Sanktuaria- Kalwaria Żmudzka

Największa relikwia
Drugiego dnia każdego miesiąca w sanktuarium są obchodzone odpusty Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. W każdą sobotę są odprawiane nabożeństwa ku czci Matki Bożej. Od 8 października 2008r. w sanktuarium upamiętnia się także rocznicę koronacji Obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem z Kalwarii Żmudzkiej, która od momentu owej koronacji jest czczona jako „Królowa Rodzin Chrześcijańskich”. To właśnie ten wizerunek sprawił, że świątynia zbudowana w pierwszej połowie XVII w. przez biskupa żmudzkiego Jerzego Tyszkiewicza połączona z Drogą Krzyżową o długości siedmiu kilometrów, stała się celem pielgrzymek. Obraz został przywieziony z Rzymu przez dominikanina Piotra Pugaczewskiego i zawieszony w bocznym ołtarzu kościoła.
            Sławę sanktuarium przyniosła zbudowana przy nim pierwsza w Wielkim Księstwie Litewskim Kalwaria. Została ona założona kilkanaście lat przed kalwarią w Werkac, od niej wzięło też nazwę miasteczko założone przy sanktuarium nazwane Kalwarią Żmudzką. Od połowy XVII w. wiernych do sanktuarium zaczęła przyciągać jeszcze jedna relikwia, czyli przywieziona z Lublina Relikwia św. Krzyża. Pod względem rozmiarów jest to największa relikwia w krajach nadbałtyckich, gdyż ma ona 3,2 m długości i 0,6 m szerokości.
Kalwaria Żmudzka, czyli ,,Varduva’’
Centrum kalwaryjskie rozwinęło się dzięki posłudze Ojców Dominikanów, którzy założyli przy nim szkołę. Wykształciła ona wielu znanych litewskich duchownych. Władze carskie, chcąc ograniczyć oddziaływanie sanktuarium zlikwidowały je wraz z klasztorem w 1836 r.. Po wypędzeniu dominikanów jego gospodarzami stali się księża diecezjalni. W okresie międzywojennym zaczęli obsługiwać je marianie, przekształcając je w jedną z „twierdz litewskiego ducha”. Po II wojnie światowej władze sowieckie usunęły marianów, zlikwidowały ich klasztor. Pozostawiły tylko świątynię zezwalając, by pełniła ona rolę świątyni diecezjalnej. Po II wojnie światowej władze sowieckie starały się ograniczyć duchowe oddziaływanie Kalwarii Żmudzkiej. W 1967 r. zmieniły nawet nazwę miasteczka z Kalwarii Żmudzkiej na „Varduva”. Mimo to sanktuarium zachowało swoją siłę duchową, w 1988 r. na prośbę ówczesnego biskupa Antanasa Vaiciausa papież Jan Paweł II podniósł sanktuarium do godności Bazyliki.
            23 czerwca 2006 r. papież Benedykt XVI poświęcił papieskie korony dla cudownego obrazu znajdującego się w sanktuarium. Wcześniej jeszcze, ponieważ w 1989 r. Kalwarii Żmudzkiej zwrócono dawne imię. Każdy, kto odwiedzi to miejsce, stanie na Górze Jana, gdzie znajdują się 3 kaplice i 4 stacje Drogi Krzyżowej, będzie mógł się przekonać, dlaczego  przetrwało ono wszystkie burze historii. 
                                                                                        
Marek A. Koprowski