Rymy i liczby

Po wykładzie

Utworek ów powstał pod wpływem lektury "Początków chemii" Jędrzeja Śniadeckiego. Mickiewicz musiał zapoznać się z podręcznikiem wybitnego uczonego, gdyż na pierwszym roku studiów w Wilnie zobowiązany był zdać egzamin z fizyki, chemii i algebry. Egzaminował go zresztą tenże Śniadecki, wystawiając poecie ocenę dobrą.
O ile Mickiewiczowi młodzieńcze myśli o naukach matematyczno-fizycznych szybko wywietrzały z głowy, o tyle jego wielki poetycki adwersarz, Juliusz Słowacki, całe życie sprawnie posługiwał się liczbami. Szczególnie, gdy chodziło o liczby dotyczące operacji finansowych. Wieszcz obracał bowiem akcjami na giełdzie i czynił to tak zręcznie, że zawsze na tych operacjach zarabiał! Stracił tylko raz - w okresie krachu, który przyniosła w 1948 r. Wiosna Ludów.
Ciekawsze jednak jest to, że ten czołowy, obok Mickiewicza, przedstawiciel romantyzmu stale śledził postępy chemii, fizyki, biologii i astronomii. W swoim dzienniku kilka miesięcy przed śmiercią wyraził śmiały pogląd, że nauka astronomii "stanie się prawdziwie największą i będzie nauką celów ostatecznych". Prof. Marian Tatara, historyk literatury z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który bardzo drobiazgowo studiował zapiski Słowackiego, doszedł swego czasu nawet do wniosku, że autor "Kordiana" i "Balladyny" w chwili olśnienia genialnie przewidział zjawisko syntezy termojądrowej, które przez naukę zostało odkryte dopiero sto lat później, w XX wieku.
W powszechnym mniemaniu głęboko zakorzenione jest przekonanie o istnieniu fundamentalnej sprzeczności między humanistyką a naukami ścisłymi. Często czyjś brak talentu w jednej z tych dziedzin bywa tłumaczony szczególnymi uzdolnieniami tejże osoby w drugim kierunku. Przykład Słowackiego pokazuje jednak, że te dwie sfery aktywności intelektualnej człowieka nie są sobie wrogami, a mogą nawet żyć ze sobą w zgodzie w jednym umyśle.
LESŁAW PETERS