Rośnie enklawa pamięci

Obelisk, będący hołdem dla oficerów AK z rejonu wielickiego, wybudowano na niewielkim wzniesieniu przy drodze powiatowej, na granicy trzech wsi: Koźmic Wielkich, Koźmic Małych i Pawlikowic. Pomnik, na którym umieszczono nazwiska 14 żołnierzy z placówki AK o kryptonimie „Sosna - Las”, odsłonięto w Święto Flagi w 2013 roku. Teraz, także 2 maja, w przy postumencie odbędzie się kolejna tego typu uroczystość: stanie tam popiersie kpt. Józefa Kurka, jednego z oficerów, których działalność upamiętnia granitowy pomnik.

Wzbogacanie enklawy pamięci to inicjatywa syna kpt. Józefa Kurka - Piotra Kurka. Inspiracją dla projektu były popiersia, znajdujące się w parku Jordana w Krakowie.

- Nie zamierzamy oczywiście konkurować z krakowskim parkiem, czy tworzyć czegoś na jego wzór. To nie ta skala, w Koźmicach nie ma ku temu warunków, przy pomniku jest miejsce najwyżej na cztery popiersia oficerów z placówki „Sosna-Las”. Ideą tego projektu jest stworzenie przy obelisku centrum historyczno-edukacyjnego dla Koźmic Wielkich i okolicznych miejscowości - mówi pan Piotr, fundator pierwszego popiersia. Dodaje: - To inicjatywa rodzinna i jeśli będą kolejne rodziny oficerów AK chętne, by ufundować popiersia, to co roku będziemy odsłaniać jeden taki postument.

„W latach 1940-1945 w domu Koźmice Wielkie 131 znajdował się ukryty skład broni ZWZ-AK, którego opiekunem był kpr. Władysław Kurek „Mocarny” - napisano m.in. na pomniku odsłoniętym 2 maja 2013 roku. Obelisk, będący pierwszym „wojennym” postumentem wzniesionym poza miastem, powstał w odległości około 100 metrów od miejsca, gdzie partyzanci przechowywali broń. Do dzisiaj na tym terenie znajdowane są pociski i broń z czasów wojny.

Koźmicki rejon był centrum konspiracji już od jesieni 1939 roku. Pierwsze konspiracyjne „trójki” powstały w: Pawlikowicach, Koźmicach Wielkich, Koźmicach Małych, Raciborsku i Gorzkowie. Placówka Koźmice Wielkie przyjęła kryptonim „Sosna” (późnej zmieniony na „Las”). „Z końcem 1941 roku w placówce tej zorganizowane były już trzy plutony wojskowe. (...)” - takie informacje zawarł w swym opracowaniu historycznym, zmarły w 2011 r porucznik AK - Kazimierz Guzikowski.

Pomnik upamiętniający oficerów AK powstał przede wszystkim po to, by przypominać dzieciom i młodzieży o trudnej walce Polski o wolność. Opiekę nad obeliskiem sprawuje koźmickie gimnazjum. O tym, że młodzież pamięta o wojennej historii świadczy choćby to, że dwaj uczniowie tej szkoły zajęli wysokie miejsca w konkursie „Ani na chwilę nie złożyliśmy broni…”

- Polacy w walce podczas II wojny światowej, zorganizowanym przez IPN oraz Małopolskie Kuratorium Oświaty. Jakub Piskunowicz napisał pracę „Polscy marynarze w walce podczas II Wojny Światowej 1939-1945”, a Hubert Cora - „Synowie Ziemi Koźmickiej”, a więc właśnie o żołnierzach AK z placówki „Sosna-Las”. Konkursowe prace powstały pod opieką nauczyciela historii, Tomasza Stachury.

Czternastu oficerów Ak z gminy Wieliczka

Obelisk w Koźmicach Wielkich wzniesiono ku pamięci:
* ppor/kpt. Józefa Kurka VM, pseudonim „Halny”, z Koźmic Wielkich (1913-1997); * ppor/por. Antoniego Batki „Sępa”, z Koźmic Małych (1910-1995); * ppor/por. Jana Batki „Niny”, z Pawlikowic (1912-1957) ; * por. Franciszka Gołdy „Legdy”, z Lednicy Górnej (1916-2002); * por. Stanisława Guzikowskiego „Żegoty”, z Bodzanowa (1912-1942); * ppor. Władysława Wołka „Potoka”, z Zabawy (1909-1979); * por. Stanisława Klimczyka „Giermka” (1909-1962); * ppor Ludwika Kubickiego, z Wieliczki (1911-1941) ; * ppor Piotra Mitana „Juranda” z Sygneczowa (1911-1989); * ppor Franciszka Lembasa „Zgrzebnioka”, z Czarnochowic (1906-1976) ; * ppor Władysława Orła „Jasnoty”, z Kamionki Małej (1909-2009) * ppor. Stanisława Poznańskiego, z Czechówki (1914-1996); * ppor. Wiktora Romanca „Brzytwy”, z Raciborska (1910-1987) * kpr. Władysława Kurka „Mocarnego”, z Koźmic Wielkich (1916-1945) .

Odsłonięcie popiersia kpt. Józefa Kurka odbędzie się 2 maja o godz. 10. Podczas spotkania nie zabraknie prezentacji artystycznych w wykonaniu gimnazjalistów.

">