrobią, będą mogli naliczać wyższą stawkę amortyzacji dla budynków mieszkalnych i niemieszkalnych.

Właściwą odnowę obszaru zdegradowanego ma zapewnić prawo gminy do decydowania o formach działalności gospodarczej w strefie rewitalizacji. Z jednej strony chodzi o ożywienie takiego obszaru, ale też zapewnienie jego mieszkańcom dostępu do wszystkich podstawowych usług.

Innym się udało
Pomysł na rewitalizację nie jest niczym nowym. Od wielu lat w ten sposób prowadzona jest odnowa obszarów zdegradowanych w Wielkiej Brytanii.

Jak podaje Instytut Rozwoju Miast, jednym z przykładów jest London Borough of Southwark, jedna z 32 gmin stolicy Wielkiej Brytanii. Choć nadal jest ona postrzegana jako dzielnica kontrastów, w ciągu ostatnich 10 latach zaczęto pisać o niej w kontekście pozytywnych zmian, będących efektem współpracy samorządu, biznesu i organizacji pozarządowych.

Negatywny trend udało się także przełamać w Liverpoolu. Miasto wyludniało się od lat 70. do 90. ub. wieku, panowało wysokie bezrobocie, osiedla mieszkaniowe należały do najbardziej zdegradowanych. Ale doprowadzono do wzrostu liczby mieszkańców w śródmieściu, a deweloperzy budują pięć razy więcej mieszkań.