Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Rudawa i jej tajemnicze dzieje. Tu mieszkali i gościli ciekawi ludzie

Barbara Ciryt
Barbara Ciryt
Rudawa to jedna z najstarszych wiosek w okolicy Krakowa. Mieszkańcy wspominają jak potwierdzano jej lokację, ale ubolewają, że brak dokumentu o początkach. Sołtys mówi, że najważniejsi są ludzie, ci miejscowi i ci, którzy przybywali tu zostawiając po sobie ślady.

Wygląda jak miasteczko, ma odnowiony Rynek - wielki plac w centrum, a przy nim kościół, alejka, parkingi, sklepy, remiza i teraz budowany obiekt wielofunkcyjny z domem kultury.

Nikt do końca nie wie, kiedy powstała Rudawa - wieś rycerska. - Świętujemy 555 lat potwierdzenia lokacji i jest to drugie potwierdzenie. Pewne jest, że Rudawa ma znacznie dłuższą historię, ale jej początki są trudne do ustalenia, bo wiele dokumentów zaginęło podczas Potopu Szwedzkiego. Jednak organizujemy uroczystości jubileuszowe, żeby przypominać dawne dzieje i znane osoby związane z Rudawą. Świętujemy przez dwa dni 27 i 28 lipca, przy okazji odpustu, a jednocześnie promujemy lokalne talenty - mówi sołtys Marcin Cieślak.

Rudawa jest jedną z najstarszych wiosek w okolicy Krakowa. Była darem Jana zwanego Gniewomirem (uczestnika wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej) dla kapituły krakowskiej. Już wówczas istniał tu kościół. Wiadomo, że Rudawa miała nadane prawa miejskie magdeburskie. Jednak nie ma do końca potwierdzenia, kto je nadał.

- Czasem błędnie podawano, że nadał je Władysław Warneńczyk, ale taką interpretację odrzucił historyk prof. Feliks Kiryk, który zamieszkał w Rudawie. Natomiast wiemy, że w 1464 roku Kazimierz Jagiellończyk potwierdził lokowanie Rudawy na prawach magdeburskich - mówi, pasjonat historii i założyciel Stowarzyszenia Ziemia Rudawska.pl Jarosław Wojtasik, który sprowadził się z Krakowa do Rudawy. I jak mówią miejscowi od razu zauroczył się tą miejscowością i jej historią. Pasjonat dawnych dziejów tej miejscowości żałuje, że nie znana jest data lokacji, bo nie wymieniono jej w dokumentach sprzed 555 laty potwierdzających nadanie praw.

- Lokacja to bardzo ważne wydarzenie, bo wówczas w Rudawie powstał lokalny samorząd - wybrano sołtysa, powstała władza sądownicza - była tu ława sądowa. Przy okazji jubileuszu trzeba wspomnieć, że Rudawa powinna być bardziej doceniona w dzisiejszych czasach i może warto byłoby, żeby zwrócić na to uwagę w nazwie gminy, która według mnie powinna brzmieć Rudawa-Zabierzów - mówi odważnie Jarosław Wojtasik.

Rudawa jest miejscowością wiodąca dla sąsiednich i pełniącą funkcje handlowe, usługowe, kulturowe, religijne dla okolicznych mieszkańców. Tutaj jest kościół parafialny i cmentarz. Są sklepy, lodziarnie, biblioteka, ośrodek zdrowia, świetlica, straż pożarna, ostatnio ustawiono nawet bankomat, a w trakcie budowy jest obiekt na potrzeby wioski, w którym obok nowej siedziby dla straży znajdzie się też dom kultury.

W Rudawie nie brakuje też cennych zabytków. Tutejszy kościół parafialny ma wczesnogotyckie prezbiterium wzniesione około 1300 r., według historyków jest uznawane za jedną z najstarszych ceglanych budowli małopolskiej wsi. Wiele dawnych budowli już nie ma, ale chlubą wioski jest zabytkowy Dom z Wieżyczką, kiedyś należący do pisarki Antoniny Domańskiej i jej męża lekarza prof. UJ Stanisława Domańskiego.

- To oni zapraszali tutaj znanych artystów. Tu odpoczywał Henryk Sienkiewicz i tu poznał małego chłopca Stasia Tarkowskiego z Nielepic, który przywoził Domańskim mleko. Wówczas Sienkiewicz powiedział mu, że go upamiętni. Więc pisząc „W pustyni i w puszczy”, głównego bohatera nazwał Staś Tarkowski. Dziś na cmentarzu w Rudawie można zobaczyć nagrobek tego człowieka z informacją, że to sienkiewiczowski bohater - sołtys Marcin Cieślak pokazuje ten nagrobek na miejscowym cmentarzu.

Ludzie związani z Rudawą

Znane osoby pochodzące z Rudawy lub goszczące tutaj:

- Ks. Władysław Bukowiński, więzień sowieckich łagrów, misyjny duszpasterz w Kazachstanie, mieszkał w Pisarach, a w Rudawie odprawił mszę prymicyjną.

- Karol Ludwik Koniński - publicysta i znawca kultury ludowej - pod koniec życia przeprowadził się do Rudawy i tutaj zmarł.

- Antonina i Stanisław Domańscy, w swoim Domu pod Wieżyczką (pierwszy murowany dom w Rudawie) gościli wielu twórców.

- Tu odpoczywał Henryk Sienkiewicz, przybyli z wizytą m.in.: Włodzimierz Tetmajer, Lucjan Rydel, prawdopodobnie byli tu też Tadeusz Boy-Żeleński i Stanisław Wyspiański, a jego ojciec Franciszek Wyspiański dla miejscowego cmentarza wykonał rzeźbę dziecka.

- W Rudawie mieszkał malarz i grafik Antoni Procjałowicz.

- Na miejscowym cmentarzu jest pochowany pułkownik Benedykt Zielonka, uczestnik Bitwy pod Samosierrą.

- Na rudawskim cmentarzu spoczęli także Żołnierze Września 1939.

- Tomasz Oborski, biskup pomocniczy krakowski pełnił funkcje zarządcze w kościele w Rudawie i gruntownie przebudował tę świątynię. A wikariuszem w tej parafii był Albin Dunajewski, późniejszy kardynał krakowski.

- Adam Nawałka, piłkarz i trener, selekcjoner reprezentacji Polski. Mieszkał w Rudawie i rozpoczynał swoją karierę w LZS Orlęta Rudawa.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski